Τον τελευταίο ενάμισι περίπου χρόνο έχουμε έρθει αντιμέτωποι με μια πρωτοφανή υγειονομική κρίση, η οποία όπως έχει φανεί δεν γνωρίζει ούτε σύνορα, αλλά ούτε κάνει διακρίσεις.
Μια κρίση που έχει αλλάξει τις ζωές όλων μας και μας έχει υποχρεώσει να αναδιατάξουμε τις προτεραιότητές μας. Μια κρίση, όμως, που πέρα και πάνω από όλα βρήκε τον πλανήτη όλο απροετοίμαστο για κάτι τέτοιο.
Η πανδημία, λοιπόν, της Covid-19 αναδεικνύει την ανάγκη να μην κλείσουμε τα μάτια στην επόμενη μεγάλη παγκόσμια κρίση, οι επιπτώσεις της οποίας έχουν ήδη αρχίσει να γίνονται αισθητές στην καθημερινότητά μας.
Και, βεβαίως, αναφέρομαι στην κλιματική κρίση και στις επιπτώσεις που αυτή έχει και η οποία αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για την ύπαρξη όχι μόνο της Ευρώπης, αλλά και του κόσμου.
Σήμερα, λοιπόν, καλούμαστε να κινηθούμε όλοι μαζί προς μία συγκεκριμένη κατεύθυνση για να καταπολεμήσουμε άμεσα και συνολικά τα αίτια τα οποία προκαλούν αυτήν την κρίση, αλλά και τις αναπόφευκτες συνέπειές της.
Αλλά, επιπλέον, και για να τη μετατρέψουμε σε μία μεγάλη ευκαιρία που θα μας επιτρέψει να οικοδομήσουμε μια στέρεη βάση για ολική μεταστροφή σε ένα βιώσιμο αναπτυξιακό υπόδειγμα.
Πολύ νωρίτερα, όμως, από την έλευση της πανδημίας η Ελλάδα είχε βρεθεί ένα βήμα πιο μπροστά στην αναθεώρηση του τρόπου με τον οποίο αντιμετωπίζαμε μέχρι πρότινος το περιβάλλον, αλλά και την κατανάλωση και την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Ο Πρωθυπουργός μας, Κυριάκος Μητσοτάκης, στα πλαίσια της Συνόδου Κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα, που είχε λάβει χώρα τον Σεπτέμβριο του 2019, πολλούς μήνες δηλαδή πριν έρθει η πανδημία, είχε σκιαγραφήσει τη φιλόδοξη εθνική στρατηγική για την ενέργεια και το κλίμα περιγράφοντας μεταξύ άλλων την απόφασή του τότε για μια γρήγορη απόσυρση των λιγνιτικών μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
Θα εξηγήσω, βέβαια, παρακάτω τους λόγους. Τη γρηγορότερη απολιγνιτοποίηση ίσως μεταξύ των κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Και προκάλεσε, από τότε μέχρι σήμερα – και πρόσφατα από την κα Βεστάγκερ που μας επισκέφτηκε – αναρίθμητα εγκωμιαστικά σχόλια για αυτήν την τολμηρή και οραματική απόφαση.
Γιατί αυτός είναι ο τρόπος και αυτές είναι οι πράξεις, όχι τα λόγια αλλά οι πράξεις, με τις οποίες αποδεικνύει η Κυβέρνησή μας και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός ότι η χώρα μας μπορεί να πρωτοστατήσει στην καταπολέμηση της κλιματικής απειλής και να βρεθεί στην πρώτη γραμμή της πράσινης μετάβασης που θα έχει πολλαπλασιαστικά οφέλη για το σύνολο της κοινωνίας, την απασχόληση, την πραγματική οικονομία.
Και αυτό φαίνεται και από το αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, το ΕΣΕΚ, το οποίο κατατέθηκε λίγους μήνες μετά από εκείνη τη Σύνοδο στον ΟΗΕ, τον Δεκέμβριο του 2019, όπου εκεί προσδιορίζονται οι φιλόδοξοι, και ρεαλιστικά επιτεύξιμοι, ενεργειακοί και κλιματικοί στόχοι της χώρας μας για το 2030.
Στόχοι που οφείλω να πω, όπως θα γνωρίζετε και εσείς, ότι ορισμένες φορές είναι ακόμη υψηλότεροι και από τους φιλόδοξους ευρωπαϊκούς στόχους. Στόχοι που υιοθετούν το όραμα που έχει η Ευρώπη να είναι η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος μέχρι το 2050.
Και, σήμερα, δεν έχουμε μόνο ένα συνεκτικό και ολιστικό σχέδιο που περιγράφεται στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα. Δεν έχουμε μόνο τη βούληση και την αποφασιστικότητα για να το υλοποιήσουμε και να το πετύχουμε. Έχουμε και κάτι περισσότερο, κάτι το οποίο επίσης κερδήθηκε μέσα από τη διαπραγμάτευση που πέτυχε η σημερινή Κυβέρνηση.
Έχουμε στη φαρέτρα μας τους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, αλλά και βέβαια τους πόρους του επόμενου ΕΣΠΑ.
Όπως γνωρίζετε, τουλάχιστον το 37% των πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης που αντιστοιχεί σε δημόσια δαπάνη τουλάχιστον 6 δισ. ευρώ, έχει αφιερωθεί στην πορεία προς την πράσινη ανάκαμψη της χώρας μας, με τον τομέα φυσικά της ενέργειας να καταλαμβάνει αδιαμφισβήτητα έναν ρόλο κομβικό και θα εξηγήσουμε παρακάτω για ποιον λόγο συμβαίνει αυτό.
Να σημειώσω ότι η Ελλάδα ήταν μεταξύ των δύο πρώτων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που κατέθεσε το σχέδιό της για το Ταμείο Ανάκαμψης. Η άλλη χώρα ήταν η Πορτογαλία, η οποία, όπως γνωρίζετε, έχει αναλάβει και την προεδρία της Κομισιόν το διάστημα που διανύουμε.
Να σας πω, όμως, επιτρέψτε μου, ποιοι ήταν οι στόχοι, οι αναθεωρημένοι στόχοι – και κάποιος μπορεί να ανατρέξει στο προηγούμενο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα που παραλάβαμε – που κατατέθηκαν τον Δεκέμβριο του 2019.
Πλήρης απολιγνιτοποίηση της οικονομίας μας μέχρι το 2028 για συγκεκριμένους λόγους που θα εξηγήσω. Αύξηση του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στη συνολική κατανάλωση ενέργειας στο 35% έως το 2030. 18% σήμερα είναι η συμμετοχή των ΑΠΕ στη συνολική κατανάλωση ενέργειας. Εδώ συμπεριλαμβάνονται, βέβαια, και η ενέργεια που χρησιμοποιούμε για την κίνηση των αυτοκινήτων για τις μεταφορές, για τη θέρμανση, για τον κλιματισμό των κτιρίων και άλλα. Αύξηση του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην ηλεκτροπαραγωγή, πιο συγκεκριμένα στο 61% μέχρι το 2030.
Οφείλω να πω ότι αυτά είχαν σαν αφετηρία τον στόχο που είχε θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 42% μέχρι το 2030 σε σχέση με το 1990.
Αυτό, όπως γνωρίζετε, το τελευταίο διάστημα έχει αλλάξει, έχει ανέλθει στο 55% και άρα ήδη έχουμε ξεκινήσει την αναθεώρηση ενός ήδη πολύ φιλόδοξου εθνικού σχεδίου, αλλά και για να πετύχουμε τους νέους πιο φιλόδοξους στόχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Άρα, το 61% που είχαμε αρχικά καθορίσει να συμμετέχουν οι ΑΠΕ στη συνολική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας μας αναμένεται να αυξηθεί, ίσως ξεπεράσει και το 67%. Αυτό θα είναι το αποτέλεσμα μίας μελέτης που αυτήν τη στιγμή ήδη εκπονείται για να είμαστε ίσως και από τις πρώτες χώρες, για να μην πω η πρώτη χώρα, η οποία θα αναθεωρήσει το Εθνικό της Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα.
Μείωση, επίσης, των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου, όπως είπα, ήταν 42%, αλλά θα γίνει 55% σύμφωνα με τις τελευταίες εξελίξεις.
Από πού προέρχονται, όμως, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα; Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, στις οποίες οφείλεται η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη που με τη σειρά επηρεάζει και μεταβάλλει το παγκόσμιο κλίμα και που έχει βέβαια τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και της κλιματικής κρίσης.
Άρα, ποιος είναι ο στόχος της παγκόσμιας κοινότητας; Να μειώσουμε ακριβώς αυτό το αίτιο, δηλαδή τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα που προκαλεί το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής.
Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ευθύνεται για το 32% περίπου των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Ακολουθούν οι μεταφορές με περίπου 20%. Ακολουθεί μετά η βιομηχανία με 16% και στη συνέχεια τα κτίρια, ο αγροτικός τομέας αρκετά πιο χαμηλά στο 5%.
Άρα, οι επενδύσεις αυτές οι οποίες περιγράφονται μέσα στο ΕΣΕΚ και που αθροίζουν σε αξία συνολικές επενδύσεις 44 δισ. ευρώ μέχρι το 2030 καταλαβαίνετε ότι σε έναν μεγάλο βαθμό αναφέρονται ακριβώς στη μείωση των διοξειδίων του άνθρακα που εκπέμπονται κατά τη διάρκεια της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, στις μεταφορές αλλά και στην αναβάθμιση του κτιριακού μας αποθέματος.
Για ποιον λόγο η απολιγνιτοποίηση, που τόσο οραματικά και τόσο αποφασιστικά ανακοίνωσε ο Πρωθυπουργός τον Σεπτέμβριο του 2019, είναι σημαντική; Είναι σημείο «κλειδί» για την από εδώ και πέρα αειφόρο, βιώσιμη και ισχυρή ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.
Γιατί, όπως είδατε, ο βασικός ένοχος για τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα είναι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη. Για κάθε MWh ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από λιγνίτη εκπέμπονται στην ατμόσφαιρα από τα λιγνιτικά εργοστάσια της ΔΕΗ 1,2-1,4 τόνοι διοξειδίου του άνθρακα.
Τι σημαίνει αυτό;
Πρώτον, ότι επηρεάζεται πολύ το περιβάλλον.
Δεύτερον, ότι ζημιώνεται η ΔΕΗ. Σήμερα που μιλάμε ο κάθε τόνος διοξειδίου του άνθρακα που εκπέμπεται στην ατμόσφαιρα κοστίζει 35-40 ευρώ. 40 ευρώ έφτασε ο κάθε τόνος να κοστίζει διοξειδίου του άνθρακα που κάποιος εκπέμπει στην ατμόσφαιρα.
Όταν, λοιπόν, για κάθε MWh η ΔΕΗ εκπέμπει 1,2-1,4 τόνους καταλαβαίνετε ότι έχει ένα κόστος 50 ευρώ το οποίο προέρχεται μόνο και μόνο από την εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα. Αν συνυπολογίσει κανείς ότι θέλει και 40-45 ευρώ για το πραγματικό κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη, η ΔΕΗ για κάθε λιγνιτική MWh έχει ένα κόστος σημαντικό σήμερα που προσεγγίζει τα 100 ευρώ, όταν η χονδρεμπορική τιμή αγοράς σήμερα στην Ελλάδα είναι περίπου 60-65 ευρώ. Η ΔΕΗ για κάθε MWh λιγνιτική που παράγει και πουλάει στη χονδρεμπορική αγορά ζημιώνεται με πάνω από 40 ευρώ.
Για αυτό ήταν πάρα πολύ σημαντική εκείνη η απόφαση, τότε που η τιμή των εκπομπών δεν ήταν 40 ευρώ. Ήταν πολύ χαμηλότερη. Και αυτό ακριβώς υποδηλώνει το πώς τελικά ένας ηγέτης και ένας πολιτικός πρέπει να προνοεί και να βλέπει μακριά για να παίρνει σωστές αποφάσεις πριν αυτές έρθουν και χτυπήσουν, φυσικά, την καθημερινότητα των Ελλήνων πολιτών.
Όλες οι λιγνιτικές μονάδες θα αποσυρθούν μέχρι το 2023 πλην μίας. Η οποία, σύμφωνα με τις τελευταίες ανακοινώσεις της ΔΕΗ, θα μετατραπεί σε μονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο το 2025.
Για να πετύχουμε, όμως, επιπλέον μείωση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από την ηλεκτροπαραγωγή και από την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας σχεδιάζουμε μεγαλύτερη διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο σύστημα μας.
Για αυτόν τον λόγο προχωράμε στην απλοποίηση, κατ’ αρχήν, ακόμη περισσότερης αδειοδότησης. Ο προκάτοχός μου, Κωστής Χατζηδάκης, έχει κάνει σπουδαία δουλειά. Είχε προχωρήσει κατά το προηγούμενο διάστημα στην πρώτη φάση απλοποίησης αδειοδότησης των ΑΠΕ. Εμείς προχωράμε στο δεύτερο βήμα.
Και όχι μόνο αυτό. Για να έχουμε περισσότερη διείσδυση των ΑΠΕ θα πρέπει να πετύχουμε δύο πράγματα. Πρώτον, να εγκαταστήσουμε συστήματα, που σήμερα δεν υπάρχουν, αποθήκευσης ενέργειας.
Γιατί δεν θα μπορέσουμε διαφορετικά να διασφαλίσουμε τη σταθερότητα, αλλά και την ευελιξία του συστήματος αν δεν μπορούμε να αποθηκεύουμε την ηλιακή ενέργεια, για παράδειγμα, που παράγεται κατά τις πρωινές ώρες και που θα μπορούμε να τη χρησιμοποιούμε τις νυχτερινές ώρες, όταν πια δεν μπορούν να λειτουργούν τα φωτοβολταϊκά.
Θα πρέπει, επίσης, να αναβαθμίσουμε το ενεργειακό μας σύστημα. Τα δίκτυα μεταφοράς και διανομής ηλεκτρικής ενέργειας για να μπορέσουμε να έχουμε μεγαλύτερη διείσδυση των ΑΠΕ.
450 εκατ. ευρώ περίπου έχουμε κατανείμει από το Ταμείο Ανάκαμψης ακριβώς για την ανάπτυξη συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας. Πάνω από 1,2 με 1,4 GW αποθηκευτικής δυνατότητας θα πρέπει να εγκαταστήσουμε στην Ελλάδα μέχρι το 2030 για να μπορέσουμε να πετύχουμε τη σταθερότητα του ηλεκτρικού μας δικτύου και να αυξήσουμε τη διείσδυση των ΑΠΕ. Αντλητικά συστήματα, συστήματα αντλησιοταμίευσης και μπαταρίες.
Ένα έργο θέλω να αναφέρω εδώ. Tο υδροηλεκτρικό της Μεσοχώρας. Ένα σημαντικό έργο, κατασκευασμένο, που έχει κοστίσει σχεδόν μισό δισ. ευρώ.
Προσπαθούμε να το ξεμπλοκάρουμε. Προσπάθησε και η προηγούμενη κυβέρνηση, για να είμαι απόλυτα δίκαιος. Δεν το κατάφερε τελικά με τον τρόπο που το έκανε, αλλά προσπαθούμε να το ξεμπλοκάρουμε. Ήδη προχωρήσαμε στο πρώτο βήμα με τον αρμόδιο Υφυπουργό, τον Νίκο Ταγαρά, έτσι ώστε να μπορέσει αυτό το έργο επιτέλους να ολοκληρωθεί, αυτό το φράγμα, το οποίο θα παράγει 360 περίπου GWh ηλεκτρικής ενέργειας που θα αντικαταστήσουν λιγνιτική ηλεκτρική ενέργεια, που θα μειώσει κατά 400.000 τόνους εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που θα παράγουμε από λιγνίτη.
Σκοπεύουμε να ολοκληρωθεί γρήγορα και να παραδοθεί σε λειτουργία στους Έλληνες πολίτες.
Προχωρούμε ένα φιλόδοξο σχέδιο για τα πανέμορφα και ζηλευτά ελληνικά νησιά. Τα πράσινα νησιά, έτσι όπως θέλουμε να τα μετατρέψουμε.
Αυτήν τη στιγμή, η ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώνουν παράγεται από ρυπογόνες ντιζελογεννήτριες, οι οποίες σταδιακά θα αρχίσουν να αποσύρονται μετά τη διασύνδεσή τους και μετά βέβαια την ανάπτυξη σε αυτά υβριδικών συστημάτων σε αυτά τα οποία δεν θα διασυνδεθούν.
Έχουμε στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δρομολογήσει ήδη τη σύσταση μίας ειδικής Επιτροπής για την αξιολόγηση των σχεδίων που θα κατατεθούν στο ανάλογο Ταμείο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, στο Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, για την απανθρακοποίηση των νησιών.
Είναι μια προσπάθεια, που οφείλω να πω ότι ξεκίνησε από την προηγούμενη κυβέρνηση, αλλά εμείς τώρα θα διαπραγματευτούμε το πώς αυτοί οι πόροι που είναι σε αυτό το Ταμείο θα αξιοποιηθούν προς όφελος της απανθρακοποίησης των νησιών αυτών, έτσι ώστε να βοηθήσουμε και φυσικά το περιβάλλον, αλλά και να προσθέσουμε ακόμα μεγαλύτερη αξία στο τουριστικό προϊόν. Και βέβαια αυτό θα έχει τεράστια οφέλη και για τους κατοίκους οι οποίοι ζουν εκεί.
Ένα δισ. περίπου ευρώ εκτιμάται ότι θα επενδύσουμε δημόσια δαπάνη, που θα κινητοποιήσει συνολικά 1,8 δισ. ευρώ. Σχεδόν 2 δισ. ευρώ ακριβώς για την απανθρακοποίηση των νησιών μας.
Ηλεκτρικές διασυνδέσεις που προανέφερα. Ολοκληρώνεται και μπαίνει σε δοκιμαστική λειτουργία τις επόμενες εβδομάδες η μικρή διασύνδεση της Κρήτης.
Αυτό θα προσφέρει και στην ενεργειακή ασφάλεια του νησιού, αλλά φυσικά θα βοηθήσει στο να αποσυρθούν σιγά – σιγά και οι πετρελαϊκές μονάδες, οι οποίες ρυπαίνουν – παλιές μονάδες οι περισσότερες – το περιβάλλον φυσικά.
Η μεγάλη διασύνδεση ολοκληρώνεται το 2023. Αλλά προχωρούμε και στη διασύνδεση των Δωδεκανήσων, αφιερώνοντας εκεί 1,5 δισ. ευρώ που θα ξεκινήσει το 2025 και θα ολοκληρωθεί το 2027. Με αυτόν τον τρόπο θα μπορέσουμε να διασυνδέσουμε επιτέλους και τη Ρόδο, αλλά και την Κάρπαθο, τη Σύμη, την Κω, την Κάλυμνο, την Πάτμο. Και βέβαια προχωράμε και στη διασύνδεση των νησιών του Βορειανατολικού Αιγαίου, προϋπολογισμού 935 εκατ. ευρώ για ένα έργο που θα ξεκινήσει το 2025 και θα ολοκληρωθεί το 2029.
Και, βέβαια, όπως είπα, για τα μικρότερα νησιά, τα οποία θα παραμείνουν για μεγαλύτερο διάστημα μη διασυνδεδεμένα, εκεί σχεδιάζουμε την εγκατάσταση υβριδικών συστημάτων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, από φωτοβολταϊκά και την εγκατάσταση μπαταριών, έτσι ώστε και για αυτά να μειώσουμε το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα.
Έχει ήδη δρομολογηθεί και έχει κατατεθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το ανάλογο σχήμα στήριξης αυτών των σταθμών. Στη συνάντηση που είχαμε με την κα Βεστάγκερ, την προηγούμενη εβδομάδα, το συζητήσαμε. Είναι σε πολύ καλό δρόμο και πολύ γρήγορα θα υπάρχει το θεσμικό πλαίσιο ώστε να μπορέσουν αυτές οι επενδύσεις να πραγματοποιηθούν.
Και, βέβαια, δεν θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για μια γρήγορη μετάβαση σε ένα πιο καθαρό μέλλον της Ελλάδος εάν δεν μιλούσαμε για το φυσικό αέριο που θα είναι το καύσιμο «γέφυρα», το μεταβατικό καύσιμο.
Για αυτόν τον λόγο και επενδύουμε 1 δισ. ευρώ δημόσια δαπάνη στα δίκτυα μεταφοράς και διανομής φυσικού αερίου, τα οποία θα είναι έτοιμα για να μεταφέρουν λίγο αργότερα και υδρογόνο.
Και, βέβαια, ενισχύουμε τις διασυνδέσεις με τις γειτονικές χώρες και προωθούμε φυσικά και τη διασύνδεση μεταξύ του Ισραήλ, της Κύπρου και της Ελλάδος για μεταφορά φυσικού αερίου. Και αυτός ο αγωγός, ο λεγόμενος αγωγός East Med θα είναι hydrogen-ready, δηλαδή θα μπορεί μέχρι 20% να μεταφέρει υδρογόνο.
Και, βέβαια, οφείλουμε να πούμε ότι συζητάμε και άλλες διασυνδέσεις. Όπως συζητάμε και ηλεκτρικές διασυνδέσεις με την Αίγυπτο, αλλά και με τις υπόλοιπες γειτονικές χώρες που θα δώσουν τη δυνατότητα να μεταφέρεται η ενέργεια πολύ πιο εύκολα. Να προσφέρεται, να μεταφέρεται και όλο αυτό δημιουργεί ανταγωνισμό. Και τελικά τι πετυχαίνουμε; Χαμηλές τιμές, ανταγωνιστικές για τους πολίτες, για τα νοικοκυριά, για τις επιχειρήσεις, για τους επαγγελματίες.
Δεν θα μπορούσαμε, όμως, να πετύχουμε τους στόχους μας αν δεν μιλούσαμε και για κάτι πάρα πολύ σημαντικό. Το 70-80% σχεδόν του κτιριακού μας αποθέματος έχει κατασκευαστεί πριν από το 2000. Τα κτίρια ευθύνονται για πάνω από 10% περίπου εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από την ενέργεια που καταναλώνουν για τη θέρμανση ή αντίστοιχα για τον κλιματισμό.
Προωθούμε την ενεργειακή αναβάθμιση 600.000 δημοσίων και ιδιωτικών κτιρίων μέχρι το 2030. 60.000 κάθε χρόνο. Το 12 – 15% των σπιτιών θα πρέπει να έχει αναβαθμιστεί ενεργειακά. 2 δισεκατομμύρια ευρώ δημόσια δαπάνη από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Θα κοινοποιήσει τουλάχιστον 3 δισεκατομμύρια ευρώ τα επόμενα 5 χρόνια για να μπορέσουμε και να αναβαθμίσουμε το κτιριακό απόθεμα το οποίο έχει πολλαπλές ωφέλειες. Πρώτον, μειώνει το περιβαλλοντικό αποτύπωμα και τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Δεύτερον, αναθερμαίνει το πολύ σημαντικό κλάδο της οικοδομής. Δεκάδες επαγγέλματα ζούνε από αυτό. Τρίτο, και επίσης πάρα πολύ σημαντικό – και έτσι καταλαβαίνει και ο πολίτης και βάζει και τον εαυτό του μέσα σε αυτήν την προσπάθεια για την προστασία του περιβάλλοντος – μειώνει τον λογαριασμό της ενέργειας που πληρώνει είτε αυτό είναι λογαριασμός ηλεκτρικού είτε είναι πετρέλαιο ή φυσικό αέριο για τη θέρμανση του σπιτιού του. Και με αυτό τον τρόπο βέβαια αντιμετωπίζουμε και με άλλες δράσεις, που θα αναφέρουμε αργότερα, και το φαινόμενο της ενεργειακής φτώχειας.
Αλλάζουμε λίγο τα κριτήρια. Μέχρι τώρα θέλαμε πολύ γρήγορα να διαθέσουμε στην αγορά χρήματα για να αναθερμανθεί η οικονομία, αλλά και να αναβαθμίσουν ενεργειακά οι πολίτες τα σπίτια τους. Τώρα προχωρούμε σε μια επιλογή κριτηρίων κατάταξης, προτεραιοποίησης, με τρόπο αξιοποίησης αυτών των πόρων που θα είναι πολύ πιο δίκαιος.
Θα λάβει υπόψη την ηλικία του κτιρίου, τους βαθμούς ενεργειακής απόδοσης, πόσα μέλη της οικογένειας μένουν κάτω από αυτήν τη στέγη, αν υπάρχει ακόμα και μέλος το οποίο είναι με αναπηρία.
Όλα αυτά τα αντικειμενικά, τεχνικά και κοινωνικά κριτήρια θα ληφθούν υπόψη για την προτεραιοποίηση αυτών των δικαιούχων στα επόμενα προγράμματα «Εξοικονομώ».
Δεν θα μπορούσα, βέβαια, να μη μιλήσω για τις νέες τεχνολογίες που είναι απαραίτητες, όπως είναι για παράδειγμα το υδρογόνο. Ανακοινώσαμε μία πρόσκληση, πριν λίγες εβδομάδες, σε συνεργασία με το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων. Είχαμε πάνω από 20 αιτήσεις ενδιαφερομένων για να καταθέσουν επενδυτικά σχέδια για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου.
Υπάρχει τεράστιο ενδιαφέρον, το οποίο θα το υποστηρίξουμε και με πόρους αλλά και με ρυθμιστικό πλαίσιο που αυτήν τη στιγμή είναι σχεδόν έτοιμο και πρόκειται να κατατεθεί προς έγκριση στους αρμόδιους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το επόμενο διάστημα.
Και, βέβαια, οι μεταφορές ευθύνονται για το 20% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Ο Πρωθυπουργός ο ίδιος είχε βάλει ως βασική προτεραιότητα το να αλλάξει η κουλτούρα και να καταλάβουμε ότι η ηλεκτροκίνηση παίζει σημαντικό ρόλο.
Όταν ξεκινήσαμε είχαν πουληθεί μόλις 1.100 ηλεκτρικά οχήματα τα προηγούμενα 4 χρόνια. Και τους πρώτους 5 μήνες μετά την ψήφιση του νόμου για την ηλεκτροκίνηση από τη δική μας Κυβέρνηση ταξινομήθηκαν πάνω από 2.500 ηλεκτρικά οχήματα. Σήμερα ένα στα δέκα οχήματα που ταξινομούνται, ένα στα δέκα αυτοκίνητα τα οποία ταξινομούνται, είναι ηλεκτρικά ή plug-in υβριδικά οχήματα.
Έχουμε 13.000 αιτήσεις για το πρόγραμμα «Κινούμαι ηλεκτρικά». Καταλαβαίνετε ότι η κοινωνία είναι έτοιμη. Ήταν έτοιμη εδώ και καιρό, αλλά τώρα όμως δίνουμε αυτό το πλέγμα κινήτρων για να μπορέσουμε να βοηθήσουμε να υλοποιήσουν το όραμα και το όνειρό τους.
Και φυσικά να βοηθήσουν την προσπάθεια της χώρας να προστατεύσουμε το περιβάλλον.
Και, βέβαια, η περιβαλλοντική πολιτική δεν σταματάει μόνο στην ενέργεια. Έχουμε και τους δασικούς χάρτες. Γίνεται τεράστια δουλειά από τον αρμόδιο Υφυπουργό, τον Γιώργο Αμυρά. Διορθώνουμε προβλήματα τα οποία παραλάβαμε.
Παρίσταται εδώ πέρα και ο πρώην Αναπληρωτής Υπουργός Σωκράτης Φάμελλος. Είχε γίνει κάποια προσπάθεια. Κληρονομήσαμε πολλά προβλήματα. Προσπαθούμε να τα διορθώσουμε τώρα, με εσωτερικό τρόπο, χωρίς ταλαιπωρία και χωρίς επιπλέον κόστος για τους πολίτες.
Ολοκληρώνουμε στο 99% την ανάρτηση των δασικών χαρτών και φυσικά προχωρούμε τις πρωτοβουλίες εκείνες για να μπορέσουμε επιτέλους να έχουμε σωστούς δασικούς χάρτες που δεν θα προκαλούν τους πολίτες.
Αλλά και η προστασία της βιοποικιλότητας είναι μία από τις βασικές προτεραιότητες της Κυβέρνησής μας. Ο Γιώργος Αμυράς ηγείται μιας προσπάθειας για δεντροφύτευση πάνω από 30 εκατομμυρίων δέντρων, 165.000 στρεμμάτων αναδάσωσης. Είναι ένα εθνικό σχέδιο αναδάσωσης, είναι και ένα όραμα του Πρωθυπουργού.
224 εκατομμύρια θα αξιοποιηθούν για τον σκοπό αυτό. 100 εκατομμύρια από το Ταμείο Ανάκαμψης για δράσεις βιοποικιλότητας και για την ανάπτυξη ακόμα και μονοπατιών, που είναι τόσο σημαντικά για εμάς που εκλεγόμαστε από την Περιφέρεια της Ελλάδος και ξέρουμε πόσο σημαντικό είναι να αναδειχθούν τα πανέμορφα μονοπάτια στα εντυπωσιακά δάση που διαθέτει η χώρα μας με πολλαπλασιαστικά οφέλη, όπως αντιλαμβάνεστε.
Δεν θα μπορούσαμε να μην αναφέρουμε τη διαχείριση απορριμμάτων και την προώθηση της ανακύκλωσης, στην οποία δεν μπορεί η Ελλάδα να αισθάνεται και πολύ υπερήφανη για τις επιδόσεις της. Αλλά εμείς, όμως, φέρνουμε έναν νέο νόμο. Αύριο θα τεθεί ξανά σε διαβούλευση ένα νέο νομοσχέδιο για την ανακύκλωση που αποτελεί το «κλειδί» για την ορθή διαχείριση των αποβλήτων, γιατί με αυτόν τον τρόπο πρέπει να καταφέρουμε επιτέλους να γίνει η κουλτούρα της ανακύκλωσης και της κυκλικής οικονομίας αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητας των Ελλήνων.
Και, βέβαια, αυτό σημαίνει εξοικονόμηση ενέργειας, αποδοτικότερη αξιοποίηση των φυσικών πόρων, μείωση της ρύπανσης της ατμόσφαιρας και του εδάφους, και βέβαια του νερού επίσης και βέβαια τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Και, βέβαια, ο Νίκος Ταγαράς, ο έτερος αρμόδιος Υφυπουργός, προωθεί ένα φιλόδοξο πρόγραμμα αστικών αναπλάσεων πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού. Με 250 εκατομμύρια ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, για να αποκτήσει επιτέλους και η τελευταία δημοτική κοινότητα της χώρας μας πολεοδομικό σχέδιο ή χωροταξικό σχέδιο το οποίο δεν υπήρχε.
Αξιοποιούμε τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης με τον καλύτερο τρόπο. Προωθούμε στρατηγικές αστικές αναπλάσεις 475 εκατομμυρίων ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, γιατί όλα είναι καλά αυτά που λέμε, αλλά όταν ο πολίτης μέσα στο αστικό περιβάλλον βγαίνει και βλέπει ένα περιβάλλον στο οποίο δεν μπορεί να ζήσει τότε δεν μπορεί να συμμετέχει σε αυτήν τη μεγάλη προσπάθεια.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,
Το ευρύ πλέγμα στοχευμένων πρωτοβουλιών, μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που μόλις σας παρουσίασα συνοπτικά ουσιαστικά σκιαγραφεί με αδρές γραμμές τη φιλοσοφία, τη δομή και τους άξονες της πρότασής μας για τον νέο εθνικό κλιματικό νόμο. Τον πρώτο κλιματικό νόμο στη σύγχρονη ιστορία του ελληνικού κράτους.
Ένα νομοθέτημα – σύμβολο, τόσο για την ενίσχυση της περιβαλλοντικής συνείδησης των Ελλήνων πολιτών, όσο και για τη μετάβαση της χώρας μας σε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο πράσινης και βιώσιμης ανάπτυξης.
Στόχος μας είναι να εκπονήσουμε ένα σύγχρονο, ένα αξιόπιστο θεσμικό πλαίσιο που να επισφραγίζει με τον πλέον επίσημο τρόπο την προτεραιότητα που δίνουμε ως κυβέρνηση στην προστασία του μοναδικού μας φυσικού περιβάλλοντος.
Υπό την κατεύθυνση, λοιπόν, του Πρωθυπουργού σχεδιάζουμε και ετοιμάζουμε ένα κλιματικό νόμο με συγκεκριμένες προβλέψεις και τομεακούς ενδιάμεσους και μεσοπρόθεσμους στόχους.
Και προσβλέπουμε σε αυτά, κυρίες και κύριοι βουλευτές, να έχουμε μια ευρεία διακομματική συναίνεση, προκειμένου όλοι μαζί να δρομολογήσουμε με στέρεα βήματα την πράσινη μετάβαση της χώρας μας σε μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία και σε μια αειφόρο και κοινωνικά δίκαιη και ισχυρή ανάπτυξη.
Μια πορεία, δηλαδή, που οφείλουμε να χαράξουμε για την ευημερία των συμπολιτών μας, την προστασία του περιβάλλοντος και για ένα καλύτερο μέλλον για τις επόμενες γενιές.
