Άρθρο ευρωβουλευτών που δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή με αφορμή το συνέδριο με τίτλο «Πέρα από την Ανάπτυξη» (Beyond Growth 2023) το οποίο συνδιοργανώνεται στο κτήριο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες μεταξύ 15 και 17 Μαΐου με διακομματική πρωτοβουλία 20 ευρωβουλευτών από τους Πρασίνους (The Green/EFA), την Αριστερά (The Left/GUE), τους Δημοκράτες- Σοσιαλιστές (S&D), την ομάδα του Renew Europe, του ΕΛΚ (EPP) και ενός ανεξάρτητου.
Την επόμενη εβδομάδα, περισσότεροι από τέσσερις χιλιάδες άνθρωποι θα συμμετάσχουν δια ζώσης και διαδικτυακά στο Συνέδριο Beyond Growth 2023, μια δια-πολιτική πρωτοβουλία που πραγματοποιείται στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες και την οποία διοργανώνουμε εμείς, βουλευτές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (MEP) από πέντε διαφορετικές πολιτικές ομάδες και μη εγγεγραμμένοι, μαζί με περισσότερες από 60 οργανώσεις-εταίρους.
Με αυτό το τριήμερο συνέδριο, που συγκεντρώνει ομιλητές υψηλού επιπέδου- από τις υπηρεσίες χάραξης πολιτικής της ΕΕ, από τον ακαδημαϊκό χώρο, τα συνδικάτα, τις επιχειρήσεις και τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών- στόχος μας είναι να αμφισβητήσουμε τη συμβατική χάραξη πολιτικής στην ΕΕ και να επαναπροσδιορίσουμε τους κοινωνικούς στόχους σε όλους τους τομείς, απομακρυνόμενοι από την επιζήμια επικέντρωση στην οικονομική ανάπτυξη ως μοναδική βάση του αναπτυξιακού μας μοντέλου.
Πράγματι, το σημερινό οικονομικό μοντέλο, που βασίζεται στην ατέρμονη ανάπτυξη, έχει φτάσει στα όριά του. Πρώτον, η συνεχής οικονομική ανάπτυξη, ιδίως με βάση την κατανάλωση ορυκτών καυσίμων, οδηγεί σε καταστροφική υπερθέρμανση του πλανήτη. Δεύτερον, η χωρίς τέλος επιδίωξη της ανάπτυξης βασίζεται στην εξάντληση των φυσικών πόρων, στην καταστροφή της βιοποικιλότητας, στη συσσώρευση αποβλήτων και τη ρύπανση. Αυτό ενέχει επίσης κινδύνους για την υγεία μας, τις οικονομίες μας και τις κοινωνίες μας γενικότερα. Τρίτον, το σημερινό οικονομικό μοντέλο συμβάλλει στην κοινωνική ανισότητα και τον κοινωνικό αποκλεισμό. Η έμφαση στην οικονομική ανάπτυξη δεν έχει μεταφραστεί σε ίση κατανομή του πλούτου, ή των ευκαιριών. Αντίθετα, έχει οδηγήσει σε συγκέντρωση του πλούτου και της εξουσίας στα χέρια λίγων, αφήνοντας πολλούς πίσω. Τέταρτον, το σημερινό οικονομικό μοντέλο είναι εγγενώς ασταθές και επιρρεπές σε κρίσεις, όπως φάνηκε για παράδειγμα κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008 και της πανδημίας COVID-19.
Η επιδίωξη της ανάπτυξης πάση θυσία, έχει δημιουργήσει ένα παγκόσμιο οικονομικό σύστημα που είναι εύθραυστο και ευάλωτο σε κλονισμούς.
Ως ευρωβουλευτές από διαφορετικές πολιτικές ομάδες, έχουμε διαφορετικές απόψεις για το πώς θα επιτύχουμε μια οικονομία πέρα από την ανάπτυξη. Ωστόσο, όλοι συμφωνούμε για τον επείγοντα χαρακτήρα και τη σημασία του συγκεκριμένου ζητήματος. Μοιραζόμαστε την άποψη ότι χρειαζόμαστε ένα οικονομικό σύστημα που θα δίνει προτεραιότητα στην ανθρώπινη ευημερία και την οικολογική βιωσιμότητα έναντι της αύξησης του ΑΕΠ, που θα αναγνωρίζει ότι η χωρίς όρια ανάπτυξη σε έναν πεπερασμένο πλανήτη είναι αδύνατη και ότι πρέπει να βρούμε νέους τρόπους οργάνωσης των οικονομιών μας, χωρίς να στηριζόμαστε στη συνεχή εκμετάλλευση των πόρων και στη συνεχή αύξηση της παραγωγής και της κατανάλωσης.
Ζητούμε μεγαλύτερο πλουραλισμό στο οικονομικό σκεπτικό εντός των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και ευθυγράμμισή του με τα επιστημονικά στοιχεία των κλιματικών, οικολογικών και κοινωνικών επιστημών. Ζητούμε τα οικονομικά μοντέλα και άλλα εργαλεία υποστήριξης για τη λήψη αποφάσεων να είναι πιο ευρεία, πιο ολοκληρωμένα και πιο κατανοητά για τους πολίτες. Ζητούμε οι διαδικασίες λήψης αποφάσεων να ευθυγραμμίζονται με τους κοινούς στόχους της πολιτικής μας και όχι να βασίζονται στη διακύμανση των στοιχείων του ΑΕΠ.
Ως υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής, πιστεύουμε επίσης ότι είναι δική μας ευθύνη να πρωτοστατήσουμε στην εξεύρεση νέων πολιτικών επιλογών. Ως εκ τούτου, δεσμευόμαστε να αφιερώσουμε την ενέργειά μας στο κοινοβουλευτικό μας έργο, για να υποστηρίξουμε τολμηρές και φιλόδοξες προτάσεις που ανοίγουν το δρόμο για τη βιώσιμη ευημερία στην ΕΕ και πέραν αυτής. Συγκεκριμένα, προτείνουμε τις ακόλουθες γενικές δράσεις για τα θεσμικά όργανα της ΕΕ και τα κράτη μέλη:
1. Ανάπτυξη μιας νέας ολοκληρωμένης στρατηγικής για μια ευρωπαϊκή οικονομία πέραν της ανάπτυξης, που θα ενσωματώνει πλήρως τους κοινωνικούς, περιβαλλοντικούς και οικονομικούς στόχους.
Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, ως η εμβληματική πρωτοβουλία της ΕΕ για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και την προώθηση ενός βιώσιμου μέλλοντος είναι ένα σημαντικό και αναγκαίο βήμα, αλλά δεν αναγνωρίζει τα όρια της ανάπτυξης. Μια νέα στρατηγική θα πρέπει να βασίζεται στις αρχές της οικολογικής βιωσιμότητας, της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ευημερίας και θα πρέπει να δίνει προτεραιότητα στις πολιτικές που συμβάλλουν στην επίτευξη αυτών των στόχων.
2. Προώθηση μιας πλουραλιστικής προσέγγισης των δεικτών και των μακροοικονομικών μοντέλων που χρησιμοποιούνται από την ΕΕ και τα κράτη μέλη της. Βασιζόμενοι στην υφιστάμενη δουλειά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και πολλά άλλα θεσμικά όργανα, ζητούμε μια προσέγγιση χάραξης πολιτικής βασιζόμενη σε δείκτες που θα μετρούν την πρόοδο πέραν του ΑΕΠ, στη χρήση μακροοικονομικών μοντέλων που θα στοχεύουν στο σεβασμό των πλανητικών ορίων και στη βελτίωση της κοινωνικής ευημερίας, καθώς και στην ανάπτυξη πράσινων και με βάση το φύλο εργαλείων κατάρτισης προϋπολογισμού.
3. Σχεδιασμός της θεσμικής μας αρχιτεκτονικής για την καλύτερη εξυπηρέτηση της στρατηγικής ανάπτυξης. Αντλώντας στοιχεία από τις προτάσεις που διατυπώθηκαν από ακαδημαϊκούς ενόψει του πρώτου συνεδρίουυ για τη μετά την ανάπτυξη εποχή, προτείνουμε τη δημιουργία μιας Γενικής Διεύθυνσης για τη Βιωσιμότητα και την Ευημερία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μιας Ειδικής Επιτροπής για το μέλλον πέρα από την ανάπτυξη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και ενός Υπουργείου για την οικονομική μετάβαση σε κάθε κράτος μέλος.
Καθεμία από αυτές τις δομές θα πρέπει να είναι υπεύθυνη, στο δικό της επίπεδο, για την ανάπτυξη προτάσεων πολιτικής πέραν της ανάπτυξης και τον συντονισμό των προσπαθειών της ΕΕ προς την αειφορία και την ευημερία.
Το επίπεδο του δημόσιου ενδιαφέροντος για μια ευρωπαϊκή οικονομία που θα είναι σε θέση να ανταποκριθεί στο μέλλον, είναι υψηλότερο από ποτέ άλλοτε και η διεξαγωγή μιας τέτοιας συζήτησης-ορόσημο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αποτελεί ισχυρό σύμβολο. Το συνέδριο Beyond Growth προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία για μια πλουραλιστική συζήτηση, συνδεδεμένη με την επιστημονική έρευνα σε όλη της την ποικιλομορφία, η οποία ανταποκρίνεται στις συγκεκριμένες προσδοκίες των συμπολιτών μας. Ο σχεδιασμός μονοπατιών για να ζούμε καλά μέσα στα κοινωνικά και περιβαλλοντικά όρια της κοινωνίας μας δεν είναι μόνο επιθυμητός. Είναι επίσης απολύτως απαραίτητος.
