«Η Ελλάδα γυρίζει σελίδα στον ενεργειακό τομέα: για πρώτη φορά μετά από 2,5 δεκαετίες, παράγει περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια από όση καταναλώνει και εξάγει το πλεόνασμα. Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Λιγότερη εξάρτηση από τις εισαγωγές ενέργειας, μεγαλύτερη ενεργειακή ασφάλεια και οικονομικό όφελος για τη χώρα. ….Όμως, το 2024 η εικόνα άλλαξε ριζικά. Σύμφωνα με τον Ανεξάρτητο Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ), η Ελλάδα έγινε καθαρός εξαγωγέας ηλεκτρικής ενέργειας, με το εμπορικό ισοζύγιο να εμφανίζει πλεόνασμα +61 εκ. ευρώ έως τον Νοέμβριο».
Αυτό ανέφερε σε ανάρτησή του στα κοινωνικά δίκτυα ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, κάνοντας την Κυριακή 1 Φεβρουαρίου. Παραδέχτηκε βέβαια ότι «το γεγονός ότι η χώρα μας εξάγει ηλεκτρική ενέργεια δεν σημαίνει αυτόματα και χαμηλότερες τιμές» αλλά, σημείωσε πως: «ωστόσο, ότι αν εξακολουθούσαμε να είμαστε “εισαγωγικοί”, οι τιμές μας θα ήταν αρκετά ψηλότερες».
Φαίνεται όμως ότι υπάρχει διχογνωμία εντός της κυβέρνησης για τα για τα οφέλη της αύξησης των εξαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό μαρτυρούν οι δηλώσεις του αρμόδιου Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρου Σκυλακάκη, σε εκδήλωση για τα προγράμματα ενεργειακής εξοικονόμησης στις 27.01.2025.
Δήλωσε συγκεκριμένα ότι: «οι εξαγωγές ρεύματος μας γυρνάνε μπούμερανγκ. Έχουμε κάνει και με το παραπάνω το καθήκον μας στις ΑΠΕ και τα δίκτυα. Γίναμε εξαγωγικοί στο ρεύμα από εισαγωγικοί, αλλά είμαστε σε μια γειτονιά με πανάκριβες τιμές, από τις υψηλότερες στην Ευρώπη. Στη δεδομένη συγκυρία, αυτό καταλήγει μπούμερανγκ, οι χώρες που κάνουν εξαγωγές στην ουσία τιμωρούνται. Αυτοί που είναι οι καλύτεροι, που παράγουν περισσότερη ενέργεια από ΑΠΕ, που εγκαινιάζουν νέες μονάδες αερίου και έχουν περισσότερες διασυνδέσεις, τιμωρούνται γιατί βρίσκονται στη λάθος γειτονιά. Αυξάνοντας τις εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας, δημιουργείται νέα ανοδική πίεση στη χονδρική τιμή του ρεύματος, που αποτελεί βάση για τα τιμολόγια που πληρώνουν τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις κάθε μήνα».
Σημείωσε δηλαδή το παράδοξο, μια θεωρητικά θετική εξέλιξη για την ελληνική οικονομία να έχει έντονα αρνητικές συνέπειες για τους τελικούς καταναλωτές, όπως αναφέρουν σχετικά δημοσιεύματα.
Απέναντί σε αυτόν τον «μεγάλο ενθουσιασμό» για την αύξηση των εξαγωγών ηλεκτρικής ενέργειας, όπως τον έχει χαρακτηρίσει, έχει τοποθετηθεί και ο Πρόεδρος της Ένωσης Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ), Αντώνης Κοντολέων.
Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει σχετικό δημοσίευμα, επισημαίνει ότι οι αυξημένες εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας στην ουσία εμποδίζουν τις ΑΠΕ να ρίξουν τις τιμές, καθώς οι μεγάλες εξαγωγές αυξάνουν τεχνητά τη ζήτηση. Τονίζει ακόμη ότι οι εξαγωγές καλύπτονται κατά κύριο λόγο από παραγόμενη ενέργεια από μονάδες που χρησιμοποιούν ακριβό εισαγόμενο ορυκτό αέριο.
Τα παραπάνω επιβεβαιώνουν και τα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ που επεξεργάστηκε η Δεξαμενή Σκέψης, Green Tank, στις τάσεις στην ηλεκτροπαραγωγή που δημοσίευσε για τον μήνα Δεκέμβριο 2024.
Τον Νοέμβριο ειδικότερα, όπου καταγράφεται ρεκόρ μηνιαίων καθαρών εξαγωγών (646 GWh), καταγράφεται παράλληλα και η υψηλότερη χονδρεμπορική τιμή ρεύματος. Η μέση μηνιαία τιμή στην χονδρεμπορική αγορά (Day Ahead Market) ήταν η υψηλότερη του έτους στα 137.4 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
Το ορυκτό αέριο, με 21,343 GWh βρέθηκε στη δεύτερη θέση στην ηλεκτροπαραγωγή μετά τις ΑΠΕ, απέχοντας μόλις 623 GWh από το ιστορικό υψηλό του 2021 (21,966 GWh). Η ηλεκτροπαραγωγή από ορυκτό αέριο αυξήθηκε κατά 35.9% σε σχέση με το 2023, μια πολύ ισχυρότερη αυξητική τάση σε σχέση με την αντίστοιχη των ΑΠΕ (+19.8%). Μία αύξηση, όπως υπογραμμίζει το Green Tank, μετά από δύο (2) έτη συνεχόμενης μείωσης.
Η δε μεγάλη αύξηση του ορυκτού αερίου κατά 35,9% σε σχέση με το έτος 2023 (+5,641 GWh) αντικατέστησε, πρωτίστως, την κατακόρυφη πτώση των καθαρών εισαγωγών (-5,219 GWh), δηλαδή την αύξηση των εξαγωγών, την περαιτέρω συρρίκνωση της λιγνιτικής παραγωγής (-1,277 GWh) και τη μικρή μείωση των μεγάλων υδροηλεκτρικών (-565 GWh).
Επειδή υπάρχει διχογνωμία για τα οφέλη της αύξησης των εξαγωγών ρεύματος ακόμη και μέσα στην κυβέρνηση
Επειδή τα στοιχεία δείχνουν πως η αύξηση των εξαγωγών αυξάνει παράλληλα τη χονδρεμπορική τιμή ρεύματος
Επειδή οι εξαγωγές καλύπτονται κατά κύριο λόγο από παραγόμενη ενέργεια από μονάδες που χρησιμοποιούν ακριβό εισαγόμενο ορυκτό αέριο
Επειδή οι καταναλωτές ρεύματος φορτώνονται συνεχώς νέα βάρη
Επειδή οι καθετοποιημένοι παραγωγοί ηλεκτρικής ενέργειας αυξάνουν σταθερά τα υπερκέρδη τους επί κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας στις πλάτες των καταναλωτών
Ερωτάται ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας:
- Γυρνάνε τελικά μπούμερανγκ οι εξαγωγές ρεύματος για τους καταναλωτές, όπως δήλωσε ο κ. Σκυλακάκης;
- Ποια μέτρα μπορεί να εφαρμοστούν, σύμφωνα με τη Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), για την προστασία των καταναλωτών δεδομένου ότι η χώρα αποκτά εξαγωγικό προφίλ;
- Θα είχε νόημα να εφαρμόζονται περιορισμοί εξαγωγών (allocation constraints) και αν ναι προτίθεται να εισηγηθεί αυτό το μέτρο στην κυβέρνηση η ΡΑΑΕΥ;
- Ισχύει ότι οι εξαγωγές καλύπτονται κατά κύριο λόγο από παραγόμενη ενέργεια από μονάδες που χρησιμοποιούν ακριβό εισαγόμενο ορυκτό αέριο, όπως φαίνεται από τα στοιχεία του Green Tank και όπως σημειώνει ο Πρόεδρος της ΕΒΙΚΕΝ; Ποια είναι η γνώμη της ΡΑΑΕΥ;
Οι Ερωτώντες Βουλευτές
Πέρκα Θεοπίστη (Πέτη)
Ζεϊμπέκ Χουσεϊν
Ηλιόπουλος Αθανάσιος (Νάσος)
Φωτίου Θεανώ
