Η ΡΑΕ, ως Αρμόδια Αρχή για τη διασφάλιση της εφαρμογής των μέτρων που ορίζονται στον Κανονισμό (ΕΕ) 1938/2017 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 25ης Οκτωβρίου 2017, «σχετικά με τα μέτρα κατοχύρωσης της ασφάλειας εφοδιασμού με φυσικό αέριο και την κατάργηση του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 994/2010», σύμφωνα με το άρθρο 12 του Ν. 4001/2011, εκπόνησε και θέτει σε δημόσια διαβούλευση σχέδιο Ρυθμίσεων για εφαρμογή του Μηχανισμού Αλληλεγγύης, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις διατάξεις της παραγράφου 10 του άρθρου 13 του ανωτέρω Κανονισμού.
Η ΡΑΕ καλεί τους ενδιαφερόμενους να διατυπώσουν τις απόψεις τους στη ΡΑΕ, με ηλεκτρονική επιστολή στη διεύθυνση Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. έως την Παρασκευή 16 Οκτωβρίου 2020.
Η ΡΑΕ, με την επιφύλαξη της διάταξης της παραγράφου 3 του άρθρου 5 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (Ν. 2690/1999, ΦΕΚ Α΄ 45), ως ισχύει, θα δημοσιοποιήσει κατάλογο των συμμετεχόντων στη διαβούλευση, καθώς και το περιεχόμενο των επιστολών που υποβλήθηκαν, με εξαίρεση την περίπτωση κατά την οποία ο αποστολέας αιτείται τη μη δημοσιοποίηση των στοιχείων του.
Εισαγωγή
Το παρόν Σχέδιο Ρυθμίσεων (εφεξής: «Ρυθμίσεις») καταρτίστηκε από τη ΡΑΕ, σύμφωνα με τις προβλέψεις των άρθρων 13 του Κανονισμού (EE) 1938/2017, σχετικά με τα μέτρα κατοχύρωσης της ασφάλειας εφοδιασμού με φυσικό αέριο και την κατάργηση του Κανονισμού (ΕΕ) 994/2010, καθώς και τη Σύσταση (ΕΕ) 2018/177 της Επιτροπής της 2ας Φεβρουαρίου 2018 για τα στοιχεία που πρέπει να περιέχουν οι τεχνικές, νομικές και χρηματοδοτικές ρυθμίσεις μεταξύ των κρατών μελών για την εφαρμογή του μηχανισμού αλληλεγγύης δυνάμει του άρθρου 13 του Κανονισμού (ΕΕ) 2017/1938.
Για την ανάπτυξη του Σχεδίου η ΡΑΕ συνεργάστηκε με τον Διαχειριστή του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου Α.Ε. (ΔΕΣΦΑ), τον Ανεξάρτητο Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ), το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) και το Υπουργείο Εξωτερικών (ΥΠΕΞ).
Περαιτέρω, βασίστηκε στη Μελέτη του ACER (Study on the estimation of the Cost of Disruption of Gas supply in Europe) καθώς και στην υποβολή απόψεων από τους συμμετέχοντες στην αγορά.
Σύνοψη
Σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2017/1938 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 25ης Οκτωβρίου 2017 σχετικά με τα μέτρα κατοχύρωσης της ασφάλειας εφοδιασμού με φυσικό αέριο και με την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 994/2010, και ειδικότερα το άρθρο 13 του εν λόγω Κανονισμού, τα κράτη μέλη της ΕΕ οφείλουν να λαμβάνουν μέτρα στην εσωτερική αγορά φυσικού αερίου στο πλαίσιο λειτουργίας του, προβλεπόμενου στην ανωτέρω διάταξη, μηχανισμού αλληλεγγύης.
Συγκεκριμένα, σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης όπου κράτος μέλος αδυνατεί να τροφοδοτήσει με φυσικό αέριο τους εξ αλληλεγγύης προστατευόμενους καταναλωτές στην επικράτειά του, τα κράτη μέλη που συνδέονται απευθείας με αυτό, ή υπό προϋποθέσεις κράτη μέλη που συνδέονται με αυτό μέσω τρίτης χώρας, υποχρεούνται να λάβουν μέτρα για την παροχή των ποσοτήτων φυσικού αερίου που είναι αναγκαίες για την κάλυψη των αναγκών των εξ αλληλεγγύης προστατευόμενων καταναλωτών φυσικού αερίου του κράτους μέλους που αιτείται την παροχή αλληλεγγύης. Διευκρινίζεται ότι το μέτρο της αλληλεγγύης περιλαμβάνει τον περιορισμό ή τη διακοπή τροφοδοσίας με φυσικό αέριο των μη εξ αλληλεγγύης προστατευόμενων καταναλωτών του κράτους μέλους που παρέχει αλληλεγγύη για την κάλυψη των αναγκών των εξ αλληλεγγύης προστατευόμενων καταναλωτών του κράτους μέλους που αιτείται την παροχή αλληλεγγύης.
Η αρχή της αλληλεγγύης διέπεται από ορισμένες βασικές αρχές, ενδεικτικά ως ακολούθως:
- - Ενεργοποιείται ως έσχατο μέτρο (άρθρο 13 Κανονισμού, παράγραφος 3)
- - Δίνεται προτεραιότητα σε μέτρα βασιζόμενα στην αγορά (άρθρο 13 Κανονισμού, παράγραφος 5)
- - Παρέχεται στη βάση δίκαιης και εύλογης αποζημίωσης.
Αναφορικά με την αποζημίωση, η οποία καταβάλλεται στο πλαίσιο παροχής αλληλεγγύης, επισημαίνεται ότι θα πρέπει να καλύπτει όλες τις εύλογες δαπάνες που προκύπτουν για την παράδοση του φυσικού αερίου, ενώ συγχρόνως θα πρέπει να παρέχει κίνητρα για τη συμμετοχή σε λύσεις βασιζόμενες στην αγορά, όπως οι δημοπρασίες και τα εθελοντικά μέτρα διαχείρισης της ζήτησης.
Στη βάση των ανωτέρω, τα κράτη μέλη οφείλουν να θεσπίσουν τα αναγκαία μέτρα, ιδίως τις τεχνικές, νομικές και οικονομικές ρυθμίσεις, για τη διασφάλιση της δυνατότητας αποτελεσματικής λειτουργίας του μηχανισμού αλληλεγγύης. Οι τεχνικές, νομικές και οικονομικές ρυθμίσεις συμφωνούνται μεταξύ των ενδιαφερόμενων κρατών μελών, περιγράφονται στα αντίστοιχα σχέδια έκτακτης ανάγκης και δύνανται να καλύπτουν, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα στοιχεία:
- 1. Τη λειτουργική ασφάλεια των δικτύων,
- 2. τις τιμές του φυσικού αερίου που πρόκειται να εφαρμοστούν και /ή τη μεθοδολογία για τον καθορισμό τους, λαμβάνοντας υπόψη τις επιπτώσεις στη λειτουργία της αγοράς,
- 3. τη χρήση των διασυνδέσεων, συμπεριλαμβανομένης της ικανότητας αμφίδρομης ροής, και της υπόγειας αποθήκευσης φυσικού αερίου,
- 4. τις ποσότητες φυσικού αερίου ή τη μεθοδολογία για τον καθορισμό τους,
- 5. τις κατηγορίες των δαπανών που πρέπει να καλύπτονται με δίκαιη και ταχεία αποζημίωση, οι οποίες ενδέχεται μεταξύ άλλων να αφορούν ζημιές εις βάρος βιομηχανικών κλάδων που έτυχαν περιορισμών,
- 6. προσδιορισμό του τρόπου με τον οποίο θα μπορούσε να υπολογισθεί η δίκαιη αποζημίωση.
Στο πλαίσιο αυτό, προς διευκόλυνση των κρατών μελών η Επιτροπή στις 2 Φεβρουαρίου 2018 εξέδωσε την υπ’ αριθμ. 2018/177 Σύσταση σχετικά με τα στοιχεία που πρέπει να περιέχουν οι τεχνικές, νομικές και οικονομικές ρυθμίσεις. Η εν λόγω Σύσταση περιλαμβάνει μη δεσμευτικές νομικά κατευθυντήριες γραμμές για τα βασικά στοιχεία που πρέπει να περιλαμβάνουν οι ως άνω ρυθμίσεις.
Κομβική σημασία για την διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας του μηχανισμού αλληλεγγύης κατέχουν οι οικονομικές ρυθμίσεις και συγκεκριμένα ο προσδιορισμός της αποζημίωσης για την παροχή αλληλεγγύης. Σύμφωνα με την ανωτέρω κατευθυντήρια Σύσταση, κατά τον προσδιορισμό της αποζημίωσης για την παροχή αλληλεγγύης κρίνεται εύλογο να λαμβάνονται υπόψη οι κατωτέρω συνιστώσες κόστους :
- - Τιμή παράδοσης φυσικού αερίου, στη βάση αγοραίας ή διοικητικής τιμολόγησης
- - Κόστος μεταφοράς και συναφή έξοδα, όπως κόστος φορτίου ΥΦΑ, τέλη επαναεριοποίησης κ.λπ.
- - Κόστος αποδέσμευσης στρατηγικών αποθεμάτων
- - Ζημίες βιομηχανικών κλάδων λόγω περικοπών
- - Κόστος των δικαστικών διαδικασιών στο κράτος που παρέσχε αλληλεγγύη
Σύμφωνα με τη Σύσταση της Επιτροπής, η συνιστώσα κόστους για περικοπές θα πρέπει να βασίζεται, κατά προτίμηση, σε προσέγγιση του τύπου «αξία απώλειας φορτίου». Ωστόσο επισημαίνεται ότι το κόστος των ζημιών των βιομηχανικών κλάδων λόγω περικοπών δύναται να αποζημιωθεί μόνο εάν και στο μέτρο που οι ζημίες δεν περιλαμβάνονται στην τιμή του φυσικού αερίου που πρέπει να καταβάλει το κράτος μέλος που ζήτησε αλληλεγγύη.
Επισημαίνεται ότι τον Νοέμβριο του 2018 ο ACER, λαμβάνοντας υπόψη, μεταξύ άλλων, και τις υποχρεώσεις που επιβάλει στα κράτη μέλη της ΕΕ ο Κανονισμός (ΕΕ) 2017/1938 για την εφαρμογή του μηχανισμού αλληλεγγύης, εκπόνησε μελέτη με σκοπό τον προσδιορισμό του κόστους διακοπής φυσικού αερίου (Cost of Gas Disruption) στις διάφορες κατηγορίες καταναλωτών φυσικού αερίου. Περαιτέρω, στην εν λόγω μελέτη προτείνεται μεθοδολογία για τον προσδιορισμό αποζημίωσης αλληλεγγύης στη βάση των ανωτέρω αρχών της κατευθυντήριας Σύστασης.
Υπό τον πρίσμα των ανωτέρω, η ΡΑΕ, ως αρμόδια Αρχή για τη διασφάλιση της εφαρμογής των μέτρων που ορίζονται στον Κανονισμό (ΕΕ) 2017/1938 και ως εκ τούτου και του μηχανισμού αλληλεγγύης, ενσωμάτωσε στο Σχέδιο Ρυθμίσεων , στα παραρτήματα των ρυθμίσεων, τις προτεινόμενες μεθοδολογίες για τον υπολογισμό αποζημίωσης σε περίπτωση επιβεβλημένης περικοπής φορτίου για την παροχή αλληλεγγύης, ανά κατηγορία καταναλωτή.
