Η Παγκόσμια Ομοσπονδία Αθλητισμού έχει αποφασίσει οριστικά να προχωρήσει σε μία ριζική αλλαγή, αναφορικά με τον τρόπο διεξαγωγής του αγωνίσματος του άλματος εις μήκος. Συγκεκριμένα, αποφάσισε ότι το άλμα δε θα μετριέται πλέον από το όριο που ορίζεται από τη βαλβίδα, αλλά από το σημείο από όπου το πόδι του αθλητή θα ξεκολλάει από το έδαφος. Βάσει του νέου κανονισμού, ο αθλητής, που σήμερα είναι υποχρεωμένος να πηδήξει χωρίς να πατήσει την πλαστελίνη, που βρίσκεται στην άκρη της βαλβίδας, θα μπορεί να απογειώνεται μέσα από το πλαίσιο μίας μεγαλύτερης οριοθετημένης περιοχής και η μέτρηση θα γίνεται από το σημείο που απογειώνεται, μέχρι το πρώτο σημείο προσγείωσης στο σκάμμα. Σκοπός της τολμηρής αυτής αλλαγής είναι να ελαχιστοποιηθούν τα άκυρα άλματα των αθλητών και να μη χάνονται εκατοστά στο μέτρημα. Έτσι, πιστεύει η Ομοσπονδία, ότι το αγώνισμα θα είναι πιο θεαματικό.

Μέχρι σήμερα, πολλοί αθλητές ρίσκαραν στο άλμα τους, πηγαίνοντας στο όριο της βαλβίδας, για να εκμεταλλευτούν και το τελευταίο χιλιοστό. Πολλές φορές, πατούσαν την πλαστελίνη και το άλμα ακυρωνόταν. Άλλες φορές, για να μην ακυρωθούν, πήγαιναν περισσότερο εκ του ασφαλούς πηδώντας αρκετά εκατοστά πίσω από τη βαλβίδα, με αποτέλεσμα να χάνουν από την τελική μέτρηση.

Το τέλειο άλμα μέχρι σήμερα, προϋπέθετε όχι μόνο ταχύτητα, έκρηξη και σωστή τεχνική στον τρόπο που προσγειώνονταν στο σκάμμα, αλλά και ακριβές πάτημα στη βαλβίδα. Το σωστό πάτημα αποτελεί συστατικό στοιχείο του αγωνίσματος. Κάθε αθλητής μετράει την απόσταση που θα ξεκινήσει η προσπάθειά του, την επιτάχυνσή του, για να πιάσει τη μεγαλύτερη δυνατή ταχύτητα, αλλά και το διασκελισμό του. Ο βαθμός δυσκολίας, επομένως, είναι πολύ υψηλός.

Τα «ενήλικα» παγκόσμια ρεκόρ

Αυτό καθιστά την επίτευξη του παγκόσμιου ρεκόρ μοναδικό γεγονός. Η καλύτερη επίδοση όλων των εποχών στο μήκος έγινε πριν τριάντα τρία χρόνια από τον Μάικλ Πάουελ με 8μ. και 95 εκ.. Ο ίδιος είχε πάρει το ιστορικό ρεκόρ του Μπίμον (8,90 μ.) που κρατούσε είκοσι τρία χρόνια, παρά το γεγονός ότι το πλησίασαν μεγάλες μορφές του αγωνίσματος. Η Ομοσπονδία ισχυρίζεται ότι με την αλλαγή που θέλει να επιφέρει, δε θα ακυρώνεται το ένα τρίτο των αλμάτων, σε κάθε αγώνα. Ισχύει.

Επίσης, το ομολογημένο κίνητρο της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας είναι να σπάνε τα ρεκόρ σε πιο «εύλογο» χρονικό διάστημα, αυξάνοντας έτσι τη θεαματικότητα και, επομένως, τα χρήματα που θα αποφέρει. Με τον τρόπο αυτό, όμως, το παγκόσμιο ρεκόρ θα πάψει να είναι ένα και μοναδικό επίτευγμα…

Είναι η αλλαγή των κανονισμών ενός αγωνίσματος, η καλύτερη μεθοδολογία, για να βελτιωθεί το θέαμα; Σε κάποιες περιπτώσεις, ναι. Ας δούμε μερικά παραδείγματα…

Στο ποδόσφαιρο, πριν μερικές δεκαετίες, ο παίκτης της ίδιας ομάδας μπορούσε να επιστρέψει την μπάλα στον τερματοφύλακα. Αυτός μπορούσε να την πιάσει με τα χέρια. Στη συνέχεια, ο τερματοφύλακας την ξαναέδινε στο συμπαίκτη του, ο οποίος του την επέστρεφε κερδίζοντας πολύτιμο χρόνο. Η τακτική αυτή εφαρμόσθηκε κατά κόρον από τις ομάδες που προηγούνταν στο σκορ.

Όταν απαγορεύθηκε αυτό, ο «πορτέρο» δεν μπορούσε να την πιάσει, με αποτέλεσμα, υπό την πίεση του αντιπάλου, να αναγκάζεται να παίξει γρήγορα με τα πόδια. Η αλλαγή του κανόνα έκανε το παιχνίδι πιο γρήγορο. Στην εξέλιξη του αθλήματος, οι καλύτεροι σύγχρονοι τερματοφύλακες εκτός από το να γραπώνουν την μπάλα, έμαθαν να συμμετέχουν στην εκδήλωση της επίθεσης.

Ποιος αποφασίζει για τις αλλαγές στο ποδόσφαιρο;

Στο ποδόσφαιρο οι αλλαγές γίνονται από το Διεθνές Ποδοσφαιρικό Συμβούλιο, το οποίο αποτελείται από τις τέσσερις ομοσπονδίες του Ηνωμένου Βασιλείου: την Αγγλική (The FA), την Σκωτσέζικη (SFA), την Ουαλική (FAW) και την Ιρλανδική (IFA). Στο ΔΠΣ συμμετέχει επίσης, και Διεθνή Ποδοσφαιρική Συνομοσπονδία (FIFA). Κάθε μέλος έχει από μία ψήφο και η FIFA έχει τέσσερις ψήφους. Για να εγκριθούν οι αλλαγές απαιτούνται τα 3/4 των ψήφων, δηλαδή έξι. Επομένως, η FIFΑ από μόνη της δεν μπορεί να αλλάξει τους κανόνες ούτε οι τέσσερις ομοσπονδίες μπορούν να το κάνουν χωρίς την έγκρισή της. Υπάρχει επίσης η προϋπόθεση της απαρτίας: πρέπει να είναι παρόντα τουλάχιστον τέσσερα από τα πέντε μέλη, ένα εκ των οποίων πρέπει να είναι η FIFA, για να προχωρήσει μια συνάντηση.

Αυτό συνέβη γιατί, οι Βρετανοί που (δικαίως) επαίρονται ότι ανακάλυψαν το ποδόσφαιρο, υποχρεώθηκαν να παραχωρήσουν στη FIFA τη διοίκησή του, αλλά δε δέχθηκαν να απεμπολήσουν την πνευματική ιδιοκτησία των κανόνων διεξαγωγής του παιχνιδιού. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, να εξελιχθούν οι κανόνες, ανάλογα και με την εξέλιξη των αθλητών, των συστημάτων και των μεθόδων διεξαγωγής. Ταυτόχρονα, όμως, απετράπη το ενδεχόμενο να υιοθετηθούν κανόνες που θα το κατέστρεφαν. Για παράδειγμα, παλαιότερα, προκειμένου να αυξηθούν τα γκολ, είχαν γίνει διάφορες (αστείες) προτάσεις, όπως, να μεγαλώσουν τα τέρματα ή να καταργηθεί το οφσάιντ! Το σύστημα που έχει υιοθετηθεί εδώ και παραπάνω από έναν αιώνα, συνιστά μία δικλίδα προστασίας των χαρακτηριστικών του αθλήματος.

Αλλαγές έχουν γίνει και σε άλλα αθλήματα φυσικά. Στο μπάσκετ, για παράδειγμα, η γραμμή του τρίποντου εισάχθηκε το 1984. Ορίσθηκε στα 6μ. και 25 εκ. και, στη συνέχεια, μεταφέρθηκε στα 6μ και 75 εκ. Επίσης, μειώθηκε ο χρόνος εκδήλωσης της επίθεσης. Κάποτε μία ομάδα έπρεπε να εκδηλώσει επίθεση εντός 30 δευτερολέπτων. Σήμερα, τα δευτερόλεπτα έγιναν 24. Αυτές οι αλλαγές έκαναν το μπάσκετ πιο γρήγορο και πιο θεαματικό. Ευτυχώς, δε σκέφτηκε κάποιος να μεγαλώσει τον μέγεθος του καλαθιού, για να σημειώνονται περισσότεροι πόντοι.

Στο βόλεϊ παλαιότερα πόντους έπαιρνε μόνο η ομάδα που έκανε «σερβίς». Σήμερα, μετράνε όλοι οι πόντοι. Αυτό έδωσε στο συγκεκριμένο σπορ ταχύτερη εξέλιξη και, επομένως το έκανε πιο θεαματικό. Επίσης, σημαντική αλλαγή ήταν η εισαγωγή του «λίμπερο». Μία ομάδα στο βόλεϊ αποτελείται από έξι παίκτες. Στο τέλος κάθε πόντου οι παίκτες αλλάζουν κυκλικά θέση (όπως στο ρολόι). Επίσης, οι τρεις παίκτες που βρίσκονται στην πίσω γραμμή απαγορεύεται να περάσουν στην περιοχή όπου κινούνταν οι τρεις παίκτες της πρώτης γραμμής. Το 1999, υιοθετήθηκε η θέση του λίμπερο. Δηλαδή, ένας από τους έξι παίκτες μπορεί να κινηθεί ελεύθερα στο γήπεδο, χωρίς περιορισμούς. Το παιχνίδι έγινε πιο θεαματικό, πιο γρήγορο και πιο ενδιαφέρον στην εξέλιξή του.

Διαφορετικά παραδείγματα, διαφορετικό κίνητρο, διαφορετική εξέλιξη

Ο Μίλτος Τεντόγλου, αμέσως μετά την κατάκτηση του χρυσού μεταλλίου, στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Κλειστού Στίβου, στη Γλασκόβη, δήλωσε ότι θα σταματήσει το μήκος, εάν τελικά αλλάξει ο κανονισμός της βαλβίδας. Με την άποψή του συντάχθηκε μία μεγάλη μορφή του αγωνίσματος, ο Καρλ Λιούις. Δεδομένου ότι η βαλβίδα είναι ένας παράγοντας που δυσκολεύει τις προσπάθειες των αθλητών, θα περίμενε να υποδεχθεί θετικά την αλλαγή του κανονισμού. Ο Έλληνας Πρωταθλητής όμως, έκρινε ότι το αγώνισμα θα χάσει ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά του και, επομένως, θα είναι κάτι εντελώς διαφορετικό, από αυτό που εξασκεί και υπηρετεί με πάθος. Μάλλον, δεν έχει άδικο….

Τα παραδείγματα που αναφέρονται παραπάνω, δείχνουν ότι υπάρχουν αλλαγές και… αλλαγές. Η βελτίωση του θεάματος είναι ένα θεμιτό κίνητρο, αλλά δεν εξαρτάται από τη διευκόλυνση του αθλητή. Στο ποδόσφαιρο η… ζωή του τερματοφύλακα έγινε πιο δύσκολη, αλλά στο τέλος της ημέρας, κάθε ομάδα κέρδισε έναν επιπλέον ενεργό παίκτη (τον τερματοφύλακα). Στο μπάσκετ, οι καλαθοσφαιριστές υποχρεώθηκαν να παίζουν πιο γρήγορα και οι θεατές απολαμβάνουν περισσότερες φάσεις. Η αλλαγή στον κανονισμό του μήκους διευκολύνει, μεν, τους άλτες, αλλά μειώνει το βαθμό δυσκολίας. Τα ρεκόρ διευκολύνονται, αλλά η αξία του επιτεύγματος μειώνεται…

Με μία δόση υπερβολής (και φτηνού χιούμορ) θα μπορούσε κάποιος να πει ότι, με την ίδια λογική, σε μία επόμενη απόφασή της η Παγκόσμια Ομοσπονδία Κλασσικού Αθλητισμού μπορεί να χαμηλώσει τα εμπόδια στα 3.000 μ. στιπλ ή στα 110μ. με εμπόδια. Ή, κατ’ αναλογία, να μετράει τη βολή στον ακοντισμό, από το σημείο που φεύγει το ακόντιο από το χέρι του αθλητή και όχι από την τελική γραμμή μέτρησης που υπάρχει μέχρι τώρα. Ή ακόμα και να πιάσει με μανταλάκια τον πήχη στο άλμα εις ύψος ή το άλμα επί κοντώ!

Από το να αναζητά κόλπα, για να βελτιωθούν οι επιδόσεις, θα ήταν πολύ πιο έξυπνο, η Παγκόσμια Ομοσπονδία να διευκολύνει τις συνθήκες διεξαγωγής των αγώνων και να μην τους βάζει να αγωνίζονται στις 10 το πρωί, όπως έγινε πριν μερικές ημέρες στη Γλασκόβη.

Ήδη, σε ό,τι αφορά το μήκος η αλλαγή θα δοκιμαστεί από τις πρώτες διοργανώσεις του στίβου μικρότερων ηλικιών του 2026 και θα εφαρμοστεί το 2028. Και αν τελικά, αποφασισθεί η οριστική αλλαγή, στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Λος Άντζελες, το παγκόσμιο ρεκόρ του Πάουελ να σπάσει από έναν αθλητή που θα περάσει κατά πολύ ακόμα και τα 9 μέτρα. Θα είναι όμως, το ίδιο αγώνισμα; Και εν τέλει θα είναι το ίδιο παγκόσμιο ρεκόρ; Ακόμα και αν βρεθεί ο αθλητής που θα ξεπεράσει τα 9 μέτρα, θα μπορέσει να βρει τη θέση του στο πάνθεον του αθλήματος, κοντά στους μύθους Μπίμον και Πάουελ; Αν πιστέψουμε τον τεράστιο (ως αθλητή και ως άνθρωπο) Μίλτο Τεντόγλου, μάλλον όχι.

Η λέξη «αθλητισμός» εμπεριέχει την έννοια του «άθλου». Και η έννοια του «άθλου» ορίζεται ως ένα εξαιρετικά δύσκολο κατόρθωμα. Για κάθε αθλητή, άθλος είναι να μπορέσει να τρέξει ένα χιλιοστό του δευτερολέπτου πιο γρήγορα, να στείλει τη σφαίρα ένα χιλιοστό πιο μακριά ή να πηδήξει ένα χιλιοστό πιο ψηλά. Αν καταργηθεί αυτό, η ουσία του αθλητισμού χάνεται…

Κάτι σαν να λέγαμε στον Ηρακλή, αντί για δώδεκα άθλους να κάνει εννιά. Ή ακόμα, αντί να τον υποχρέωνε ο Ευρυσθέας να πιάσει το γοργό ελάφι της Κερύνειας, με τα χάλκινα πόδια και τα χρυσά κέρατα, να του ζητούσε να του φέρει ένα ελάφι από την Πάρνηθα… Είναι βέβαιο, ότι ο Ηρακλής θα το κατάφερνε, αλλά θα απείχε πολύ, από το να γίνει γνωστός για τους άθλους του και, επομένως, να περάσει στους μύθους.

(Ο Κώστας Καρβουναρίδης είναι Δικηγόρος – Διεθνές Μάστερ Αθλητικού Δικαίου και Μάνατζμεντ / Διεθνές Κέντρο Αθλητικών Σπουδών – CIES –FIFA)