Η τελευταία έκθεση WEO σημειώνει ότι τα παρεπόμενα από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία επιφέρουν βαθιές και μακροχρόνιες αλλαγές που είναι ικανές να επιταχύνουν τη μετάβαση σε ένα πιο βιώσιμο και ασφαλές ενεργειακό σύστημα.

Η έκθεση στέκεται στις μεγάλο σοκ που έχουν υποστεί ήδη οι αγορές φυσικού αερίου, άνθρακα και ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά, εν μέρη, καιοιαγορές πετρελαίου, που απαιτούν την απελευθέρωση αποθεμάτων πετρελαίου για να αποφευχθούν ακόμη πιο σοβαρές διαταραχές.

Δεδομένου ότι δεν προβλέπεται η αποκλιμάκωση των γεωπολιτικών και οικονομικών εξελίξεων, οι αγορές ενέργειας παραμένουν εξαιρετικά ευάλωτες και η κρίση υπενθυμίζει την ευθραυστότητα και τη μη βιωσιμότητα του τρέχοντος παγκόσμιου ενεργειακού συστήματος.

Στην ανάλυση του WEO σχεδόν απορρίπτονται οι ισχυρισμοί πως οι πολιτικές για το κλίμα και οι καθαρές μηδενικές δεσμεύσεις συνέβαλαν στην αύξηση των τιμών της ενέργειας. Μάλιστα προβάλλεται ως επιχείρημα το γεγονός ότιστις περιοχές που επλήγησαν περισσότερο, τα μεγαλύτερα ποσοστά ανανεώσιμων πηγών ενέργειας συσχετίστηκαν με χαμηλότερες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ ακριβώς σε αυτές τις περιπτώσεις σημειώθηκε σημαντικό απόθεμα ασφαλείας για πολλούς καταναλωτές.

Σε επίπεδο πολιτικών των κυβερνήσεων έχει διαπιστωθεί πως τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για την προστασία των καταναλωτών από τις επιπτώσεις της κρίσης, αντικαθίστανται αργά αλλά σταθερά με μακροπρόθεσμα μέτρα.

Στο επίκεντρο των μακροπρόθεσμων μέτρων βρίσκεται η διαφοροποίηση από προμήθειες όπως το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο μέσω διαρθρωτικών αλλαγών.

Τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι ο νόμος για τη μείωση του πληθωρισμού των ΗΠΑ, το πακέτο Fit for 55 της ΕΕ και το REPowerEU, το πρόγραμμα Πράσινος Μετασχηματισμός της Ιαπωνίας (GX), ο στόχος της Κορέας να αυξήσει το μερίδιο των πυρηνικών και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό της μείγμα και οι ανανεωμένοι φιλόδοξοι στόχοι καθαρής ενέργειας της Κίνας και της Ινδίας.

Όπως υπογραμμίζει η σχετική έκθεση αυτά τα νέα μέτρα συμβάλλουν στην προώθηση των παγκόσμιων επενδύσεων σε καθαρή ενέργεια σε περισσότερα από 2 τρισεκατομμύρια δολάρια ετησίως έως το 2030, σημειώνοντας αύξηση άνω του 50% από σήμερα.

Καθώς οι αγορές επανεξισορροπούνται σε αυτό το σενάριο, η ανοδική τάση που καταγράφεται για τη ζήτηση άνθρακα λόγω της σημερινής κρίσης, πλέον θα πρέπει να θεωρείται προσωρινή, καθώς οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, που υποστηρίζονται – για παράδειγμα – από την πυρηνική ενέργεια, σημειώνουν σταθερά κέρδη.

Οι εκτιμήσεις αυτές στηρίζονται στο γεγονός πως ο αναπροσανατολισμός της δεκαετίας του 2020 μετά την εισβολή στην Ουκρανία θα συνεχιστεί, δεδομένου ότι πλέον οι χώρες διεθνώς προσαρμόζονται με αυτή την εκτίμηση στα νέα δεδομένα, δηλαδή δεν υπάρχει τίποτα που να δείχνει ότι η ρήξη των ενεργειακών σχέσεων Ευρώπης – Ρωσίας πρόκειται να λάβει τέλος.