Για να ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός διόρθωσης της αγοράς αερίου θα πρέπει να υπερδιπλασιαστεί η σημερινή τιμή ενώ στα κριτήρια τίθεται και το κόστος του LNG στις παγκόσμιες αγορές.
Η πρόταση που θα συζητηθεί στο αυριανό συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας στις Βρυξέλλες εκτιμάται ότι δεν θα γίνει αποδεκτή από την ελληνική πλευρά αλλά και από τις χώρες που εντάσσονται στο μπλοκ των 17 που ζητούν την επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου με δεδομένο ότι οι πιθανότητες ενεργοποίησης του μηχανισμού είναι μηδαμινές.
Οι προϋποθέσεις για την ενεργοποίηση του μηχανισμού
Όπως αναφέρει η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ο μηχανισμός του πλαφόν θα ενεργοποιείται αυτόματα μετά την 1η Ιανουαρίου του 2023 όταν πληρούνται δύο προϋποθέσεις:
• Η τιμή των παραγώγων επόμενου μήνα στο TTF υπερβαίνει τα 275 ευρώ/MWh για δύο εβδομάδες.
• Οι τιμές TTF είναι 58 ευρώ/MWh υψηλότερες από την τιμή αναφοράς του LNG για 10 συνεχόμενες ημέρες διαπραγμάτευσης εντός των δύο εβδομάδων.
Όταν πληρούνται αυτές οι προϋποθέσεις, η αρμόδια Αρχή (ACER) θα δημοσιεύσει αμέσως ανακοίνωση διόρθωσης αγοράς στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα ενημερώσει την Επιτροπή, την Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ESMA) και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Την επόμενη ημέρα, ο μηχανισμός διόρθωσης τιμών θα τεθεί σε ισχύ.
Πάντως, η πρόταση της Κομισιόν δεν αναμένεται να λειάνει τις αντιθέσεις μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών που έχουν διχαστεί στο θέμα του πλαφόν. Μάλιστα οι αντιπαραθέσεις εκτιμάται ότι θα οξυνθούν ακόμη περισσότερο μετά την ανακοίνωση από τη Γερμανία, μια εκ των χωρών που αντιτίθεται σθεναρά στην επιβολή πλαφόν στο TTF, ότι επιβάλλει πλαφόν στις τελικές τιμές ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου για το σύνολο των καταναλωτών της και τη βιομηχανία της.
Το κόστος των μέτρων που ανακοίνωσε η Γερμανία ανέρχεται σε 54 δισ. ευρώ και προβλέπεται ότι ιδιώτες καταναλωτές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις θα πληρώνουν το 80% της κατανάλωσής τους σε φυσικό αέριο και ηλεκτρικό ρεύμα. Έτσι οι τιμές που θα διαμορφωθούν στη Γερμανία είναι 12 λεπτά/kWh για το φυσικό αέριο και 9,5 λεπτά/kWh για το ρεύμα. Οι βιομηχανικοί καταναλωτές θα πληρώνουν το 70% της κατανάλωσης φυσικού αερίου και το 80% της κατανάλωσης θερμότητας με 7 και 7,7 λεπτά/kWh αντίστοιχα.
Παράγοντες της ευρωπαϊκής βιομηχανίας σχολιάζοντας την πρόταση της Κομισιόν σημείωναν χθες ότι οι προϋποθέσεις για την αυτόματη ενεργοποίηση του ανώτατου ορίου τιμής, είναι σχεδόν αδύνατο να ικανοποιηθούν.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι το εξαιρετικά υψηλό πλαφόν που προτείνεται, εντείνει τις ανησυχίες μεταξύ των μεγάλων καταναλωτών της Ευρώπης, οι οποίοι θεωρούν πώς οι προϋποθέσεις που θέτει η Κομισιόν ενδεχομένως να είναι τόσο αυστηρές, διότι προβλέπει ακόμη μεγαλύτερη κρίση τιμών το 2023.
Αυτόματη απενεργοποίηση και δικλείδες ασφαλείας
Πάντως ο προτεινόμενος κανονισμός του Συμβουλίου περιλαμβάνει διασφαλίσεις για την αποφυγή διαταραχών στις ενεργειακές και χρηματοπιστωτικές αγορές. Προκειμένου να αποφευχθούν προβλήματα ασφάλειας του εφοδιασμού, το ανώτατο όριο τιμών περιορίζεται σε ένα μόνο προθεσμιακό προϊόν (TTF προθεσμιακά προϊόντα), έτσι ώστε οι φορείς της αγοράς να εξακολουθούν να είναι σε θέση να ανταποκρίνονται στα αιτήματα της ζήτησης και να προμηθεύονται φυσικό αέριο στην spot αγορά και την εξωχρηματιστηριακή (over the counter).
Για να διασφαλιστεί ότι η ζήτηση φυσικού αερίου δεν θα αυξηθεί, η πρόταση απαιτεί από τα κράτη μέλη να κοινοποιήσουν εντός δύο εβδομάδων από την ενεργοποίηση του μηχανισμού διόρθωσης της αγοράς τα μέτρα που έχουν λάβει για τη μείωση της κατανάλωσης αερίου και ηλεκτρικής ενέργειας.
Για να αντιδράσει σε πιθανές ανεπιθύμητες αρνητικές συνέπειες του ορίου τιμής, η πρόταση προβλέπει ότι ο μηχανισμός μπορεί να ανασταλεί αμέσως ανά πάσα στιγμή. Αυτό μπορεί να συμβεί: Αυτόματα, με απενεργοποίηση, όταν η λειτουργία του δεν δικαιολογείται πλέον από την κατάσταση στην αγορά φυσικού αερίου, δηλαδή όταν το χάσμα μεταξύ της τιμής TTF και της τιμής LNG δεν καλύπτεται πλέον για 10 συνεχόμενες ημέρες διαπραγμάτευσης.
• Με απόφαση αναστολής από την Επιτροπή, όταν εντοπίζονται κίνδυνοι για την ασφάλεια του εφοδιασμού της Ένωσης, για τις προσπάθειες μείωσης της ζήτησης, για τις ροές φυσικού αερίου εντός της ΕΕ ή για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
• Υπάρχει επίσης η δυνατότητα για την Επιτροπή να αποτρέψει την ενεργοποίηση του μηχανισμού σε περίπτωση που οι αρμόδιες αρχές, συμπεριλαμβανομένης της ΕΚΤ, προειδοποιήσουν για την πραγματοποίηση τέτοιων κινδύνων.
