Την Τετάρτη 19/12 με ομιλία του ο Υφ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Δημαράς εκπροσώπησε τον Πρωθυπουργό στην ημερίδα του Τεχνικού Επιμελητηρίου σχετικά με την συνταγματική αναθεώρηση και πώς αυτή θα μπορούσε να συμβάλει στην βιώσιμη ανάπτυξη, έπειτα και από τα διδάγματα της κρίσης. Ακολουθεί ολόκληρη η ομιλία του Υφυπουργού Ως εκπρόσωπος του Πρωθυπουργού χαιρετίζω την πρωτοβουλία του ΤΕΕ και συγχαίρω τον πρόεδρο για την ευκαιρία να συζητήσουμε για την βιώσιμη ανάπτυξη, παρ’ όλο που ο όρος «βιώσιμη ανάπτυξη» δεν είναι οικολογικά δόκιμος. Καλύτερα να μιλήσουμε για το πώς θα οικοδομήσουμε μια βιώσιμη οικονομία και βιώσιμη κοινωνία, γιατί αυτά πάνε μαζί. Γιατί δεν είναι δόκιμος ο όρος «βιώσιμη ανάπτυξη»; Ο καθηγητής οικονομικών του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών Θεόδωρος Λιανός γράφει ότι δεν υπάρχει βιώσιμη ανάπτυξη, και συμφωνώ με αυτό γιατί η ποσοτική ανάπτυξη, όπως την εννοούμε, ως αύξηση του ΑΕΠ, εάν είναι διαρκής, οδηγεί σε μεγάλο οικολογικό αποτύπωμα, σπαταλώντας φυσικούς πόρους σε έναν πεπερασμένο πλανήτη. Ο πληθυσμός του πλανήτη το έτος γέννησης του Ιησού ήταν περίπου 250.000.000, το έτος 1850 μ.Χ. έγινε περίπου 1.250.000.000, δηλαδή σε 1850 χρόνια αυξήθηκε κατά ένα δις, γνωρίζετε τώρα κάθε πόσα χρόνια αυξάνεται κατά ένα δις; κάθε 13 χρόνια! Παράλληλα έχουμε διαρκή αύξηση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ, δηλαδή δύο παράγοντες ταυτόχρονα που οδηγούν σε οικολογικό αποτύπωμα πάνω από 2,5. Η βιώσιμη ευημερία απαιτεί ένα διαφορετικό μοντέλο στην παραγωγή των αγαθών αλλά και στον τρόπο ζωής και κατανάλωσης. Οι τρεις προτεραιότητες της βιωσιμότητας και ουσιαστικής ευημερίας με προοπτική είναι: Αρχή της αειφορίας σε κάθε επίπεδο:. σε πλανήτη – χώρα – περιφέρεια - δήμο – κοινότητα – οικογένεια – άτομο, στη οικονομία και στην κοινωνία. Κοινωνική δικαιοσύνη από άποψη ηθική και από την πλευρά της συνεκτικής κοινωνίας που έτσι γίνεται πιο αρμονική, ευημερούσα και ανθεκτική. Δημοκρατία και συμμετοχή του πολίτη στα δημόσια πράγματα. Γιατί η Οικονομία της «ασύδοτης» αγοράς και της Οικονομικής Παγκοσμιοποίησης δεν είναι βιώσιμη;. Επειδή:
- Δημιουργεί κοινωνικά χάσματα και μη συνεκτικές κοινωνίες που φέρνουν φαινόμενα αποδιοργάνωσης.
- Καταστρέφει τους φυσικούς πόρους αφού ως κίνητρο έχει το κέρδος δια της υπερκατανάλωσης και δημιουργίας νέων πλασματικών αναγκών.
- Καταστρέφει το κλίμα με τις καύσεις και το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
- Προκαλεί πολέμους, σπαταλάει πόρους σε εξοπλισμούς
- Μολύνει τον πλανήτη (ποτάμια, λίμνες, θάλασσες, υπόγεια νερά).
- Είναι ασύμβατη με το σχέδιο επιβίωσης των επόμενων γενεών.
- Δεν παράγει αγαθά μεγάλης διάρκειας, αλλά εφήμερα και μιας χρήσης.
- Αποδιοργανώνει οικονομίες πολλών χωρών με την μεταφορά κεφαλαίων και επενδύσεων, εκεί όπου είναι φτηνή εργασία, δεν υπάρχει μεγάλη ασφαλιστική δαπάνη και οι φυσικοί πόροι δεν έχουν μεγάλο κόστος.
- Επιβάλλει την πολιτική καταστροφής του περιβάλλοντος (δασών – ωκεανών κ.λ.π.).
- Το ενεργειακό κόστος μεταφοράς προϊόντων από μεγάλες αποστάσεις έχει απίστευτες περιβαλλοντικές συνέπειες και σπατάλη πολύτιμης ενέργειας.
- Οδηγεί την οικονομία σε παρασιτισμό (καζίνο – μοντέλα ομορφιάς – φτηνό θέαμα κλπ.)
- Δεν υπάρχει έλεγχος στην λειτουργία των Α.Ε. υπερπόντιων (offshore) εταιριών. Οι Α.Ε. πτωχεύουν και τα αφεντικά παραμένουν πλούσια.
- Συγκέντρωση του πλούτου σε λίγους ( το 1% κατέχει όσο το 99%).
- Συγκέντρωση της οικονομικής εξουσίας σε λίγους και χειραγώγησης της πολιτικής εξουσίας.
-Το πιο χαρακτηριστικό της σύγχρονης οικονομίας είναι η ταχύτατη (στιγμιαία) μετακίνηση κεφαλαίων με τις διεθνείς χρηματο-πιστωτικές συναλλαγές. - Το Χρηματιστήριο έγινε ένα διαρκές παιχνίδι επιδίωξης κέρδους, ξεκίνησε ως επένδυση αποταμιευομένων χρημάτων και έγινε ένα σύγχρονο κερδοσκοπικό καζίνο. Δεν υπάρχει λοιπόν σχέδιο βιωσιμότητας ούτε διεθνές ούτε στην Ε.Ε. Για την οικοδόμηση μιας βιώσιμης οικονομίας στην Ελλάδα , την Ευρώπη και τον πλανήτη, δεδομένου ότι η κατάσταση στην Ε.Ε. και σε όλο τον κόσμο είναι ρευστή και κινείται σε μη ισόρροπη και μη βιώσιμη κατεύθυνση, η επιλογή για εθνική δίκαιη και βιώσιμη οικονομία είναι αναγκαία και για να είναι τέτοια πρέπει να έχει τα εξής χαρακτηριστικά:
- Να αντέχει σε όποιες διεθνείς κρίσεις και να μην καταρρέει.
- Να εξασφαλίζει τη διατροφή των πολιτών και σε περιπτώσεις αναταράξεων.
- Να διασφαλίζει όλα τα χαρακτηριστικά βιωσιμότητας και ανθεκτικότητας, δηλαδή να είναι :
- Αποκεντρωμένη με ανάπτυξη τοπικών οικονομιών. - Ισόρροπη ήτοι ορθή αναλογία μεταξύ τομέων της παραγωγής. - Ορθή διαχείριση φυσικών πόρων- αειφορία. - Να είναι ενταγμένη στη γενική λογική της βιωσιμότητας του πλανήτη. Ο δρόμος που χαράζει το κυρίαρχο κοινωνικοοικονομικό σύστημα της απόλυτης κυριαρχίας των πολυεθνικών που ονομάζεται “νεοφιλελευθερισμός” είναι δρόμος αστάθειας. Οδηγεί στην κατάρρευση της οικονομικής και κοινωνικής σταθερότητας αλλά και των οικοσυστημάτων του πλανήτη μας. Η χάραξη του δρόμου της βιωσιμότητας προφανώς θα είναι σε άλλη κατεύθυνση από τον νεοφιλελευθερισμό. Κυκλική Οικονομία-Αειφορία-Οικονομία πόρων Η λογική της οικονομίας των φυσικών πόρων μας οδηγεί σε ένα σύστημα κυκλικής οικονομίας για την καλύτερη αξιοποίηση και τον περιορισμό της σπατάλης. Μια οικονομία με όρους βιωσιμότητας και αειφορίας σημαίνει πρακτικά στροφή προς μια οικονομία που αλλάζει το μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης, που κινείται στα οικολογικά όρια του οικοσυστήματος και του πλανήτη. Η κυκλική οικονομία βασίζεται στη μεγιστοποίηση της απόδοσης των υπαρχόντων πόρων και στη μείωση των απωλειών κατά τη χρήση. Επομένως, κύριε πρόεδρε του ΤΕΕ, η συζήτηση για τον εάν πρέπει η έννοια της βιωσιμότητας να είναι στο Σύνταγμα έχει ενδιαφέρον. Κατά την προσωπική μου άποψη οι γενικοί όροι της βιωσιμότητας μπορούν και πρέπει να υπάρχουν στον καταστατικό χάρτη της χώρας. Θα προτείνω στο πρωθυπουργό μία ανάλογη πρόταση με το σκεπτικό που ανέπτυξα. Για το άλλο ερώτημα, εάν χρειάζονται συνταγματικές προβλέψεις για την προστασία του περιβάλλοντος, σας απαντώ ότι το άρθρο 24 του Ελληνικού Συντάγματος προστατεύει επαρκώς το περιβάλλον εάν εφαρμόζεται. Φοβάμαι ότι εάν θέσουμε τώρα θέμα αναθεώρησης του άρθρου 24 υπάρχει ο κίνδυνος να αποδυναμωθεί και να λειτουργήσει σε βάρος του περιβάλλοντος γιατί υπάρχουν συμφέροντα και πιέσεις που κινούνται σε αντίθετη κατεύθυνση.
