Ο Carsten Rasmussen, Επικεφαλής του τμήματος Ελλάδας και Κύπρου της Γενικής Διεύθυνσης Περιφερειακής Αστικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δήλωσε εντυπωσιασμένος από τις πρωτοβουλίες που έχουν ξεκινήσει στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια στα νησιά σε επίπεδο ΑΠΕ αλλά και αποδοτικών εγκαταστάσεων. Αναφερόμενος στο οικονομικό σκέλος των προγραμμάτων αυτών, τόνισε ότι έως σήμερα έχουν χρησιμοποιηθεί περιορισμένοι προϋπολογισμοί, ωστόσο σημείωσε ότι για την επόμενη φάση έχουν ήδη συμφωνηθεί 150 εκ ευρώ στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ ενώ υπάρχουν και άλλοι πόροι χρηματοδότησης για τις πρωτοβουλίες αυτές. Υπογράμμισε την αξία της σύνδεσης μικρών νησιών με μεγαλύτερα όπως αυτή της Χάλκης με τη Ρόδο που διευκολύνει τις δράσεις. Παράλληλα, στάθηκε ιδιαίτερα στην σημασία της συμφωνίας και της συμμετοχής της τοπικής κοινωνίας, λέγοντας ότι αυτή η πολιτική αφετηρία είναι απαραίτητη για κάθε πρωτοβουλία.
Από την πλευρά της, η Claudia Guzzon, Εκτελεστική Γραμματέας, Conference of Peripheral Maritime Regions Islands Commission μίλησε για τις ιδιαιτερότητες των νησιών που τα καθιστά πιο αδύναμα να πετύχουν την ανάπτυξη και ανταγωνιστικότητα που απολαμβάνουν άλλες περιφέρειες. Χαρακτήρισε πρόκληση το να βρεθούν τρόποι να ξεπεραστούν τα προβλήματα αυτά και να ενισχυθούν οι χρηματοδοτήσεις, προσθέτοντας ότι έχει ήδη σημειωθεί αρκετή πρόοδος στο θέμα. «Μην ξεχνάμε ότι η ανάπτυξη των νησιών πρέπει να είναι ανθεκτική και βιώσιμη και να σέβεται το μοναδικό περιβάλλον», επισήμανε τονίζοντας ότι τα νησιά πρέπει να στηριχθούν και να μην αυξάνουμε τις ανισότητες. Με το βλέμμα στην απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και στην απανθρακοποίηση, η κ. Guzzon σημείωσε ότι η παρούσα συγκυρία και οι τελευταίες διεθνείς εξελίξεις απαιτούν επιτάχυνση της μετάβασης προς την καθαρή ενέργεια στην Ευρώπη.
Στον ρόλο που θα παίξει η Ελλάδα και τα νησιά της στην ενεργειακή μετάβαση αναφέρθηκε ο Gianni Chianetta, Ιδρυτής και Διευθυντής του Greening the Islands online, υπογραμμίζοντας την αξία του ζητήματος της χρηματοδότησης. Εκτίμησε ότι τα νησιά είναι σε μειονεκτική θέση γιαυτό και χρειάζονται μεγαλύτερη στήριξη αλλά και απλοποίηση των διαδικασιών, ώστε να μην απαιτούνται τόσες διαδικασίες και υπηρεσίες για μία αδειοδότηση. Τόνισε, ωστόσο, ότι ένα βασικό πρόβλημα που υπάρχει στην Ελλάδα αλλά και στην Ιταλία είναι τα παλιά κανονιστικά πλαίσια που χρειάζονται αναθεώρηση αφού δεν μπορούν να λύσουν σύγχρονα προβλήματα και να στηρίξουν την ενεργειακή μετάβαση και την απανθρακοποίηση. «Ο χρόνος όμως πιέζει», είπε, επισημαίνοντας ότι λείπει το κίνητρο και δεν αρκεί το χαμηλό κόστος των εναλλακτικών μορφών ενέργειας σε σχέση με τα παραδοσιακά και βλαπτικά για το περιβάλλον παλιά καύσιμα.
Ο Δήμαρχος Αστυπάλαιας Νικόλαος Κομνηνέας παρουσίασε αναλυτικά το πρόγραμμα του νησιού το οποίο απαντά στην κεντρική πρόκληση του πώς θα διατηρηθεί το παραδοσιακό περιβάλλον και θα υποστηριχθεί από τις νέες τεχνολογίες. Ήδη, όπως σημείωσε, έχει ξεκινήσει η γενικευμένη ηλεκτροκίνηση που πλαισιώνεται από ειδικές επιδοτήσεις για αντικατάσταση οχημάτων και αγορά νέων ηλεκτρικών και η αστική συγκοινωνία με μικρά βανάκια. Πρόκειται για μία πρότυπη υπηρεσία on demand όπου οι κάτοικοι μέσα από εφαρμογή στο κινητό τους καλούν για μία συγκεκριμένη διαδρομή, κάτι που έχει μειώσει την ανάγκη χρήσης ιδιωτικού αυτοκινήτου στο νησί συνολικά. Αναφερόμενος στο ζήτημα της παραγωγής ενέργειας, ο κ. Κομνηνέας μίλησε για τη δημιουργία ενός υβριδικού σταθμού παραγωγής ρεύματος που έχει ξεκινήσει τον Ιούνιο αλλά και στα σχέδια που υπάρχουν για ένα φωτοβολταϊκό πάρκο που θα τροφοδοτεί τις μπαταρίες στις οποίες θα αποθηκεύεται το ρεύμα. Όλα αυτά καταλήγουν σε μία ενεργειακή αυτονομία της τάξης του 50% που με μία ανεμογεννήτρια στο μέλλον θα αυξηθεί επιπλέον κατά 30%-40%. Έτσι, όπως εξήγησε μειώνεται αισθητά το ενεργειακό αποτύπωμα ενώ, παράλληλα, χτίζονται υπηρεσίες που μπορούν να βελτιώσουν την καθημερινότητα των κατοίκων.
Για το νησί της Τήλου μίλησε η Δήμαρχος Μαρία Καμμά – Αλιφέρη, που εξήγησε ότι τα τελευταία 40 χρόνια ακολούθησε μία πολιτική προσανατολισμένη στην προστασία του περιβάλλοντος. Σχετικά με την ενεργειακή αυτονομία, αναφέρθηκε στον πρώτο υβριδικό σταθμός παραγωγής ενέργειας στην Ευρώπη που υπάρχει στη Τήλο και πουλάει ρεύμα στη ΔΕΗ αλλά και σε μία σειρά άλλων πρωτοβουλιών που κάνουν το νησί να ξεχωρίζει, όπως την ανεμογεννήτρια και το φωτοβολταϊκό πάρκο που έχει την ικανότητα να αποθηκεύει την παραγόμενη ενέργεια. Στάθηκε, ωστόσο, ιδιαίτερα στην έλλειψη αντισταθμιστικών μέτρων προς τους κατοίκους οι οποίοι πληρώνουν όσο και οι υπόλοιποι Έλληνες για την κατανάλωση ρεύματος. «Απαιτούμε η τοπική κοινωνία να λαμβάνει οφέλη», είπε, προσθέτοντας ότι έχει ανάγκη από τη στήριξη αυτή για να μην εγκαταλείπει τα νησιά. Τέλος, αναφέρθηκε στην ανακύκλωση και την αποκομιδή απορριμμάτων, σημειώνοντας ότι έχουν αποσυρθεί όλοι οι κάδοι και η αποκομιδή γίνεται πόρτα – πόρτα, ενώ ο ΧΥΤΑ έχει μετατραπεί σε Κέντρο Κυκλικής Οικονομίας.
Κλείνοντας, ο Γραμματέας του Τομέα Ενέργειας του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ, Χάρης Δούκας τόνισε την ανάγκη να υπάρξουν οι σωστές προτεραιότητες και να τηρείται η σωστή σειρά στα πράγματα, εξηγώντας ότι πρώτα οφείλουμε να πρασινίσουμε την ηλεκτρική ενέργεια και μετά να προχωρήσουμε στον εξηλεκτρισμό στους υπόλοιπους τομείς. Αναφέρθηκε μάλιστα στο παράδειγμα της Αστυπάλαιας που προσεγγίζει την γενικευμένη ηλεκτροδότηση, την ίδια στιγμή που το 75% της ενέργειας που χρησιμοποιεί προέρχεται από ντίζελ. Ο κ. Δούκας αναφέρθηκε επίσης στην έλλειψη χωροταξικού για τις ΑΠΕ, που έχει καθυστερήσει χρόνια και κάθε έτος μεταφέρεται για το επόμενο, ενώ τόνισε ότι οι προστατευόμενες περιοχές, δηλαδή το 30% της χώρας, δεν διαθέτουν ειδικές περιβαλλοντικές μελέτες. «Πρέπει να υπάρχουν ξεκάθαροι κανόνες», σημείωσε «ώστε να ξέρουμε πώς μπορούμε να αναπτυχθούμε σε όλη την επικράτεια».
