Ξεκινά σήμερα, 6 Δεκεμβρίου, στα Τίρανα, η Σύνοδος Κορυφής μεταξύ ηγετών της ΕΕ και των Δυτικών Βαλκανίων. Μια σύνοδος που πραγματοποιείται για πρώτη φορά σε έδαφος των Δυτικών Βαλκανίων, δείχνοντας έτσι, σημειολογικά τουλάχιστον, το ενδιαφέρον της Ένωσης για την περιοχή.

Η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρούνταν, για δεκαετίες, το ιερό δισκοπότηρο για τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων. Αλλά για τις περισσότερες από αυτές, το όνειρο αυτό παραμένει άπιαστο και αρχίζουν να αναζητούν εναλλακτικές λύσεις.

Οι κάτοικοι της Αλβανίας, της Σερβίας, της Βόρειας Μακεδονίας, της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης και του Μαυροβουνίου έχουν εκφράσει πιο έντονα την απογοήτευσή τους φέτος, καθώς η Ευρώπη παλεύει με τις συνέπειες του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία και την κρίση του κόστους ζωής.

Παρότι οι Βρυξέλλες θεωρούν ότι η σύνοδος κορυφής είναι μια ευκαιρία να επιβεβαιωθεί εκ νέου η καθοριστική σημασία της στρατηγικής εταιρικής σχέσης μεταξύ της ΕΕ και των Δυτικών Βαλκανίων, μιας περιοχής με σαφή προοπτική για την ΕΕ, η απογοήτευση είναι εμφανής στους πολίτες των χωρών αυτών από την καθυστέρηση στην ευρωπαϊκή τους πορεία.

Οι παλινωδίες με την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων για Αλβανία και Βόρεια Μακεδονία, λόγω του βέτο της Σόφιας εναντίον των Σκοπίων, η τελμάτωση του ανοίγματος κεφαλαίων για Σερβία και Μαυροβούνιο, η συνεχιζόμενη απαίτηση θεωρήσεων [βίζας] για το Κοσσυφοπέδιο και οι εντάσεις στη Βοσνία Ερζεγοβίνη είναι οι κύριοι λόγοι γι’ αυτή την απογοήτευση.

Αν και ο Επίτροπος για την διεύρυνση Όλιβερ Βάρχελι, που πραγματοποίησε επισκέψεις στην χώρες των Δυτικών Βαλκανίων, δήλωσε ότι προτεραιότητα για την ΕΕ είναι η ενσωμάτωση των χωρών αυτών, η ατζέντα της Συνόδου περισσότερο προσπαθεί να διασφαλίσει κέρδη για την Ένωση, παρά μια ευρωπαϊκή πορεία για τα Δυτικά Βαλκάνια.

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της ΕΕ τα κύρια θέματα συζήτησης στη Σύνοδο θα είναι:

• η από κοινού αντιμετώπιση των συνεπειών της ρωσικής επίθεσης κατά της Ουκρανίας
• η εντατικοποίηση της πολιτικής και πολιτικής δέσμευσης
• η ενίσχυση της ασφάλειας και η οικοδόμηση ανθεκτικότητας απέναντι σε ξένες παρεμβάσεις
• η αντιμετώπιση των προκλήσεων που θέτει η μετανάστευση, η καταπολέμηση της τρομοκρατίας και του οργανωμένου εγκλήματος

Βλέποντας τα ζητήματα που θα συζητηθούν είναι εμφανώς ραμμένα πάνω στις ανάγκες της ΕΕ για την αντιμετώπιση της μεταναστευτικής αύξησης που πιέζει τις χώρες της κεντρικής Ευρώπης αλλά και την διασφάλιση ότι δεν θα υπάρχουν εντάσεις στην περιοχή, σε μια ιδιαίτερα θερμή περίοδο λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.

Καθώς οι ηγέτες αναμένεται να εκδώσουν κοινή δήλωση στο τέλος της Συνόδου Κορυφής, η ενδεχόμενη απουσία του Σέρβου Προέδρου από τη Σύνοδο θα απαξιώσει εν μέρη την προσπάθεια αυτή.

Όπως γράψαμε στοiEidiseis ο Αλεξάνταρ Βούτσιτς ανακοίνωσε ότι θα μποϊκοτάρει την σύνοδο ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων λόγω του Κοσσυφοπεδίου. Κατά την χτεσινή ενημέρωση για τη σύνοδο, από τον οικοδεσπότη Αλβανό Πρωθυπουργό, ο Έντι Ράμα δήλωσε ότι ο Σέρβος Πρόεδρος θα παραβρεθεί στη Σύνοδο. Κάτι όμως που δεν έχει επιβεβαιωθεί από το Προεδρικό στο Βελιγράδι, μέχρι την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές.

Αν και οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων αναμένουν συγκεκριμένες δράσεις από την ΕΕ για την αντιμετώπιση κρίσιμων θεμάτων, όπως η οικονομική ενίσχυση για την αντιμετώπιση της ακρίβειας, την ενεργειακή επάρκεια κ.ά. οι ευρωπαίοι ενδιαφέρονται πρώτιστα για το μεταναστευτικό. Και σύμφωνα με τις πληροφορίες θα είναι το κυρίαρχο θέμα.

Εξάλλου το μόνο κείμενο που έχει δει το φως της δημοσιότητας και είναι ιδιαίτερα αναλυτικό και θα συζητηθεί εκτενώς, αφορά το μεταναστευτικό. Στα υπόλοιπα θέματα υπάρχουν απλές αναφορές για την συνεργασία μεταξύ των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων και της ΕΕ.

Έτσι σύμφωνα με τις Βρυξέλλες οι ηγέτες θα συζητήσουν τη συνεργασία για την αντιμετώπιση των κοινών προκλήσεων που απορρέουν από την επιθετικότητα της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και πιο συγκεκριμένα, θα εξετάσουν τον τρόπο αντιμετώπισης των αρνητικών επιπτώσεών της στην ενεργειακή και επισιτιστική ασφάλεια στα Δυτικά Βαλκάνια.

Επίσης θα συζητήσουν τρόπους εμβάθυνσης της πολιτικής και πολιτικής δέσμευσης, με ιδιαίτερη έμφαση στους νέους. Ενώ θα προβούν επίσης σε απολογισμό της προόδου που έχει σημειωθεί:

• προς την ενσωμάτωση των Δυτικών Βαλκανίων στην εσωτερική αγορά της ΕΕ
• στον εκσυγχρονισμό των συστημάτων πληρωμών τους σύμφωνα με τα πρότυπα της ΕΕ
• στον ψηφιακό τομέα
• στην υλοποίηση των πράσινων λωρίδων ΕΕ-Δυτικών Βαλκανίων, μιας πρωτοβουλίας για τη διευκόλυνση της διασυνοριακής εφοδιαστικής και της συνεχούς ροής αγαθών

Πάντα σύμφωνα με τις Βρυξέλλες η σύνοδος κορυφής θα αποτελέσει ευκαιρία να συζητηθούν συντονισμένες δράσεις σε θέματα ασφάλειας και άμυνας, τα οποία έχουν αποκτήσει ακόμη μεγαλύτερη σημασία στο πλαίσιο της επιθετικότητας της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Αυτό περιλαμβάνει την καταπολέμηση της ξένης χειραγώγησης πληροφοριών και τη βελτίωση της συλλογικής ασφάλειας στον κυβερνοχώρο.

Επίσης οι ηγέτες θα ανταλλάξουν απόψεις σχετικά με την από κοινού αντιμετώπιση της διαχείρισης της μετανάστευσης, καθώς οι αριθμοί στη μεταναστευτική οδό των Δυτικών Βαλκανίων αυξήθηκαν σημαντικά το τελευταίο έτος. Αυτό περιλαμβάνει την ευθυγράμμιση στην πολιτική θεωρήσεων της ΕΕ και τη συνεργασία για τα συστήματα επιστροφής.

Θα συζητήσουν επίσης τον τρόπο ενίσχυσης της συνεργασίας για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και την πρόληψη της ριζοσπαστικοποίησης.

Στο τραπέζι θα τεθεί και το σχέδιο δράσης για τα Δυτικά Βαλκάνια το οποίο προσδιορίζει 20 επιχειρησιακά μέτρα που διαρθρώνονται σε 5 πυλώνες:

(1) ενίσχυση της διαχείρισης των συνόρων κατά μήκος των διαδρομών,

(2) ταχείες διαδικασίες ασύλου και στήριξη της ικανότητας υποδοχής,

(3) καταπολέμηση της λαθραίας διακίνησης μεταναστών,

(4) ενίσχυση της συνεργασίας και των επιστροφών, καθώς και

(5) επίτευξη ευθυγράμμισης της πολιτικής θεωρήσεων.

Τα μέτρα επικεντρώνονται στη στήριξη ή στις δράσεις των εταίρων των Δυτικών Βαλκανίων και στη δράση στην ΕΕ. Στόχος είναι να ενισχυθεί η συνεργασία σε θέματα μετανάστευσης και διαχείρισης των συνόρων με τους εταίρους στα Δυτικά Βαλκάνια, υπό το πρίσμα του μοναδικού καθεστώτος τους με προοπτική προσχώρησης στην ΕΕ και των συνεχών προσπαθειών τους για ευθυγράμμιση με τους κανόνες της ΕΕ.