Η «αφαίρεση» του τμήματος Κρήτη-Αττική, το 1,5 δις για το Κύπρος-Κρήτη και η «επιστροφή» της εταιρείας του EuroAsia στον αρχικό σχεδιασμό

Μετά την κόντρα μεταξύ της εταιρείας του EuroAsia Interconnector και του ΑΔΜΗΕ, τη συνακόλουθη απόσυρση της υποστήριξης της Αθήνας προς το έργο και τελικά την «αυτονόμηση» της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης Αττικής, η ΡΑΕ έρχεται να επικαιροποιήσει τόσο τον επιμερισμό του κόστους, όσο και τις παραμέτρους του φιλόδοξου project.

Συγκεκριμένα, με απόφαση που ελήφθη στις 22 Απριλίου η Αρχή προχωρά σε αναλυτική ερμηνεία των προηγούμενων σχετικών αποφάσεων υπό το φως των νέων δεδομένων. Και κυρίως της επανάκαμψης της εταιρείας του EuroAsia στον αρχικό σχεδιασμό και άρα στο πεδίο της…συνεννόησης.

Θεσμική «βάση» για το project αποτελεί η κοινή απόφαση των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας Ελλάδας και Κύπρου, τον Οκτώβριο του 2017, που όρισε ανώτατο όριο αποδεκτού κόστους για το τμήμα Κρήτη-Αττική το ποσό των 700 εκατ. ευρώ ±10% και για το τμήμα Κύπρος-Κρήτη το ποσό των 1,5 δισ. ευρώ ±5%, ενώ επιβλήθηκε ο όρος της χρηματοδότησης του 50% του κόστους του με πόρους-προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Περαιτέρω προσδιορίστηκε ενδεικτικό ποσοστό απόδοσης των επενδεδυμένων κεφαλαίων (WACC), λαμβάνοντας υπόψη την κεφαλαιακή διάρθρωση που προτάθηκε από τον φορέα για τη χρηματοδότηση του έργου.

Βάσει της στάθμισης-κατανομής ωφελειών, οι Ρυθμιστικές Αρχές Ενέργειας της Ελλάδας και της Κύπρου συμφώνησαν ότι η Ελλάδα θα επωμιστεί εξ ολοκλήρου τα επενδυτικά και λειτουργικά κόστη που σχετίζονται με την υλοποίηση του έργου ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης-Αττικής, ενώ για τη διασύνδεση Κύπρου-Κρήτης, η Κυπριακή Δημοκρατία θα επωμιστεί το 63% του κόστους υλοποίησης του έργου και η Ελλάδα το 37%, υπό την προϋπόθεση ότι το έργο θα επιχορηγηθεί κατά 50% από πόρους της Ε.Ε.

Ακολούθησε η γνωστή υπόθεση για την υλοποίηση της μεγάλης διασύνδεσης της Κρήτης μέσω του ξεχωριστού βραχίονα Ariadne Interconnection, όπου ο ΑΔΜΗΕ διατήρησε αρχικά το 51% με την προοπτική η εταιρεία του EuroAsia Interconnector να αποκτήσει, υπό όρους, το υπόλοιπο 49%, κάτι το οποίο δεν έπραξε.

Έτσι, τον Απρίλιο του 2019 το ΥΠΕΝ ενημέρωσε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι αποσύρει τη στήριξή της στο έργο διασύνδεσης Κρήτης-Αττικής ως τμήμα του EuroAsia, στο πλαίσιο διαμόρφωσης της 4ης λίστας των Έργων Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI).

Ως εκ τούτου, το έργο της διασύνδεσης Κρήτης-Αττικής απώλεσε το καθεστώς ΕΚΕ και έχει μεταπέσει στην κατηγορία εθνικών έργων που υλοποιούνται από τον Διαχειριστή, βάσει του Δεκαετούς Προγράμματος Ανάπτυξης του ΑΔΜΗΕ.

Η ΡΑΕ διευκρινίζει ότι για τον λόγο αυτό, οι ρυθμίσεις της από 17.10.2017 κοινής απόφασης των Ρυθμιστών παραμένουν σε πλήρη ισχύ και παράγουν τα επιδιωκόμενα αποτελέσματά τους μόνο ως προς το έργο της διασύνδεσης Κρήτης- Κύπρου.

Ο κύκλος των επιστολών από τον Ιανουάριο

Από τον Ιανουάριο φέτος ξεκίνησε ένας κύκλος επιστολών, με την εταιρεία του EuroAsia να αιτείται από τη ΡΑΕ την επικαιροποίηση της κοινής απόφασης προκειμένου να προσδιορίζεται ρητώς ότι αυτή αφορά μόνον το συγκεκριμένο κομμάτι (Κύπρος-Κρήτη) και, περαιτέρω, να διασφαλίζεται η διασυνδεσιμότητα και διαλειτουργικότητα του υπόλοιπου έργου με το ΕΣΜΗΕ.

Τον Φεβρουάριο η εταιρεία ενημέρωσε για τη συνδρομή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην επαναφορά του τεχνικού σχεδιασμού της διασύνδεσης (βλ. καλώδιο τάσης 500 kV), σύμφωνα με όσα προβλέπονταν στην κοινή απόφαση του 2017, με αποτέλεσμα να διευκολύνεται η επίλυση των ζητημάτων συμβατότητας-διαλειτουργικότητας, χωροθέτησης, περιβαλλοντικής αδειοδότησης και, εν τέλει, οικονομικής αποτελεσματικότητας.

Ο ΑΔΜΗΕ επιβεβαίωσε με δικό του έγγραφο (επίσης τον Φεβρουάριο) ότι η δέσμευση για την υλοποίηση, βάσει του αρχικού σχεδιασμού, συνιστά τον «προσφορότερο τρόπο διασύνδεσης, καθώς παρουσιάζει σειρά πλεονεκτημάτων (περιβαλλοντικά, αδειοδότηση, χρόνος και κόστος υλοποίησης λειτουργίας)». Περαιτέρω, ο Διαχειριστής σημείωσε ότι «ο ΑΔΜΗΕ και η Αριάδνη έχουν προδιαγράψει στον σχεδιασμό του έργου της διασύνδεσης Κρήτη-Αττική τη δυνατότητα επέκτασης προς Κύπρο» και ανέφερε ότι ήδη εκκίνησε η διαδικασία ανταλλαγής όλων των απαραίτητων στοιχείων και δεδομένων μεταξύ του Φορέα Υλοποίησης, της ΑΔΜΗΕ, της Αριάδνης, του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου και της αναδόχου Siemens «ώστε να λάβουν χώρα οι απαραίτητες μελέτες για τον σχεδιασμό του έργου τόσο σε επίπεδο κατασκευής όσο και λειτουργίας».

Στις 26 Φεβρουαρίου η εταιρεία του EuroAsia ενημέρωσε λεπτομερώς τις Ρυθμιστικές Αρχές Ελλάδας και Κύπρου αναφορικά με την υλοποίηση του έργου, παραθέτοντας αναλυτικά στοιχεία για την πρόοδο στη διαδικασία αδειοδότησης. Από αυτά προκύπτει, ότι έχει ήδη διασφαλίσει τη χορήγηση των περισσότερων αδειών κατασκευής (Έγκριση Μελέτης Εκτίμησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον και Έκδοση Περιβαλλοντικών Όρων, πολεοδομική άδεια για τον σταθμό μετατροπής, πολεοδομικές εγκρίσεις για τις λοιπές υποδομές του έργου, άδεια οικοδομής για τον σταθμό μετατροπής, έκδοση προκαταρκτικών όρων σύνδεσης κλπ.), ενώ επιπλέον έχει ολοκληρώσει τη μελέτη και τον σχεδιασμό της χερσαίας όδευσης των καλωδίων σε συνεργασία με την Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου και έχει υποβάλει αίτηση για άδεια πόντισης, χρήσης και λειτουργίας των υποθαλάσσιων καλωδίων στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η ΡΑΕ εκτιμά ότι η επιβεβαίωση της υλοποίησης του έργου βάσει του αρχικού τεχνικού σχεδιασμού αυτονόητα διευκολύνει την πρόοδο στην αδειοδότηση και την κατασκευή του, κατά το μέρος που αφορά την Ελλάδα και έτσι κρίνει ότι το project διαθέτει την αναγκαία ωριμότητα ώστε να είναι εφικτή η άμεση υλοποίησή του.

Στις 2 Μαρτίου 2021 ο EuroAsia υπέβαλε επικαιροποιημένο χρονοδιάγραμμα κατασκευής του τμήματος Κύπρος-Κρήτη. Όπως έχει αναδείξει το newmoney σε πρόσφατο ρεπορτάζ, η ολοκλήρωση του έργου διασύνδεσης Ισραήλ-Κύπρου-Ελλάδας προβλέπεται πλέον για το 2025 (από τον Δεκέμβριο του 2023).

Με βάση όλα τα παραπάνω, η ΡΑΕ κατέληξε ότι απαιτείται η έκδοση νέας κοινής απόφασης με την Ρυθμιστική Αρχή της Κύπρου, που θα αποτελεί αναπόσπαστο παράρτημα της αρχικής, ώστε:

• να αποσαφηνιστεί το πεδίο εφαρμογής και, συγκεκριμένα, να διευκρινιστεί ότι αφορά μόνο τη διασύνδεση Κύπρου-Κρήτης
• να επικαιροποιηθεί το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του έργου,
• να προβλεφθεί ρητώς η υποχρέωση του Φορέα Υλοποίησης να διασφαλίσει τη διαλειτουργικότητα με το ΕΣΜΗΕ,
• να επιβεβαιωθεί -προς άρση ή αποφυγή οποιασδήποτε αμφισημίας ή αμφιβολίας- η διατήρηση σε ισχύ των προβλέψεων περί του συνολικού επενδυτικού κόστους (CAPEX) του έργου, δηλαδή, 1,5 δις ευρώ (με θετική/αρνητική απόκλιση 5%), της κατανομής του στην Ελλάδα και στην Κύπρο με τις ήδη ισχύουσες κλείδες επιμερισμού (αντιστοίχως, 37/63), καθώς και του όρου της λήψης επιχορηγήσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση για το 50% τουλάχιστον.

Η ΡΑΕ και η ΡΑΕΚ έχουν ήδη εγκρίνει τη σχετική απόφαση επικαιροποίησης αλλά δεν έχουν προχωρήσει στη δημοσίευση της καθότι εμπεριέχει εμπιστευτικά στοιχεία.

Σταύρος Γριμάνης / newmoney.gr