Στις 30 Ιουνίου η Ελλάδα οφείλει να υποβάλλει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ). Στο σχέδιο αυτό, η χώρα μας καλείται να περιγράψει αναλυτικά τα μέτρα και τις πολιτικές που προγραμματίζει μέχρι το 2030 για την ενεργειακή και κλιματική μετάβαση σε μια εθνική οικονομία απαλλαγμένη από τον άνθρακα. Το αναθεωρημένο ΕΣΕΚ αφορά κάθε πολίτη καθώς επηρεάζει σε τεράστιο βαθμό την καθημερινότητα όλων μας.
Δυστυχώς όμως, μέχρι τώρα, οι πολίτες δεν έχουν συμπεριληφθεί ούτε έγκαιρα ούτε αποτελεσματικά στη διαδικασία αναθεώρησης με αποτέλεσμα να μην έχει δοθεί ουσιαστικά η ευκαιρία να εκφράσουν την άποψή τους και να συνεισφέρουν στο σχεδιασμό θεμελιωδών μεταρρυθμίσεων που θα επηρεάσουν άμεσα τον τρόπο ζωής τους. Με λιγότερο από ένα μήνα να απομένει για την υποβολή του τελικού αναθεωρημένου ΕΣΕΚ στην Επιτροπή, η ευκαιρία για ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών στη διαμόρφωση της ενεργειακής και κλιματικής πολιτικής της χώρας χάνεται και ο κίνδυνος για μία ακόμη προσχηματική διαβούλευση γίνεται αναπόφευκτος.
Είναι εμφανές ότι ο μετριασμός των εκπομπών και η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή απασχολούν ολοένα και περισσότερο τις κυβερνήσεις ανά τον κόσμο, αλλά οι μακροπρόθεσμοι σχεδιασμοί δεν αποφέρουν βραχυπρόθεσμα οφέλη σε πολιτικούς και παρατάξεις που ανησυχούν για άμεση επανεκλογή. Ωστόσο, αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε σαν κοινωνία τη μεγαλύτερη σύγχρονη απειλή για την ανθρωπότητα, πρέπει να δράσουμε γρήγορα, αποφασιστικά, κοινωνικά δίκαια και δημοκρατικά καθώς οι ενέργειές μας πρέπει να διατηρηθούν για δεκαετίες. Η λήψη αποφάσεων για την ενέργεια και το κλίμα είναι απαραίτητο να ικανοποιεί το κοινωνικό συμφέρον, δίνοντας έμφαση στις σημερινές ανάγκες, αλλά και τη δικαιοσύνη προς τις μελλοντικές γενιές προκειμένου να εξασφαλιστεί η δίκαιη και ισότιμη μετάβαση.
Σε αυτό το πλαίσιο, καλούμε την ελληνική κυβέρνηση και το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας να:
- θέσουν άμεσα σε δημόσια διαβούλευση το αναθεωρημένο ΕΣΕΚ
- δώσουν επαρκή χρόνο (άνω των 2 εβδομάδων) στο ενδιαφερόμενο κοινό για συμμετοχή στη διαβούλευση
- δημοσιοποιήσουν όλα τα σχετικά έγγραφα (μελέτες, δεδομένα κλπ.) και τις υποθέσεις που χρησιμοποιήθηκαν για το σχεδιασμό
- παρέχουν αιτιολογημένη απόρριψη/αποδοχή σχολίων και δημοσίευση της αιτιολογίας αυτής με την ολοκλήρωση της διαβούλευσης και πριν την υποβολή του τελικού ΕΣΕΚ στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η συμπερίληψη της κοινωνίας των πολιτών στη λήψη αποφάσεων για την ενεργειακή και κλιματική μετάβαση σε μια οικονομία απαλλαγμένη από τον άνθρακα είναι απαραίτητη για την ενίσχυση των δημοκρατικών διαδικασιών και την τόνωση του δημοσίου διαλόγου πάνω σ’ αυτά τα ζητήματα υψίστης σημασίας για την ανθρώπινη διαβίωση, αλλά και για την προστασία των περιβαλλοντικών αγαθών.
Η άμεση συμπερίληψη των πολιτών στις διαδικασίες που τους αφορούν αναμφίβολα οδηγεί σε καλύτερα και περισσότερο αποδεκτά πολιτικά αποτελέσματα, παρέχει μεγαλύτερη και μακροχρόνια νομιμοποίηση στους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, και ενισχύει την εμπιστοσύνη του κοινού στο πολιτικό σύστημα και τους δημοκρατικούς θεσμούς. Και σε εποχές καύσωνα, η εμπιστοσύνη στο πολιτικό σύστημα και στους δημοκρατικούς θεσμούς είναι απαραίτητη.
