Το εγχείρημα που έχει ξεκινήσει για να γίνει η Αστυπάλαια ένα νησί «πράσινο» και «έξυπνο», είναι πράγματι ιδιαίτερα σημαντικό. Στο πλαίσιο αυτό χαιρετίζουμε την πρωτοβουλία για τη σταδιακή αντικατάσταση των 1500 περίπου οχημάτων του νησιού με ηλεκτρικά, όπως επίσης και το ειδικό σύστημα επιδότησης που πρόκειται να εφαρμοστεί. Σε ένα νησί μικρού ή μεσαίου μεγέθους δημιουργούνται οι ιδανικές συνθήκες για τη διείσδυση της ηλεκτροκίνησης και για την εξαγωγή ουσιαστικών συμπερασμάτων, έτσι ώστε από τη μικρή αυτή κλίμακα να μπορούμε να περάσουμε σε καθολική εφαρμογή και ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης.
Δυστυχώς όμως, η Κυβέρνηση και στο συγκεκριμένο θέμα φαίνεται να στερείται στρατηγικού σχεδιασμού. Κι αυτό, διότι πέρα από το μεμονωμένο εγχείρημα της Αστυπάλαιας, όσον αφορά στην υπόλοιπη χώρα, αυτό που έχει να επιδείξει η ΝΔ είναι το Πρόγραμμα ‘Κινούμαι Ηλεκτρικά’, το οποίο ναι μεν αποτελεί μια καλοδεχούμενη αρχή, δεν παύει όμως να είναι μια αποσπασματική κίνηση, αφού το να αυξάνεις μόνο τη ζήτηση με επιδοτήσεις στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και παράλληλα να μην παίρνεις άλλα μέτρα, δε θα σε φέρει πιο κοντά στο επιθυμητό αποτέλεσμα.
Και ποιο είναι αυτό, ποιος είναι ο στόχος; Η απάντηση είναι η μετάβαση σε πιο καθαρές, ανθρώπινες και βιώσιμες πόλεις. Στην κατεύθυνση αυτή, η ηλεκτροκίνηση έχει φυσικά ουσιαστικό ρόλο, δεν είναι όμως παρά μόνο ένας κρίκος της αλυσίδας. Πρέπει να αποτελέσει μέρος μιας ευρύτερης και συνολικής στρατηγικής και να συνοδευτεί από περαιτέρω πολιτικές, όπως για παράδειγμα η ανάπτυξη των ΣΒΑΚ, ο εκσυχρονισμός των αστικών επιβατικών και εμπορευματικών μεταφορών, η ανανέωση του γερασμένου στόλου, η προώθηση της διείσδυσης του υδρογόνου κτλ.
Κι όμως, στα περισσότερα από τα παραπάνω η Κυβέρνηση έχει αποτύχει. Θα σταθώ χαρακτηριστικά στο θέμα της ανανέωσης του στόλου των λεωφορείων σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, όπου αφού πρώτα η ΝΔ ακύρωσε το διαγωνισμό του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος προέβλεπε 190 ηλεκτρικά λεωφορεία, με δικαίωμα για άλλα 130, από τότε έχει επιδοθεί σε πρόχειρες λύσεις ενίσχυσης του στόλου, πάντα με μεταχειρισμένα, παλαιάς τεχνολογίας, ρυπογόνα οχήματα, ενώ μόλις πριν δυο μήνες περίπου βγήκαν σε διαβούλευση οι όροι του νέου διαγωνισμού, έπειτα από εξαγγελίες ενάμιση έτους και τη στιγμή που αν είχαν επιλέξει να συνεχίσουν το διαγωνισμό του ΣΥΡΙΖΑ, τώρα θα είχαμε νέα λεωφορεία στο δρόμο.
Κι όλα αυτά, ενώ είναι κοινώς αποδεκτό ότι η διείσδυση των ηλεκτρικών οχημάτων πρέπει να ξεκινάει από τα δημόσια μέσα μεταφοράς. Έπειτα ακολουθούν τα επαγγελματικά οχήματα, φορτηγά και ταξί, τα εταιρικά οχήματα και αν το «πείραμα» της ηλεκτροκίνησης πετύχει στα παραπάνω, η διείσδυση στα ιδιωτικά οχήματα θα είναι πιο εύκολη.
Κατά τα άλλα, από τις μέχρι τώρα αιτήσεις του ‘Κινούμαι Ηλεκτρικά’, η συντριπτική πλειοψηφία αφορά σε ηλεκτρικά ποδήλατα, ενώ σχετικά με τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, αυτά μάλλον είναι για τους λίγους και προνομιούχους, ενώ και οι αιτήσεις για ταξί είναι πολύ λίγες, ακόμα κι αν προβλέπεται μεγαλύτερο ποσοστό ενίσχυσης, διότι ο κλάδος έχει ταλαιπωρηθεί και οι περισσότεροι δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν ένα ηλεκτροκίνητο όχημα.
Επιπλέον και η απορρόφηση του Προγράμματος είναι χαμηλή (περίπου 10 εκ. ευρώ), ενώ καθυστερήσεις παρατηρούνται και στην ανάπτυξη των υποδομών φόρτισης.
Σε κάθε περίπτωση, δεν πρέπει να ξεχνάμε το βασικό στόχο, δηλαδή τη δημιουργία βιώσιμων, φιλικών, καθαρών και ανθρωποκεντρικών πόλεων. Ο στόχος αυτός δεν επιτυγχάνεται αυτομάτως με τη χρήση ηλεκτρικών οχημάτων, γιατί το να είναι «κολλημένα στην κίνηση» ηλεκτρικά αντί για συμβατικά οχήματα, κυκλοφοριακά δεν έχει καμία διαφορά. Παράλληλα με την επιθυμητή αύξηση του αριθμού των ηλεκτρικών οχημάτων, η εποχή προστάζει και την «αμφισβήτηση» της ιδιοκτησίας ιδιωτικών αυτοκινήτων και την ιδέα της κινητικότητας ως υπηρεσία (MaaS – Mobility as a service). Στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον, αντί να αγοράζουμε αυτοκίνητα, θα «νοικιάζουμε» κινητικότητα, όπως κάνουμε σήμερα με άλλες υπηρεσίες, πχ το Netflix.
Σ’ αυτό το πλαίσιο, η ηλεκτροκίνηση αποτελεί μεν κρίσιμο εργαλείο, το βασικότερο όμως είναι η διαμόρφωση μιας νέας κουλτούρας ως προς την πολιτική των μεταφορών και μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής, την οποία δυστυχώς μέχρι σήμερα δε βλέπουμε από την Κυβέρνηση.