Στην COP26, που πραγματοποιήθηκε στη Γλασκώβη πέρυσι, οι συμμετέχουσες χώρες δεσμεύτηκαν ότι θα απεξαρτηθούν από τον άνθρακα. Μια υπόσχεση όμως που δεν έκανε ιδιαίτερα βήματα προόδου.
Εν τω μεταξύ, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΔΟΕ) στην ετήσια έκθεσή του με τίτλο «Καθαρό μηδέν έως το 2050» προειδοποίησε ότι, αν ο κόσμος θέλει να επιτύχει τον στόχο του καθαρού μηδενισμού έως το 2050, δεν θα πρέπει να υπάρξουν νέες επενδύσεις στην ανάπτυξη πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα. Αυτό έγινε το 2021.
Σήμερα, οι πλημμύρες σαρώνουν το Μπαγκλαντές, την Ινδία και την Κίνα. Οι ελλείψεις τροφίμων προκαλούν προβλήματα στον αναπτυσσόμενο κόσμο με χώρες όπως το Περού, η Σρι Λάνκα και ο Ισημερινός να υποφέρουν από μεγάλης κλίμακας διαδηλώσεις και πολιτική αστάθεια. Εν τω μεταξύ, κύματα καύσωνα πρωτοφανούς μεγέθους έχουν προκαλέσει μαζικές διακοπές ρεύματος, ενώ οι πυρκαγιές είναι καταστροφικές.
Περίπου 7 εκατομμύρια κάτοικοι του Μπαγκλαντές εξακολουθούν να χρειάζονται βοήθεια μετά τις πλημμύρες που προκάλεσαν τον θάνατο 101 ανθρώπων στις αρχές του μήνα. Εν τω μεταξύ, οι πλημμύρες στην Ινδία έχουν εκτοπίσει εκατομμύρια ανθρώπους και υπάρχει μια πρόσθετη πρόκληση των ασθενειών που μεταδίδονται από το νερό.
Στη νότια Κίνα, χιλιάδες άνθρωποι έχουν πληγεί από τις πλημμύρες. Εν τω μεταξύ, το Πακιστάν έχει ψηθεί από ένα κύμα καύσωνα ρεκόρ εν μέσω έλλειψης ενέργειας που σήμαινε ότι ορισμένες περιοχές αντιμετώπιζαν διακοπή φορτίου κάθε ώρα νωρίτερα φέτος.
Οι εξελίξεις αυτές αποτελούν πρόκληση για τους υπεύθυνους χάραξης παγκόσμιας πολιτικής, καθώς, αφενός, υπογραμμίζουν την ανάγκη αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης και, αφετέρου, έχουν επίσης τονίσει το γεγονός ότι μια απότομη μετάβαση θα αποβεί μοιραία.
Η ποσότητα των παγκόσμιων εκπομπών είναι σήμερα κατά 0,6% υψηλότερη από ό,τι πριν από την πανδημία
Τα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως οι καύσωνες και οι πλημμύρες -ή οι ξηρασίες, όπως αυτή που διαφαίνεται πάνω από την Καλιφόρνια- αναδεικνύουν τον επείγοντα χαρακτήρα και τη σημασία της αντιμετώπισης του ζητήματος της κλιματικής αλλαγής. Ωστόσο, αυτό είναι απίθανο να συμβεί μέσω της μείωσης των εκπομπών, ειδικά από τη στιγμή που, σύμφωνα με τον Economist, η ποσότητα των παγκόσμιων εκπομπών είναι σήμερα κατά 0,6% υψηλότερη από ό,τι πριν από την πανδημία.
Ενώ ο κόσμος υποφέρει από την αλλαγή του κλίματος, υποφέρει επίσης από την εντεινόμενη έλλειψη ενέργειας λόγω γεωπολιτικών συγκρούσεων και υποεπενδύσεων. Σε αυτό το σημείο βρίσκεται το δίλημμα της σύγχρονης πολιτικής λήψης αποφάσεων.
Ο κόσμος χρειάζεται ενέργεια την οποία θα καταναλώνει ανεξάρτητα από τις εκπομπές ρύπων. Ωστόσο, θα ήταν πολύ καλύτερο για τον πλανήτη αν αυτή η ενέργεια ερχόταν με μικρό αποτύπωμα εκπομπών. Το πρόβλημα είναι ότι η ενέργεια χαμηλών εκπομπών άνθρακα που ήδη διατίθεται δεν αποδίδει αρκετά καλά ώστε να αντικαταστήσει τα ορυκτά καύσιμα. Ίσως, επομένως, είναι καιρός να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε την προσαρμογή στην αλλαγή του κλίματος αντί να αυταπατόμαστε ότι μπορούμε να αντιστρέψουμε διαδικασίες που χρειάστηκαν εκατοντάδες χρόνια μέσα σε μερικές δεκαετίες.
Αυτή τη στιγμή, η ενεργειακή ασφάλεια υπερισχύει της μείωσης των εκπομπών. Η Γερμανία, ένας από τους πρωταθλητές του κινήματος του καθαρού μηδενισμού, κατασκευάζει επειγόντως τερματικούς σταθμούς εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου και αυξάνει την ηλεκτροπαραγωγή με άνθρακα για να αντισταθμίσει την αναμενόμενη έλλειψη ρωσικού φυσικού αερίου. Το μήνυμα: Ναι, ξέρουμε ότι πρόκειται για ορυκτά καύσιμα, αλλά μόνο για λίγο.
Εν τω μεταξύ, ο Αμερικανός πρόεδρος ταξιδεύει στη Σαουδική Αραβία και ενώ η επίσημη γραμμή είναι ότι δεν πηγαίνει εκεί για να ζητήσει περισσότερο πετρέλαιο, είναι ευρέως αποδεκτό ότι το πετρέλαιο είναι βασικός παράγοντας στην επίσκεψη. Οι Αμερικανοί έχουν αρχίσει να κουράζονται από τις τιμές ρεκόρ στην αντλία, ενώ ο πληθωρισμός τρέχει σε υψηλά 40 ετών, και ο Μπάιντεν πρέπει να κάνει κάτι γι' αυτό. Η μείωση των εκπομπών έχει περάσει σε δεύτερη μοίρα, αλλά σύντομα θα αποτελέσει και πάλι σημαντικό θέμα.
Όλα αυτά δείχνουν ότι η ανθρωπότητα χρειάζεται ενέργεια. Και επειδή το μεγαλύτερο μέρος αυτής της ενέργειας εξακολουθεί να προέρχεται και θα συνεχίσει να προέρχεται από ορυκτά καύσιμα, ίσως ήρθε η ώρα να αλλάξουμε το ύφος της κλιματικής αλλαγής σχετικά με την απότομη μετάβαση σε κάτι πιο ρεαλιστικό.
Από αυτή την άποψη, η λύση που πρότεινε ο Fernando Hernandez, διευθυντής της Hernandez Analytica και πρεσβευτής επιχειρήσεων στη Σκωτία, είναι πολύ διδακτική. Η προσέγγιση του Ενεργειακού Καλαθιού υιοθετεί μια μη δυαδική προσέγγιση όπου υποστηρίζει τη δημιουργία ενός δικτύου που θα έχει ένα μείγμα τόσο συμβατικών καυσίμων όσο και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με μακροπρόθεσμο στόχο την πλήρη μετάβαση προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Καλύπτει επίσης το μείζον πολιτικό πρόβλημα αυτή τη στιγμή, δηλαδή τη διαχείριση της ενέργειας από την άποψη του σχεδιασμού έκτακτης ανάγκης.
Επίσης, μια άλλη προσέγγιση που υποστηρίζουν οι συγγραφείς είναι αυτή της συνειδητοποίησης της σημασίας των διαδρομών και της μετάβασης στη φράση «ενεργειακές μεταβάσεις». Αυτό σημαίνει ότι ο κόσμος θα πρέπει να αναμένει ότι θα υπάρξουν διαφορετικές διαδρομές για τις διάφορες χώρες για την επίτευξη του καθαρού μηδενός.
Μια ολιστική προσέγγιση της παγκόσμιας ενεργειακής μετάβασης είναι η ανάγκη της στιγμής και οι τρέχουσες γεωπολιτικές εντάσεις έδωσαν έναν αναγκαίο επανέλεγχο της πραγματικότητας.
