Επιπτώσεις στις Πετρελαϊκές Τιμές του Δημήτρη Μεζαρτάσογλου*
Στο γεγονός ότι οι ισορροπίες στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου έχουν αλλάξει κατά τους τελευταίους μήνες, επικεντρώνεται στην τελευταία Έκθεσή του, μηνός Απριλίου, για την παγκόσμια αγορά πετρελαίου, ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας (ΙΕΑ), που δημοσιεύτηκε σήμερα (11/4). Πιο συγκεκριμένα, η τεράστια αύξηση της παραγωγής πετρελαίου που παρατηρήσαμε το 2ο εξάμηνο του 2018 έχει αντιστραφεί, μετά την εφαρμογή της νέας συμφωνίας της Βιέννης και την αυξανόμενη αποτελεσματικότητα των κυρώσεων κατά του Ιράν και της Βενεζουέλας. Η πετρελαϊκή παραγωγή από χώρες του OPEC, τον Μάρτιο του 2019, ήταν 2,2 εκατ. βαρέλια την ημέρα χαμηλότερη από ό,τι τον περασμένο Νοέμβριο και τώρα υπάρχει αβεβαιότητα όσον αφορά τη Λιβύη. Σύμφωνα με τον ΙΕΑ, η παραγωγή από τις πετρελαιοπαραγωγικές χώρες εκτός OPEC, το πρώτο τρίμηνο του 2019, ήταν 0,7 εκατ. βαρέλια την ημέρα χαμηλότερη από ό,τι το 4ο τρίμηνο του 2018. Αυτή η αλλαγή στην πετρελαϊκή προσφορά συνέβαλε στη δραματική αύξηση των τιμών, με το αργό τύπου Brent να αυξάνεται από τα $50 ανά βαρέλι, στα τέλη Δεκεμβρίου του 2018, σε πάνω από $70 ανά βαρέλι σήμερα.
Τους τελευταίους μήνες, η «ανθεκτικότητα» της πετρελαϊκής ζήτησης έχει τύχει λιγότερης προσοχής σε σχέση με τις «αντιξοότητες» της παραγωγής, αλλά είναι, επίσης, πολύ σημαντική. Τα στοιχεία για το 2018 εξακολουθούν να είναι ελλιπή, αλλά μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι η αύξηση της πετρελαϊκής ζήτησης ήταν περίπου 1,3 εκατ. βαρέλια την ημέρα, αναφέρει χαρακτηριστικά ο ΙΕΑ. Όσον αφορά στο 2019, διάφοροι αναλυτές επισημαίνουν ότι υπάρχει μια εξαιρετικά μεγάλη απόκλιση απόψεων αναφορικά με το πόσο ισχυρή θα είναι η ανάπτυξη που θα σημειωθεί. Ο ΙΕΑ διατηρεί τις προβλέψεις του για αύξηση της πετρελαϊκής ζήτησης κατά 1,4 εκατ. βαρέλια την ημέρα, το 2019, αλλά αναφέρει ότι υπάρχουν μικτά μηνύματα σχετικά με την κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας και το πιθανό επίπεδο των τιμών του πετρελαίου.
Αν και είναι ακόμη νωρίς να μιλάμε για το 2019, τα μεγάλα «κέντρα», που συνήθως οδηγούν σε αύξηση της πετρελαϊκής ζήτησης, έχουν καλή απόδοση, έως στιγμής. Στην Κίνα, η οικονομία φαίνεται να αντιδρά στα κυβερνητικά μέτρα τόνωσής της με την ανάκαμψη των εξαγωγικών παραγγελιών, παρόλο που υπάρχουν ενδείξεις ότι ο όγκος των αερομεταφορών μπορεί να μειώνεται. Οι προκαταρκτικοί αριθμοί πετρελαϊκής ζήτησης για την περίοδο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου του 2019 δείχνουν σταθερή αύξηση 410 χιλιάδων βαρελιών την ημέρα σε ετήσια βάση. Επιπλέον, η πετρελαϊκή ζήτηση ήταν ισχυρή, την ίδια περίοδο στην Ινδία, καθώς αυξήθηκε κατά 300 χιλιάδες βαρέλια την ημέρα, ενώ στις ΗΠΑ, κατά 295 χιλιάδες βαρέλια την ημέρα, λόγω της συνεχιζόμενης υποστήριξης από τον πετροχημικό τομέα, προσθέτει ο ΙΕΑ.
Μολονότι οι κύριες πηγές αύξησης της πετρελαϊκής ζήτησης αποδίδουν καλά, υπάρχουν μικτά σήματα από αλλού. Η συνολική πετρελαϊκή ζήτηση στις χώρες του ΟΟΣΑ μειώθηκε κατά 0,3 εκατ. βαρέλια την ημέρα, σε ετήσια βάση, σε σχέση με το 4ο τρίμηνο του 2018, ήτοι η πρώτη ανάλογη πτώση για κάθε τρίμηνο από το τέλος του 2014, ενώ είναι πιθανό να μειώθηκε και πάλι κατά το 1ο τρίμηνο του 2019, λόγω της εξασθένησης ορισμένων ευρωπαϊκών οικονομιών, με την πιθανότητα να αυξηθεί ο αριθμός τους, ειδικά αν υπάρξει άτακτο Brexit. Επίσης, υπάρχουν αβεβαιότητες στην Αργεντινή και την Τουρκία καθώς και ενδείξεις μέτριας ανάκαμψης της πετρελαϊκής ζήτησης στη Μέση Ανατολή, παρά το κίνητρο που προσφέρουν οι αυξανόμενες τιμές του αργού πετρελαίου.
Οι ανησυχίες για τις εμπορικές σχέσεις παραμένουν, ενώ η υπάρχουσα κατάσταση αναμένεται να επηρεαστεί από την πρόσφατη υποβάθμιση της αύξησης του παγκόσμιου ΑΕΠ από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), αν και θα πρέπει να σημειωθεί ότι το ΔΝΤ δεν αναμένει ύφεση, βραχυπρόθεσμα. Είναι προφανές ότι η τιμή του αργού τύπου Brent είναι $70 το βαρέλι, εξέλιξη που δεν είναι ευνοϊκή για τους καταναλωτές σε σύγκριση με την τιμή που επικρατούσε στην αρχή του τρέχοντος έτους, ενώ ο IEA έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει για τους κινδύνους πιθανής αύξησης των πετρελαϊκών τιμών σε ακόμα υψηλότερα επίπεδα Μόνο ο χρόνος θα δείξει εάν η τρέχουσα πρόβλεψη του ΙΕΑ για την παγκόσμια πετρελαϊκή ζήτηση θα αποδειχθεί ακριβής.
Όταν η πρώτη συμφωνία της Βιέννης για τη μείωση της παραγωγής πετρελαίου υπεγράφη το 2017, η πρόοδος μετρήθηκε βάσει του συνόλου των αποθεμάτων του ΟΟΣΑ, που μειώθηκαν στο μέσο επίπεδο πενταετίας. Η δεύτερη συμφωνία βρίσκεται σε εξέλιξη και τα στοιχεία για το Φεβρουάριο του 2019 δείχνουν ότι τα πετρελαϊκά αποθέματα είναι πάνω από το μέσο όρο, κατά 16 εκατ. βαρέλια, αναφέρει ο ΙΕΑ.
* Διευθυντής Μελετών Ινστιτούτου Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης (ΙΕΝΕ)
