«Είναι μεγάλη μας τιμή που διοργανώνουμε αυτό το στρογγυλό τραπέζι» είπε ανοίγοντας την εκδήλωση ο Πρόεδρος της ΡΑΑΕΥ, Αναπλ. Καθ. Αθανάσιος Δαγούμας σημειώνοντας ότι αποτελεί την πρώτη εκδήλωση της Αρχής στον θεματικό κλάδο των Στερεών Αποβλήτων μετά την έκδοση της διαπιστωτικής πράξης του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την άσκηση των νέων αρμοδιοτήτων της Αρχής επί των Υδάτων και των Αποβλήτων. Ταυτόχρονα, ανέδειξε τον σημαίνοντα ρόλο που καλούνται να επιτελέσουν οι ΦοΔΣΑ στην επίτευξη εθνικής στρατηγικής κυκλικής οικονομίας. Πρόσθεσε πως η Αρχή θα ανταποκριθεί με αποτελεσματικότητα και υπευθυνότητα στα καθήκοντά της, μέσω του υψηλού επιπέδου των Μελών της Ολομέλειας και των στελεχών της, και αναφέρθηκε στη σημαντική προεργασία που έχει ήδη κάνει στη συλλογή των απαραίτητων στοιχείων και στην ανάπτυξη πρότυπου χρηματοοικονομικού μοντέλου για τους ΦοΔΣΑ, ώστε να μπορεί να προβεί στη διαπίστωση της διαχειριστικής τους ικανότητας και εν τέλει την πιστοποίηση τους από τη ΡΑΑΕΥ. Κατέληξε λέγοντας πως στο πλαίσιο της ενίσχυσης του εποπτικού της ρόλου, η Αρχή αναπτύσσει πιλοτικό πληροφοριακό σύστημα για τη συλλογή και παρακολούθηση δεδομένων από τις υποδομές των ΦοΔΣΑ σε πραγματικό χρόνο (Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων ΦοΔΣΑ), συμβάλλοντας στην αποτελεσματικότερη παρακολούθηση ποιοτικών και ποσοτικών κριτηρίων διαχείρισης των στερεών αποβλήτων.
Εκ μέρους του Δήμου Αθηναίων χαιρέτισε την εκδήλωση ο Αντιδήμαρχος Κλιματικής Διακυβέρνησης και Κοινωνικής Οικονομίας, Νίκος Χρυσόγελος, ο οποίος τόνισε την ανάγκη για ορθή διαχείριση των απορριμμάτων με ξεκάθαρη στρατηγική. Ανέφερε, πως ο Δήμος Αθηναίων έχει ως στόχο την δραστική μείωση των απορριμμάτων, με έμφαση στην ανακύκλωση και την κομποστοποίηση και ανάμεσα σε άλλα, τόνισε την ανάγκη για χρηματοδότηση, ενίσχυση της στελέχωσης στην καθαριότητα και υπογράμμισε την σημασία της συνεργασίας όλων των φορέων.
Ο Αντιπρόεδρος της ΡΑΑΕΥ, επικεφαλής του Κλάδου Αποβλήτων και Καθηγητής ΕΜΠ, Κάτοχος Έδρας UNESCO – Πράσινη Καινοτομία και Κυκλική Οικονομία, Κωνσταντίνος Αραβώσης, σημείωσε πως η ΡΑΑΕΥ θα δώσει έμφαση στην κοστολόγηση και την πλήρη καταγραφή και προσδιορισμό των ποσοτικών και ποιοτικών παραμέτρων σε όλους τους κρίκους της διαχείρισης των απορριμμάτων (συλλογή-μεταφορά-διάθεση-επεξεργασία) προκειμένου να υπάρξει διαφάνεια και ανταποδοτικότητα με βάση την αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» .
Ως άμεσο στόχο της Αρχής έθεσε την πιστοποίηση των ΦοΔΣΑ με βάση την οικονομική τους βιωσιμότητα, το επίπεδο της στελέχωσης και οργάνωσης τους, το σχέδιο ανάπτυξης τους και τεχνικά, ποιοτικά και ποσοτικά στοιχεία για τα ρεύματα αποβλήτων που διαχειρίζονται.
Τόνισε πως κεντρική στόχευση είναι η συνεργασία με όλους τους φορείς του κλάδου Αποβλήτων και υπογράμμισε πως για να επιτευχθούν οι στόχοι της διαχείρισης στερεών αποβλήτων, χρειάζονται ισχυροί ΦοΣΔΑ, επαρκώς στελεχωμένοι, που να λαμβάνουν την ανάλογη χρηματοδότηση και να έχουν ένα βιώσιμο επενδυτικό σχέδιο. «Η ΡΑΑΕΥ αναλαμβάνει την αρμοδιότητα σε μία πολύ κρίσιμη καμπή, όπου θα μπορούσε να συμβάλλει αποφασιστικά στην επίτευξη των στόχων της κυκλικής οικονομίας, παρακολουθώντας τα ζητήματα οργανωμένα και με τη βοήθεια της τεχνολογίας. Έχουμε ξεκινήσει ήδη να δομούμε συστήματα πληροφορικής μέσω των οποίων θα γίνονται αυτόματα υπολογισμοί των δεικτών με κοινές προδιαγραφές για την τήρηση των στοιχείων από όλους τους εμπλεκόμενους. Με διαφάνεια να μπορεί να γίνεται συνεχής παρακολούθηση της πορείας και λειτουργίας των έργων και του τρόπου διαχείρισης των οικονομικών και λοιπών πόρων.» τόνισε ο κ. Αραβώσης.
Από την πλευρά του, ο Γεν. Γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Μανώλης Γραφάκος, είπε χαρακτηριστικά πως «υπάρχει ένα νομοσχέδιο προ των πυλών που έρχεται με εμφατικό τρόπο να ενισχύσει τη δουλειά των ΦοΔΣΑ». Τόνισε ότι το Υπουργείο επιθυμεί ένα σοβαρό κομμάτι από την ευθύνη διαχείρισης απορριμμάτων που έχουν οι ΦοΔΣΑ -σε επίπεδο Περιφέρειας-, να περάσει πλέον στους παραγωγούς. «Αυτό που αναμένουμε μετά την ψήφιση του ν/σ από τους υπόχρεους παραγωγούς, είναι να φέρουν ένα υπηρεσιακό σχέδιο και να κάνουν και τη συλλογή των αποβλήτων που τους αναλογούν» ανέφερε ο κ. Γραφάκος σημειώνοντας πως «το ίδιο θα κάνουμε και με το DRS». Επίσης, γνωστοποίησε πως το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας θα αναθέσει τις επόμενες ημέρες να γίνει μία μελέτη για να διερευνηθεί κάτω από ποιες προϋποθέσεις μπορεί να φτιαχτεί ένα σύστημα υπόχρεων παραγωγών για τα βιοαπόβλητα στους μεγάλους παραγωγούς, όπως είναι για παράδειγμα τα ξενοδοχεία, γεγονός που θα αποτελέσει μεγάλη ανακούφιση για τους Δήμους και τους ΦοΔΣΑ. Προανήγγειλε, ταυτόχρονα, πως το επόμενο νομοσχέδιο, που θα κατατεθεί, θα αφορά στη διαχείριση των αποβλήτων εκσκαφών και κατεδαφίσεων. Πρόσθεσε πως ένα νέο κρίσιμο εργαλείο είναι τα ολιστικά σχέδια ανακύκλωσης που θα κάνει ο κάθε ΦοΔΣΑ, συμπληρώνοντας πως οι πόροι για τη διαχείριση των αποβλήτων προέρχονται από το νέο ΕΣΠΑ και ανέρχονται σε περίπου 1 δισεκατομμύριο. «Από αυτά τα 300 εκατομμύρια θα δοθούν στις δράσεις ανακύκλωσης και τα 700 εκατομμύρια στις Μονάδες. Πρέπει να συνεννοηθούμε για τις Μονάδες», σημείωσε. Παράλληλα, είπε πως οι ΠΕΣΔΑ (Περιφερειακοί Σχεδιασμοί Διαχείρισης Αποβλήτων) πρέπει να έχουν τελειώσει στις 30.6.2025. Όπως ανέφερε, αυτό δεν είναι προαπαιτούμενο, ωστόσο κάλεσε τους φορείς να ολοκληρώσουν τους ΠΕΣΔΑ. «Οι ΦοΔΣΑ θα πρέπει να επικαιροποιήσουν τους ΠΕΣΔΑ. Πρέπει να εγκριθούν έως τα μέσα του 2025» είπε. Γνωστοποίησε, ταυτόχρονα, ότι θα ανοίξουν οι προσκλήσεις για να μπορούν όσοι ΦοΔΣΑ έχουν έτοιμες μελέτες για αναβάθμιση, να τις εντάξουν στο νέο ΕΣΠΑ. Ο κ. Γραφάκος τόνισε, τέλος, πως μείωση αποβλήτων θα υπάρξει μόνον μέσω της πρόληψης. «Το μεγαλύτερο μέτρο πρόληψης είναι το «πληρώνω ότι πετάω». Εκεί θα καταλάβει ο πολίτης την ανάγκη να κάνει διαχωρισμό απορριμμάτων. Στο σπίτι του», υπογράμμισε.
Η Διευθύνουσα Σύμβουλος του ΕΟΑΝ, Σοφία-Αλεξάνδρα Τόγια συμφώνησε πως η μετάβαση στην κυκλική οικονομία και η ενίσχυση της ανακύκλωσης είναι ο κεντρικός στόχος. «Ως Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης έχουμε ως βασικό σχεδιασμό τα προγράμματα διευρυμένης ευθύνης των παραγωγών. Το αμέσως επόμενο βήμα μας, το οποίο έως το τέλος του χρόνου θα είναι σε πάρα πολύ καλό σημείο, είναι να ετοιμάσουμε το νέο κανονιστικό πλαίσιο για τα νέα ρεύματα. Ήδη έχουμε κλείσει το θέμα των γεωργικών πλαστικών που εισηγούμαστε τη νέα ΚΥΑ», είπε. Γνωστοποίησε πως ήδη η ΕΟΑΝ έχει προωθήσει τη διασύνδεση του Εθνικού Μητρώου Παραγωγών με το ΓΕΜΗ προκειμένου να αντιμετωπιστεί η εισφοροδιαφυγή.
Ο Πρόεδρος Δικτύου ΦοΔΣΑ και Δήμαρχος Χανίων, Παναγιώτης Σημανδηράκης, σημείωσε εμφατικά πως το ζήτημα της διαχείρισης αποβλήτων υπολείπεται πάρα πολύ σε σχέση με την ευρωπαϊκή πραγματικότητα, ωστόσο η συγκυρία είναι κρίσιμη και ενδιαφέρουσα, όπως είπε χαρακτηριστικά, καθώς επιτεύχθηκε μία μεγάλη εθνική επιτυχία με τη συμφωνία των συναρμόδιων Υπουργείων και της αρμόδιας επιτροπής της ΕΕ έχοντας πλέον ένα καθαρό πλαίσιο χρηματοδότησης (796 εκατομμύρια). Ο κ. Σημανδηράκης ζήτησε να γίνουν γνωστά τα χρονοδιαγράμματα ώστε αυτοί οι πόροι να καταλήξουν σε συγκεκριμένα έργα. Τα έργα αυτά, τόνισε, αφορούν από τη μια στις βαριές επενδύσεις των μεγάλων υποδομών και από την άλλη στη δημιουργία των νέων ρευμάτων και την προμήθεια του εξοπλισμού. Ο Πρόεδρος του Δικτύου ΦοΔΣΑ εξέφρασε τον προβληματισμό του για το τέλος ταφής, και για τις δυσκολίες εφαρμογής του συστήματος «πληρώνω όσο πετάω» λέγοντας χαρακτηριστικά για το τέλος ταφής πως: «αντιλαμβανόμαστε ότι θα πρέπει να υπάρχει ένας ευρύτερος σχεδιασμός που να μας ωθεί στη μείωση των παραγόμενων απορριμμάτων και κυρίως στην ενίσχυση της κυκλικής διαχείρισης τους. Όμως, εδώ συνολικά υπάρχουν αντιδράσεις από την ΚΕΔΕ για το τέλος ταφής. Η εφαρμογή του έχει διάφορα κενά, όπως νομικά.». Παράλληλα, εξέφρασε την ικανοποίησή του για τις νέες αρμοδιότητες της ΡΑΑΕΥ στον τομέα των αποβλήτων, που θα βοηθήσει στην επίτευξη των λύσεων που απαιτούνται για ισχυρούς ΦοΔΣΑ, προσβλέποντας σε μία καλή συνεργασία.
Η Εκδήλωση-στρογγυλό τραπέζι της ΡΑΑΕΥ εντάχθηκε στο πλαίσιο του 1ου Διεθνούς Συνεδρίου για την Πράσινη Καινοτομία και την Κυκλική Οικονομία (20-23 Οκτωβρίου 2024) που διοργανώνεται στην Αθήνα από την Έδρα UNESCO για την Πράσινη Καινοτομία και την Κυκλική Οικονομία του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (πληροφορίες: https://griceconf.eu/)
Συντονιστής της συζήτησης στο στρογγυλό τραπέζι ήταν ο δημοσιογράφος Ηλίας Παλιαλέξης.
