Ένα φιλόδοξο σχέδιο για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από την ελληνική ναυτιλία και κυρίως από την ακτοπλοΐα περιγράφει το αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) που στάλθηκε στις Βρυξέλλες για να λάβει την αρχική έγκριση και να οριστικοποιηθεί στη συνέχεια έως τον Ιούνιο του 2024.
Η πλειοψηφία των γραμμών της ακτοπλοΐας στην Ελλάδα είναι κάτω από 50 ναυτικά μίλια με τη μεγαλύτερη γραμμή στα 154 ναυτικά μίλια, ενώ η χωρητικότητα των πλοίων των γραμμών (με βάση στοιχεία προκήρυξης των άγονων γραμμών) ξεκινάει από 50 επιβάτες και φτάνει μέχρι τους 450 επιβάτες.
Βάσει των ανωτέρω στοιχείων, εξετάζονται οι εξής άξονες σχετικά με την απανθρακοποίηση της ναυτιλίας:
-Η εφαρμογή της ηλεκτροκίνησης σε πλοία που διανύουν κυρίως πορθμειακές γραμμές.
-Η έμφαση στις άγονες γραμμές για εξέταση κατά περίπτωση και την καταλληλότητα ειδικών επιλογών.
-Η χρήση εναλλακτικών καυσίμων σε μεγαλύτερα πλοία που διανύουν μεγαλύτερες και ακανόνιστες αποστάσεις.
-Η χρήση ηλεκτρικής ενέργειας για την τροφοδοσία ελλιμενισμένων πλοίων μέσω της ανάπτυξης των σχετικών υποδομών ηλεκτροδότησης στα λιμάνια (coldironing) – (βάσει προβλέψεων AFIR).
-Η παρακολούθηση της διεθνούς έρευνας με σκοπό τον προσδιορισμό της πιο συμφέρουσας λύσης.
-Οι επιλογές πολιτικής σε ευθυγράμμιση με τον IMO και την ΕΕ.
Σύμφωνα με το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα η πολιτική των μέτρων υποστήριξης οφείλει να είναι τεχνολογικά ουδέτερη, υπό την προϋπόθεση της συμβατότητας με το στόχο της κλιματικής ουδετερότητας, αλλά οφείλει επιπλέον να εξασφαλίσει τις απαραίτητες υποδομές τροφοδοσίας και αποθήκευσης.
Απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχή «πράσινη» μετάβαση της ναυτιλίας στην απανθρακοποίηση είναι η διαθεσιμότητα ασφαλών εναλλακτικών καυσίμων σε επαρκείς ποσότητες ανά την υφήλιο και τεχνολογιών, χαμηλού ή μηδενικού αποτυπώματος σε άνθρακα.
Οι πρόσφατες αποφάσεις του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ/MEPC 80, Ιούλιος 2023) για δεσμευτικούς στόχους απόλυτης μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (GHG), ανοίγουν τον δρόμο και για τη χρήση βιοκαυσίμων στη ναυτιλία και τον υπολογισμό του αποτυπώματος άνθρακα στον κύκλο ζωής τους.
Βιοκαύσιμα αναμειγνυόμενα με ανθρακούχα καύσιμα (“drop-in” fuels), όπως το βιοντίζελ, το ανανεώσιμο (προηγμένο) ντίζελ, η βιομεθανόλη, αναμιγνύονται πλήρως με τα αντίστοιχα ορυκτά καύσιμα και είναι συμβατά με τις ναυτικές μηχανές των υπαρχόντων ποντοπόρων πλοίων, απαιτώντας ελάχιστες τεχνικές προσαρμογές ασφαλείας ή και καθόλου μετατροπές στις ναυτικές μηχανές που τα χρησιμοποιούν και του δικτύου διανομής καυσίμου.
Παράλληλα, η τεχνολογία Carbon Capture and Storage - CCS έχει συμπεριληφθεί στα sustainable pathways του ΙΜΟ και εκτιμάται ότι ίσως αποτελέσει μια από τις επιλογές συμμόρφωσης της πλοιοκτησίας για την επίτευξη των στόχων της απανθρακοποίησης της ναυτιλίας. Επιπρόσθετα, είναι σκόπιμο να ληφθεί υπόψη ότι το δεσμευμένο (captured) CO2 από τη δέσμευση των αερίων εκπομπών με χρήση τεχνολογίας «CCS onboard» ενδέχεται να χρησιμοποιηθεί ως πρώτη ύλη, π.χ. για την παραγωγή εναλλακτικών καυσίμων με χαμηλό αποτύπωμα άνθρακα, π.χ. μπλε μεθανόλη (blue methanol).
Όπως αναφέρει το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, «με τα σημερινά δεδομένα η επιλογή τεχνολογίας και καυσίμου θα αποτελέσει αντικείμενο περαιτέρω μελέτης και ίσως αναθεωρηθεί λαμβάνοντας υπόψη τις εξελίξεις στη σχετική τεχνολογία και το κόστος».
