Διακοπές ρεύματος μέσα στο χειμώνα σε περίπτωση διακοπής του φυσικού αερίου από τη Ρωσία προβλέπει το Εθνικό σχέδιο ετοιμότητας αντιμετώπισης κινδύνων στον τομέα ηλεκτρικής ενέργειας που επεξεργάστηκε η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας.
Στόχος είναι να αποφευχθεί ένα γενικό μπλακ άουτ στην Ελλάδα. Σύμφωνα με το σχέδιο, για περιοχές εντός Αττικής τα φορτία που θα αποκοπούν είναι ομαδοποιημένα ανά περιοχές. Ο Διαχειριστής του Δικτύου συντάσσει πίνακες με ιεράρχηση των φορτίων που θα περικοπούν (αρδευτικά, στη συνέχεια ημιαστικά και τέλος αστικά φορτία). Επίσης φροντίζει για τη μη διάκριση μεταξύ των καταναλωτών, καθορίζει κατάλογο καταναλωτών με προτεραιότητα τροφοδότησης και καταναλωτών που δεν υπόκεινται σε περικοπή φορτίου, όπως προβλέπεται στο εγχειρίδιο Λειτουργίας Δικτύου του Κώδικα Διαχείρισης ΕΔΔΗΕ (ΦΕΚ Β’ 1891/18.05.2020) (πχ. φορείς τοπικής Αυτοδιοίκησης, νοσοκομεία, σώματα ασφαλείας, ένοπλες δυνάμεις, τράπεζες, ενεργειακές και τηλεπικοινωνιακές υποδομές, υποδομές μεταφορών, κ.ά.)
Η ΡΑΕ κατηγοριοποιεί ως μη ανεκτούς κινδύνους την ανεπάρκεια ορυκτών καυσίμων και τη διακοπή τροφοδοσίας φυσικού αερίου στο επίπεδο των μη ανεκτών κινδύνων που χρήζουν άμεσης προετοιμασίας για την αντιμετώπισή τους.
Κρίσιμος φαίνεται πως θα είναι για το ενεργειακό σύστημα ο ρόλος της νέας μονάδας της ΔΕΗ στην Πτολεμαΐδα, που είναι η μεγαλύτερη λιγνιτική μονάδα της χώρας και, λόγω των έκτακτων συνθηκών που δημιουργεί η ενεργειακή κρίση, προγραμματίζεται να τεθεί σε δοκιμαστική λειτουργία από τον Σεπτέμβριο, ώστε να ενισχύσει το συντομότερο την ηλεκτροπαραγωγή στη χώρα.
Ειδικότερα, στην εκπόνηση και προέγκριση του «Σχεδίου Ετοιμότητας Αντιμετώπισης Κινδύνων στον τομέα του ηλεκτρισμού της Ελλάδας» προχώρησε χθες η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας εξετάζοντας συνολικά 16 σενάρια κρίσης. Στα σενάρια που εντάσσει στην κατηγορία του μη ανεκτού κινδύνου είναι η διακοπή της τροφοδοσίας φυσικού αερίου από τη Ρωσία, με ή χωρίς τη λειτουργία της μονάδας Πτολεμαΐδας V τον επόμενο χειμώνα, ένα κύμα ψύχους και ισχυρές χιονοπτώσεις, καύσωνας σε συνδυασμό με περιορισμένες ροές φυσικού αερίου και κυβερνοεπίθεση στο Χρηματιστήριο Ενέργειας ή σε βασικές υποδομές.
Πιο αναλυτικά, στα σενάρια αυτά που σχετίζονται με την ανεπάρκεια σε ορυκτά καύσιμα, η ΡΑΕ σημειώνει, μεταξύ άλλων, τα εξής:
Διακοπή τροφοδοσίας Φυσικού Αερίου από τη Ρωσία: Στο συγκεκριμένο σενάριο εξετάστηκε η διακοπή τροφοδοσίας ΦΑ από τη Ρωσία. Το σενάριο εξετάστηκε συνδυαστικά με σειρά από παραδοχές και εμφανίζονται επιπτώσεις τόσο σε εθνικό επίπεδο (προβλήματα επάρκειας, κυκλικές από 86 περικοπές φορτίου) όσο και σε διασυνοριακό επίπεδο καθώς εμφανίζεται αυξημένη πιθανότητα επιπτώσεων στο ισοζύγιο συναλλαγών με δεδομένο ότι οι συνθήκες κρίσης ισχύουν για όλη την Ευρώπη.
Καύσωνας – Συντήρηση δικτύου Φ.Α.: Στο συγκεκριμένο σενάριο εμφανίζεται παρατεταμένη περίοδος καύσωνα (μεγαλύτερη των δέκα ημερών) σε συνδυασμό με τη διεξαγωγή τακτικής συντήρησης του ανάντη συστήματος φυσικού αερίου με αποτέλεσμα περιορισμένες εισαγωγές φυσικού αερίου. Επιπλέον, λόγω των καιρικών συνθηκών η ζήτηση είναι υψηλή, μειώνεται η παραγωγική ικανότητα των ΑΠΕ λόγω χαμηλής ταχύτητας αέρα, η στάθμη των ταμιευτήρων στις υδροηλεκτρικές μονάδες είναι χαμηλή, ενώ περιορίζεται η απόδοση των θερμικών μονάδων και η παραγωγική ικανότητα των μονάδων φυσικού αερίου. Ως αποτέλεσμα των παραπάνω οι εφεδρείες ενεργοποιούνται και εξαντλούνται σε σύντομο χρονικό διάστημα, εμφανίζεται συμφόρηση στις διασυνδετικές γραμμές και γενικά εμφανίζονται ζητήματα επάρκειας ισχύος και αστάθειας τάσης. Σε διασυνοριακό επίπεδο ενδέχεται να αυξηθούν οι ανάγκες για υποστήριξη ενεργειακής τροφοδοσίας από γειτονικούς ΔΣΜ, ενώ είναι πιθανοί οι περιορισμοί στις ανταλλαγές ενέργειας λόγω μειωμένης μεταφορικής ικανότητας του εγχώριου συστήματος μεταφοράς.
Τι προβλέπεται για τις διακοπές ρεύματος στην Ελλάδα το χειμώνα
Σε περιπτώσεις που ο Διαχειριστής έχοντας εξαντλήσει όλα τα διαθέσιμα μέτρα, λαμβάνοντας υπόψη τους υφιστάμενους περιορισμούς σε Σύστημα, Δίκτυο και Παραγωγή, αδυνατεί να αποτρέψει τη διάδοση της διαταραχής και να επαναφέρει το Σύστημα σε κανονική κατάσταση προχωράει σε περικοπή φορτίου ως ύστατου μέτρου για να αποτραπεί η κατάρρευση μέρους ή του συνόλου του ηλεκτρικού Συστήματος, ο Διαχειριστής. Η περικοπή φορτίου πραγματοποιείται αυτόματα, ημιαυτόματα ή χειροκίνητα, ως εξής:
Αυτόματη περικοπή φορτίου. Tο σύστημα αυτόματου ελέγχου υποσυχνότητας (UFLS) για αυτόματη αποκοπή φορτίου λόγω χαμηλής συχνότητας (διαφορετικά ποσοστά αποκοπής για διαφορετικά επίπεδα συχνότητας μεταξύ 49 Hz και 48 Hz). Το σύστημα αυτό στέλνει εντολές απευθείας σε διακόπτες ΜΤ του Διαχειριστή Δικτύου. Η επιλογή των διακοπτών και οι ρυθμίσεις των αντίστοιχων ΗΝ γίνεται σε συνεργασία με τον Διαχειριστή Συστήματος. Για περιοχές εντός Αττικής τα φορτία που θα αποκοπούν είναι ομαδοποιημένα ανά περιοχές.
Ημιαυτόματη περικοπή φορτίου. Αναφέρεται σε Σχήματα Προστασίας Συστήματος που περιλαμβάνουν συγκεκριμένες ενέργειες βάσει καθορισμένων διαδικασιών που εκτελούνται από το Περιφερειακό Κέντρο Ελέγχου (SPS Αττικής και SPS Μεγαλόπολης). Η ενεργοποίηση των σχημάτων αυτών γίνεται από το Διαχειριστή του Συστήματος με στόχο την προστασία συγκεκριμένων περιοχών στις οποίες διαμορφώνονται ιδιαίτερες συνθήκες που μπορεί να προκαλέσουν αστάθεια τάσης και να οδηγήσουν σε κατάρρευση. Μετά την ενεργοποίηση τους, η περικοπή φορτίου μπορεί να γίνει είτε αυτόματα είτε χειροκίνητα από τα Κέντρα Ελέγχου μέσω εντολών που στέλνονται απ’ ευθείας σε ΜΣ Διαχειριστή Δικτύου. Τα ειδικά Σχήματα Προστασίας Συστήματος επικαιροποιούνται κάθε φορά που εντοπίζονται «αδυναμίες» σε συγκεκριμένες περιοχές του Συστήματος.
Χειροκίνητη περικοπή φορτίου. Πραγματοποιείται είτε με εντολές του ΑΔΜΗΕ προς το Διαχειριστή Δικτύου Διανομής (ΔΕΔΔΗΕ), είτε με απευθείας εντολές στους πελάτες που συνδέονται στο Σύστημα ή το Δίκτυο. Οι εντολές για περικοπές φορτίου δίνονται από τα Κέντρα Ελέγχου του Διαχειριστή ΕΣΜΗΕ προς το Κέντρο Ελέγχου Διαχειριστή Δικτύου τηλεφωνικά (ή με άλλο αξιόπιστο τρόπο επικοινωνίας εφόσον συμφωνηθεί) και στη συνέχεια εκτελούνται από τα αντίστοιχα Κέντρα Ελέγχου Δικτύων Διανομής (ΚΕΔΔ) του Διαχειριστή Δικτύου. Για την μικρότερη όχληση των καταναλωτών οι περικοπές φορτίου ξεκινούν από τα φορτία λιγνιτωρυχείων και τα αρδευτικά φορτία. Ο Διαχειριστής του Δικτύου συντάσσει πίνακες με ιεράρχηση των φορτίων που θα περικοπούν (αρδευτικά, στη συνέχεια ημιαστικά και τέλος αστικά φορτία). Επίσης φροντίζει για τη μη διάκριση μεταξύ των καταναλωτών, καθορίζει κατάλογο καταναλωτών με προτεραιότητα τροφοδότησης και καταναλωτών που δεν υπόκεινται σε περικοπή φορτίου, όπως προβλέπεται στο εγχειρίδιο Λειτουργίας Δικτύου του Κώδικα Διαχείρισης ΕΔΔΗΕ (ΦΕΚ Β’ 1891/18.05.2020) (πχ. φορείς τοπικής Αυτοδιοίκησης, νοσοκομεία, σώματα ασφαλείας, ένοπλες δυνάμεις, τράπεζες, ενεργειακές και τηλεπικοινωνιακές υποδομές, υποδομές μεταφορών, κ.ά.)
Η περικοπή φορτίου απαιτεί συνεργασία μεταξύ Διαχειριστή Συστήματος και Διαχειριστή Δικτύου, ως προς:
το συνολικό μέγεθος περικοπών από το Διαχειριστή Συστήματος και ο Διαχειριστής Δικτύου προχωρά στην υλοποίηση σύμφωνα με την κατηγοριοποίηση φορτίων ανά περιοχή που έχει συντάξει (ο Διαχειριστής Δικτύου περικόπτει φορτίο ιεραρχικά ξεκινώντας από τους καταναλωτές χαμηλής προτεραιότητας προς τους καταναλωτές υψηλής προτεραιότητας),
τον τρόπο περικοπής (χειροκίνητος/αυτόματος),
την επικοινωνία με τα αρμόδια ΚΕΔΔ.
Σε περιπτώσεις που η περικοπή φορτίου (αυτόματη ή χειροκίνητη) προβλέπεται να έχει σημαντική χρονική διάρκεια, εφαρμόζεται διαδικασία κυκλικής περικοπής φορτίου. Αν υπάρχει δυνατότητα, ο Διαχειριστής Δικτύου δημοσιοποιεί το πρόγραμμα των διακοπών ηλεκτροδότησης ανά περιοχή. Η κυκλική περικοπή φορτίου γίνεται χειροκίνητα με τους παρακάτω τρόπους:
Ο ΔΕΔΔΗΕ, είτε με δική του πρωτοβουλία είτε κατόπιν εντολής του ΑΔΜΗΕ, φροντίζει να επανατροφοδοτήσει τους καταναλωτές που έχουν αποκοπεί και να προχωρήσει σε διακοπή τροφοδότησης άλλων, διατηρώντας το συνολικό ποσοστό περικοπής φορτίου σταθερό.
Ο ΑΔΜΗΕ μεριμνά ώστε να εναλλάσσονται κυκλικά οι περικοπές φορτίου σε πελάτες συνδεμένους απευθείας στο Σύστημα και στα σημεία σύνδεσης Συστήματος με το Δίκτυο.
