Συνέντευξη του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκα, στην εφημερίδα «Παραπολιτικά» και τον δημοσιογράφο Κώστα Παπαχλιμίντζο
Το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας παραμένει ψηλά στην Ελλάδα, δημιουργώντας βάρος για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Υπάρχει τρόπος και προοπτική να μειωθεί;
Η εξασφάλιση ηλεκτρικής ενέργειας με ανταγωνιστικές τιμές για την κάλυψη των αναγκών των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων αποτελεί μία από τις βασικές μας προτεραιότητες, ειδικά εάν αναλογιστούμε ότι σε ορισμένους κλάδους το ενεργειακό κόστος ξεπερνάει ακόμη και το 20% του συνολικού κόστους λειτουργίας. Καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση προσιτών τιμών θα διαδραματίσει η περαιτέρω ενίσχυση της αγοράς με ανταγωνιστικές διαδικασίες, όπως για παράδειγμα με τους διαγωνισμούς για την αποζημίωση των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές (ΑΠΕ). Η έως τώρα εμπειρία από την απελευθέρωση της αγοράς είναι θετική, δεδομένου ότι έχει οδηγήσει σε πληθώρα προϊόντων και συνδυαστικών πακέτων από πολλούς και διαφορετικούς προμηθευτές που μπορούν να καλύψουν τις εξατομικευμένες ανάγκες των καταναλωτών. Εξίσου σημαντικές για την τόνωση του ανταγωνισμού είναι και οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις με άλλες χώρες που προωθούμε, όπως με την Κύπρο και το Ισραήλ, μέσω του καλωδίου EuroAsia Interconnector, αλλά και με την Αίγυπτο. Πριν από λίγες ημέρες, μάλιστα, συμφωνήσαμε με τον Αιγύπτιο ομόλογό μου, Μοχάμεντ Σακέρ, να υπογράψουμε Μνημόνιο Κατανόησης για την ηλεκτρική διασύνδεση των δύο χωρών. Για να διασφαλίσουμε την πρόσβαση των πολιτών, ειδικά των πιο ευάλωτων, αλλά και των επιχειρήσεων σε καθαρή ενέργεια με προσιτές τιμές, προωθούμε και τη σύναψη διμερών πράσινων συμβολαίων. Τα πράσινα διμερή συμβόλαια αποτελούν έναν τρόπο για τη στήριξη των νοικοκυριών και της παραγωγικής βάσης της χώρας, προωθώντας έμπρακτα την ενεργειακή μετάβαση με μεγαλύτερη διείσδυση ΑΠΕ στο μείγμα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Επιπρόσθετα, για την προστασία των πιο ευάλωτων νοικοκυριών, έχουμε προχωρήσει στην επέκταση της ρύθμισης που αφορά στην επανασύνδεση του ηλεκτρικού ρεύματος για πολίτες, οι οποίοι αποδεδειγμένα αδυνατούν να εξοφλήσουν τους λογαριασμούς τους.
Αναφερθήκατε πρόσφατα θετικά στο παράδειγμα της ΡΑΕ Ιταλίας, που ρυθμίζει εκτός από την ενέργεια, τα ύδατα και τα απορρίμματα. Υπάρχει σκέψη για μια αντίστοιχη αρχή στη χώρα μας;
Η ορθολογική διαχείριση των αποβλήτων και των υδάτων είναι αλληλένδετη με την ενέργεια στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας. Τα απόβλητα μιας βιομηχανίας μπορεί να αποτελέσουν τις πρώτες ύλες για άλλους κλάδους. Το ζητούμενο για πολύτιμα αγαθά, όπως το νερό, είναι να διασφαλίσουμε την επάρκειά τους προωθώντας την εξοικονόμηση και την επαναχρησιμοποίηση, βελτιώνοντας παράλληλα τις προσφερόμενες υπηρεσίες στους πολίτες. Για παράδειγμα, πρέπει να υλοποιήσουμε επενδύσεις για την αναβάθμιση των δικτύων πόσιμου νερού για τον περιορισμό των διαρροών που ανέρχονται ακόμα και στο 50% σε ορισμένες περιπτώσεις. Αντίστοιχα, θα πρέπει να μπούμε σε μια λογική επαναχρησιμοποίησης των επεξεργασμένων λυμάτων για αρδευτικούς και βιομηχανικούς σκοπούς. Ο απώτερος στόχος είναι να επιτύχουμε υψηλό βαθμό ανταποδοτικότητας για τους καταναλωτές. Στο πλαίσιο αυτό, η δημιουργία ρυθμιστικής αρχής θα μπορούσε να είναι καθοριστική στην απρόσκοπτη υλοποίηση των αναγκαίων επενδύσεων, να συμβάλλει στην ορθολογική τιμολόγηση και να βελτιώσει την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών. Η ΡΑΕ διαθέτει την τεχνογνωσία και θα μπορούσε να επεκτείνει τη δραστηριότητά της και σε άλλους κλάδους εκτός από την ενέργεια, πάντα με γνώμονα το δημόσιο συμφέρον.
Κάθε χώρα της Ε.Ε. θα καταβάλει από φέτος 800 ευρώ τέλος για κάθε τόνο πλαστικού που δεν ανακυκλώνεται. Πώς σκοπεύετε να αυξήσετε το ποσοστό ανακύκλωσης στη χώρα μας και τι στόχο βάζετε;
Το τέλος των 800 ευρώ, στο οποίο αναφέρεστε, αφορά μόνο στις πλαστικές συσκευασίες και όχι στο σύνολο των πλαστικών. Και η χώρα μας συγκεκριμένα στην ανακύκλωση των συσκευασιών προσεγγίζει το 40%, που είναι κοντά στον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Ωστόσο, είναι αλήθεια πως έχουμε ακόμη πολλά να κάνουμε, δεδομένου ότι δυστυχώς θάβουμε το 80% των απορριμμάτων που παράγουμε. Ο στόχος είναι έως το 2025 να επιτύχουμε αύξηση της ανακύκλωσης στο 55% και το 2030 να έχουμε φτάσει στο 60%. Γι΄ αυτό, το προσεχές διάστημα, θα καταθέσουμε το νομοσχέδιό μας για την ανακύκλωση. Ενδεικτικά, μέσω αυτής της μεγάλης μεταρρύθμισης, βιοαπόβλητα, πλαστικό, γυαλί, μέταλλο και χαρτί θα συλλέγονται πλέον χωριστά. Προχωράμε, επίσης, στην ουσιαστική ισχυροποίηση του Ελληνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης. Βασική αρχή και υποχρέωση, που θα εφαρμόσουμε, είναι ότι «ο ρυπαίνων πληρώνει», ως ένα ισχυρό κίνητρο για την αύξηση της ανακύκλωσης. Η στοχευμένη ενημέρωση, η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση και η ενεργή συμβολή των πολιτών, όμως, είναι καθοριστικές για την επιτυχία αυτού του ιδιαιτέρως σημαντικού εγχειρήματος. Προωθούμε, μεταξύ άλλων, τη λειτουργία του συστήματος εγγυοδοσίας, το οποίο θα προβλέπει την πληρωμή ενός προσυμφωνημένου αντιτίμου που θα προστίθεται στην τιμή του προϊόντος και θα δίνεται πίσω στον καταναλωτή με την επιστροφή της συσκευασίας για ανακύκλωση. Επιπλέον, τα νοικοκυριά, που θα παράγουν λιγότερα απόβλητα και θα ανακυκλώνουν περισσότερο, θα επιβαρύνονται με λιγότερα τέλη. Με αυτόν τρόπο, επιβραβεύουμε στην πράξη την ανακύκλωση, με σκοπό να καταστεί σταδιακά ως ένα αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητάς μας.
Το σχέδιο για το Ταμείο Ανάκαμψης παρουσιάστηκε από την κυβέρνηση. Πώς σχεδιάζετε το επόμενο πρόγραμμα «Εξοικονομώ» και πόσοι πόροι θα διατεθούν για αυτό;
Το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι ένα γιγαντιαίο πρόγραμμα, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, που θα αλλάξει τη χώρα και θα οδηγήσει στην ανάταξη της οικονομίας μας και την ανθεκτικότητα της κοινωνίας. Το 37% των πόρων του σχεδίου, όπως γνωρίζετε, θα διοχετευθεί σε «πράσινες» δράσεις και επομένως στη διαμόρφωση μιας νέας καθημερινότητας για όλους τους πολίτες. Και σε αυτές, βεβαίως, συγκαταλέγεται και το πολύ πετυχημένο πρόγραμμα «Εξοικονομώ-Αυτονομώ». Μέσα στο καλοκαίρι, θα είμαστε έτοιμοι να ανακοινώσουμε όχι ένα, αλλά δύο προγράμματα για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης: το ένα θα αφορά στα νοικοκυριά και το άλλο στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Οι συνολικές επενδύσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων θα ανέλθουν σε πάνω από 3 δισ. ευρώ την επόμενη πενταετία. Συγκεκριμένα, για την επιδότηση των κατοικιών, θα δίνεται προτεραιότητα στα κτίρια με τη μεγαλύτερη ανάγκη ενεργειακής αναβάθμισης, συμπεριλαμβανομένων μεταξύ των κριτηρίων της παλαιότητας του κτιρίου, του βαθμού της ενεργειακής απόδοσης και των βαθμοημερών – δηλαδή των ημερών ψύχους και υπερβολικής ζέστης. Επίσης, για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας, ως ενός βασικού πυλώνα της στρατηγικής μας, στον νέο κύκλο του προγράμματος θα στηρίξουμε σημαντικά τα ευάλωτα νοικοκυριά, τις πολυμελείς οικογένειες και εκείνες που έχουν μέλος με αναπηρία. Στόχος μας είναι η μείωση του αποτυπώματος των ενεργειακά φτωχών νοικοκυριών κατά 50% έως το 2025 και κατά 75% έως το 2030.
Θα υλοποιηθεί κανονικά ο αγωγός East Med; Υπάρχει η απαραίτητη βούληση από όλα τα μέρη και η απαιτούμενη χρηματοδότηση;
Ο αγωγός φυσικού αερίου East Med αποτελεί ένα γεωπολιτικό εγχείρημα μείζονος σημασίας, το οποίο θα αναβαθμίσει τη θέση της χώρας μας, ενισχύοντας ακόμα περισσότερο τον ρόλο της ως πύλη εισόδου φυσικού αερίου στην ευρωπαϊκή αγορά. Πρόκειται για έργο που θα συμβάλλει καθοριστικά στην ενεργειακή ασφάλεια της ευρύτερης περιοχής και θα έχει πολλαπλά οφέλη για τους καταναλωτές, καθώς θα οδηγήσει σε αύξηση του ανταγωνισμού και σε μείωση των τιμών του φυσικού αερίου. Όπως γνωρίζετε, η βούληση για την υλοποίηση του έργου από την πλευρά της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ είναι δεδομένη, ενώ πρόσφατα και άλλα ευρωπαϊκά κράτη εξέφρασαν τη στήριξή τους στον East Med. Μάλιστα, η στήριξη εκφράστηκε με τον πλέον επίσημο τρόπο με επιστολή στην Ευρωπαία Επίτροπο Ενέργειας, Κάντρι Σίμσον, την 1η Απριλίου. Η επιστολή υπογράφεται όχι μόνο από τους Υπουργούς Ενέργειας της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ, αλλά από τρία ακόμη κράτη της Ε.Ε., τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και την Ουγγαρία και από δύο σημαντικά μέλη της Ενεργειακής Κοινότητας, τη Βόρεια Μακεδονία και τη Σερβία.
