Όταν ο Xi Jinping έγινε πρόεδρος της Κίνας το 2013, έδειξε ότι ήταν αποφασισμένος να διατηρήσει την εντολή του Κομμουνιστικού Κόμματος να κυβερνά κερδίζοντας τις καρδιές και τα μυαλά των ανθρώπων.

Στην αρχή της πρώτης του θητείας διέταξε τους γραφειοκράτες σε όλη τη χώρα να αναφέρουν οποιαδήποτε απώλεια επαφής με τη βάση της κοινωνίας. Ξεκίνησε επίσης μια εκτεταμένη εκστρατεία κατά της διαφθοράς, σε κρατικό και κομματικό επίπεδο.

Ο Σι προειδοποίησε επίσης το κόμμα το 2014, για τον κίνδυνο απώλειας της εμπιστοσύνης του λαού, χρησιμοποιώντας τον όρο «Παγίδα του Τάκιτου». Η Παγίδα του Τάκιτου, που πήρε το όνομά του από τον Ρωμαίο ιστορικό, περιγράφει τη δεινή κατάσταση που αντιμετωπίζει μια κυβέρνηση όταν ανεξάρτητα από το τι λέει ή κάνει, οι άνθρωποι υποθέτουν ότι είναι ψέμα ή κακή πράξη.

Ήταν μία από τις τρεις παγίδες, μαζί με την «Παγίδα του Μεσαίου Εισοδήματος» (την οικονομική τελμάτωση της Κίνας) και την «Παγίδα του Θουκυδίδη» (την στρατιωτική αντιπαράθεση μεταξύ των ΗΠΑ ως της υπάρχουσας υπερδύναμης και της Κίνας, ως της ανερχόμενης υπερδύναμης), που ο Σι προειδοποίησε ότι θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την άνοδο της Κίνας.

Η αντιμετώπιση της πανδημίας

Η Παγίδα του Τάκιτου, ήρθε πιο έντονα στο προσκήνιο, από τη στιγμή που έπρεπε να αντιμετωπιστεί η πανδημία του κορoνοϊού και συνδέθηκε με αυτή την πανδημία. Στη πρώτη φάση, οι τοπικές αρχές της Γουχάν, απέτυχαν το 2020 στην αντιμετώπιση της πανδημίας, αυξάνοντας την δυσπιστία του κοινού απέναντι στους κρατικούς θεσμούς. Αλλά και σε ευρύτερη κλίμακα, αποκάλυψε την μακροχρόνια αναποτελεσματικότητα, την έλλειψη διαφάνειας και την αργή πολιτική των τοπικών διοικήσεων της Κίνας, που μπορούσαν να αποτελέσουν απειλή για την αξιοπιστία και της κεντρικής κυβέρνησης της Κίνας.

Ο κεντρικός χειρισμός της πανδημίας από το Πεκίνο μέσω σκληρού lockdown και δρακόντειων πολιτικών όπως η πολιτική Zero Covid, καθώς και η αντίσταση σε μια ανεξάρτητη έρευνα για την προέλευση του ιού κατέστησαν προφανές ότι η Κίνα θα αντιμετώπιζε συνεχή προβλήματα με το θέμα αυτό. Η πολιτική του Zero Covid επέφερε βαρύ πλήγμα στην οικονομία, σε τομείς όπως το real estate και οι τράπεζες, ενώ δημιούργησε προβλήματα και στις εφοδιαστικές αλυσίδες.

Τα προβλήματα επαναλήφθηκαν το καλοκαίρι του 2022 με τα μέτρα ελέγχου του Covid-19 στη Σαγκάη, όπου η κυβέρνηση της πόλης υποσχέθηκε να μην επιβάλει lockdown σε όλη την πόλη λίγο πριν επιβάλει ένα που διήρκεσε για δύο μήνες, καθώς και στην πρόσφατη τραπεζική κρίση στη Χενάν, όπου οι αρχές συμφώνησαν να αποζημιώσουν μόνο εν μέρει. μια μεγάλη ομάδα πελατών των τραπεζών για την απώλεια των αποταμιεύσεών τους, μετά από μια μεγάλη διαμαρτυρία στο κέντρο της πόλης Ζενγκζού, την πρωτεύουσα της επαρχίας.

Στο 20ο Συνέδριο του ΚΚ Κίνας, του περασμένου Οκτωβρίου, ο Σι δεν αναφέρθηκε ονομαστικά στην Παγίδα του Τάκιτου, αλλά την ενσωμάτωσε μέσα στην στρατηγική για τον εκσυγχρονισμό της Κίνας, μέχρι το 2035.

Είναι όμως εμφανές, ότι η κινεζική ηγεσία ανησυχεί για τις οικονομικές συνέπειες της αντιμετώπισης της πανδημίας, πολύ περισσότερο από τις πολιτικές διαμαρτυρίες. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι περιορισμοί είχαν μεγάλο αντίκτυπο στις περιφέρειες που παράγουν το ένα τέταρτο του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος. Οι προβλέψεις για την φετινή ανάπτυξη μόλις ξεπερνούν το 3%, δύο μονάδες λιγότερο από τον αρχικό επίσημο στόχο. Τα χρηματιστήρια έχουν υποχωρήσει σε επίπεδα άγνωστα τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Η ανεργία αυξάνεται και ήδη πλήττει σχεδόν το 20% του νέου πληθυσμού. Επομένως, απαιτείται διόρθωση για να αντιμετωπιστούν συνέπειες που θα μπορούσαν να ενισχύσουν τάσεις που οδηγούν στην Παγίδα του Μεσαίου Εισοδήματος, δηλαδή στην τελμάτωση της ανάπτυξης στη Κίνα.

Τα πρόσφατα γεγονότα

Το έναυσμα των τελευταίων διαδηλώσεων του Νοεμβρίου, όπως είναι γνωστό, ήταν ο θάνατος τουλάχιστον δώδεκα ατόμων στην πόλη Ουρούμτσι, ως αποτέλεσμα πυρκαγιάς, εν μέσω καραντίνας που απαγόρευε τις μετακινήσεις. Οι εκδοχές του τι συνέβη διαφέρουν. Σε κάθε περίπτωση, ο τόπος των γεγονότων είναι σημαντικός: η πόλη Ουρούμτσι είναι η πρωτεύουσα της περιοχής Σιντζιάνγκ, όπου ζει η πλειονότητα των Ουιγούρων.

Η τοπική διαμαρτυρία που ακολούθησε την τραγωδία εξαπλώθηκε γρήγορα στα κύρια πληθυσμιακά κέντρα, σε τουλάχιστον 30 ή 40 πόλεις. Αυτό που είναι σημαντικό είναι ότι οι συμμετέχοντες στις διαδηλώσεις δεν περιορίστηκαν να διαμαρτυρηθούν για την ακαμψία των μέτρων της καραντίνας, αλλά διαδήλωσαν την αντίθεσή τους στο ΚΚ Κίνας και, σε ορισμένες περιπτώσεις, ζήτησαν την παραίτηση του ίδιου του Σι Τζινπίνγκ. Η επίσημη εντολή του «μηδενικού Covid» ήταν μια προσωπική επιλογή του Σι και αυτό είναι που δίνει σε αυτό το ξέσπασμα των διαδηλωτών μια ιδιαίτερη σημασία.

Οι κινεζικές αρχές ελπίζουν ότι ο κύκλος διαμαρτυρίας θα τερματιστεί λόγω του συνδυασμού της αστυνομικής πίεσης και της απομόνωσης των πιο ενεργών στοιχείων των διαδηλώσεων, ενώ το μέγεθος και το εύρος των διαμαρτυριών θεωρούνται διαχειρίσιμα από το Πεκίνο.

Από τη Δύση, η εξέλιξη αντιμετωπίζεται με μεγάλη προσοχή. Όση συμπάθεια και αν υπάρχει για τις διαμαρτυρίες και όσο αν τα κέντρα εξουσίας θα επιθυμούσαν ένα πολιτικό και ιδεολογικό πλήγμα στο Πεκίνο, η επίσημη σιωπή είναι πολύ εύγλωττη.

Η Ουάσιγκτον επιχείρησε πρόσφατα μια προσέγγιση με το Πεκίνο, που πραγματοποιήθηκε στην τελευταία σύνοδο κορυφής, μεταξύ Μπάιντεν και Σι, δεδομένου του επείγοντος του πολέμου στην Ουκρανία. Η Δύση συνεχίζει να ελπίζει ότι θα διαβρώσει την υπάρχουσα συμπόρευση μεταξύ Πεκίνου και Μόσχας για να αποδυναμώσει το καθεστώς Πούτιν και να τερματίσει ευνοϊκά για την ίδια, τον πόλεμο στην Ουκρανία.

Αυτή η εξέλιξη, θεωρείται ως απαραίτητη προϋπόθεση για να ενσωματώσει τον ανταγωνισμό με την Κίνα σε προβλέψιμα σενάρια, ξεπερνώντας τις εντάσεις που δημιουργούνται από το θέμα της Ταϊβάν.

Ωστόσο, η Παγίδα του Τάκιτου παραμένει πάντα ένα ανοικτό ενδεχόμενο για το Πεκίνο, το οποίο δεν θα επιλυθεί με τον τερματισμό των συγκεκριμένων διαδηλώσεων και διαμαρτυριών. Ο δρόμος για το 2035 είναι μακρύς.

Πηγή: https://www.facebook.com/vangelis.chorafas

O Βαγγέλης Χωραφάς είναι διευθυντής της ιστοσελίδας γεωπολιτικής https://www.geoeurope.org/, δημοσιεύει καθημερινά πρωτότυπα άρθρα και αναλύσεις και στην προσωπική του σελίδα στο facebook (https://www.facebook.com/vangelis.chorafas).