Η υπεράκτια αιολική ενέργεια μπορεί να διαδραματίσει βασικό ρόλο στην προσπάθεια της Ελλάδας να καταστεί ουδέτερη ως προς τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα έως το 2050. Το ΕΛΙΑΜΕΠ ανέθεσε στην Alma Economics να διερευνήσει την κοινωνική και οικονομική αξία που μπορεί να παραχθεί από τα πλωτά αιολικά πάρκα στις ελληνικές θάλασσες. Παρέχεται ένα μοντέλο Ανάλυσης Κόστους-Οφέλους που ενσωματώνει επενδυτικά, περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά κόστη και οφέλη που μπορεί να προκύψουν από ένα υποθετικό υπεράκτιο πάρκο (i) για τη διεθνή κοινότητα, (ii) την ελληνική κοινωνία και (iii) τις τοπικές κοινωνίες. Το εν λόγω μοντέλο διερευνά τα κέρδη ευημερίας από τις μειωμένες εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, καθώς και τις απώλειες ευημερίας για τις τοπικές κοινωνίες και τους επισκέπτες ως αποτέλεσμα της οπτικής ρύπανσης και των περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Η τοποθεσία του πάρκου επηρεάζει άμεσα το κόστος επένδυσης, καθώς και τις επιπτώσεις στις τοπικές κοινωνίες. Η τοποθεσία παίζει καθοριστικό ρόλο στον προσδιορισμό του κατά πόσον τα οφέλη από την επένδυση αντισταθμίζουν το κόστος σε παγκόσμιο και εθνικό επίπεδο. Είναι σημαντικό να επισημανθεί πως, σε τοπικό επίπεδο, οι απώλειες ευημερίας των κατοίκων υπογραμμίζουν την ανάγκη παροχής αποζημίωσης στις τοπικές κοινωνίες της περιοχής όπου εγκαθίσταται το πάρκο. Τα βασικά ευρήματα από την παρούσα έρευνα και το συνοδευτικό μοντέλο Ανάλυσης Κόστους-Οφέλους θα υποστηρίξουν τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων σχετικά με μελλοντικές επενδύσεις σε υπεράκτια αιολική ενέργεια στην Ελλάδα.
Συνοπτική Παρουσίαση
Η επένδυση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι ζωτικής σημασίας προκειμένου να επιτύχει η Ελλάδα τον στόχο να μηδενίσει τις καθαρές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα έως το 2050. Με τις τρέχουσες συζητήσεις να επικεντρώνονται στην αξιοποίηση του υπεράκτιου αιολικού δυναμικού της χώρας, το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο (υπό δημοσίευση εντός του 2021) αναμένεται να προωθήσει τις επενδύσεις στην υπεράκτια αιολική ενέργεια στη χώρα.
Η πρόσφατα αναπτυχθείσα πλωτή υπεράκτια αιολική τεχνολογία είναι η πλέον κατάλληλη για τα βαθιά νερά των ελληνικών θαλασσών. Ένα υποθετικό πλωτό υπεράκτιο αιολικό πάρκο ενεργειακής ισχύος 495MW που βρίσκεται σε μέση απόσταση 10 χλμ. από την ακτή και σε βάθος 250 μ. αναμένεται να απαιτήσει επενδύσεις σχεδόν 1 δισ. ευρώ κατά τη διάρκεια της ζωής του. Το πάρκο αυτό μπορεί να παράξει περίπου 2 εκατ. MWh ετησίως σε διάστημα 25 ετών, καλύπτοντας περίπου το 4% της ετήσιας ενεργειακής ζήτησης της Ελλάδας και μειώνοντας τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά 1,5 εκατ. τόνους.
Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η ποσοτικοποίηση των κοινωνικών επιπτώσεων των υπεράκτιων αιολικών πάρκων. Για το σκοπό αυτό, αναπτύχθηκε ένα μοντέλο Ανάλυσης Κόστους-Οφέλους που συνδέει το κόστος επένδυσης (συμπεριλαμβανομένου του κόστους κατασκευής, λειτουργίας, συντήρησης και παροπλισμού) με τα οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη από την υπεράκτια αιολική ενέργεια. Το μοντέλο Ανάλυσης Κόστους-Οφέλους διερευνά τα οφέλη σε παγκόσμιο και εθνικό επίπεδο, καθώς και για τις τοπικές κοινωνίες και τους επισκέπτες της περιοχής όπου θα κατασκευαστεί το πάρκο.
Η έρευνά μας υποδηλώνει ότι η επένδυση σε υπεράκτια αιολική ενέργεια στην Ελλάδα θα δημιουργήσει σημαντικά παγκόσμια κέρδη μέσω της μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα αντικαθιστώντας ενέργεια από συμβατικές πηγές.
Εφόσον θεσπιστούν οι κατάλληλοι μηχανισμοί αποζημίωσης, η υπεράκτια αιολική ενέργεια μπορεί επίσης να επωφελήσει και τις τοπικές κοινωνίες, οι οποίες συχνά αντιστέκονται στην εγκατάσταση αιολικών παρκών στην περιοχή τους λόγω της οπτικής ρύπανσης και του κινδύνου αρνητικών επιπτώσεων στο τοπικό περιβάλλον. Στο υποθετικό μας σενάριο, εκτιμούμε ότι η ετήσια απώλεια ευημερίας – και συνεπώς η απαιτούμενη αποζημίωση – για τους κατοίκους της περιοχής είναι περίπου 2.500 ευρώ ανά άτομο. Αυτή η αποζημίωση θα μπορούσε να λάβει τη μορφή ιδιωτικής αποζημίωσης, όπως παροχή ενέργειας σε χαμηλότερες τιμές, ή δημόσιας αποζημίωσης, όπως η παροχή τοπικών δημόσιων αγαθών (ανάπτυξη υποδομών ή συντήρηση πολιτιστικής κληρονομιάς). Μια πιο εμπεριστατωμένη μελέτη είναι απαραίτητη για τον προσδιορισμό των βέλτιστων μηχανισμών αποζημίωσης.
Μπορείτε να διαβάσετε εδώ το πλήρες Κείμενο Πολιτικής καθώς και το Μοντέλο Ανάλυσης Κόστους-Οφέλους.
