Στη συμβολή του τομέα της αποθήκευσης ηλεκτρισμού στην ενεργειακή μετάβαση και στα οφέλη που προκύπτουν για την κοινωνία, την οικονομία και το περιβάλλον από την εγκατάσταση των συστημάτων αποθήκευσης αναφέρεται σε συνέντευξη που παραχωρεί στο Insider.gr, ο κ. Μανώλης Καραπιδάκης, Κοσμήτορας της Σχολής Μηχανικών του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου, Διευθυντής του Ινστιτούτου Ενέργειας, Περιβάλλοντος & Κλιματικής Αλλαγής και Επικεφαλής της Ελληνικής Πρωτοβουλίας Συστημάτων Αποθήκευσης Ενέργειας, Ε.Π.Σ.Α.Η.Ε., η οποία ιδρύθηκε πρόσφατα.
Ο κ. Καραπιδάκης εξηγεί το πλαίσιο λειτουργίας των συστημάτων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας και σημειώνει ότι το υπουργείο έχει λάβει τη θετική πρωτοβουλία να ορίσει το κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας τους, ωστόσο, όπως επισημαίνει, βάσει της παραγράφου 2 του άρθρου 130 του νομοσχεδίου του Υπουργείου Ενέργειας & Περιβάλλοντος, το οποίο ψηφίζεται σήμερα, αναστέλλεται μέχρι το τέλος του έτους η υποβολή αιτήσεων, η χορήγηση αδειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, η περιβαλλοντική αδειοδότηση και η χορήγηση προσφορών σύνδεσης για την ανάπτυξη έργων αποθήκευσης που συνδυάζονται με ΑΠΕ και με τον τρόπο αυτό, όπως υπογραμμίζει «υποχρεώνει ήδη εγκεκριμένα έργα, ισχύος άνω των 1500 MW, να σταματήσουν την υλοποίησή τους με συνέπεια να μετατίθεται η αναγκαία για την ενεργειακή μετάβαση της χώρας άμεση ανάπτυξη των συστημάτων αποθήκευσης».
Αναφερόμενος στη συμβολή του κλάδου, σημειώνει ότι «οι επενδύσεις σε συστήματα μονάδων αποθήκευσης, θα κληθούν να προσφέρουν στο δίκτυο μακροπρόθεσμα την απαραίτητη ευστάθεια και ευελιξία για να ανταποκριθεί στις ανάγκες για ρεύμα με μηδενικές εκπομπές» και υπογραμμίζει ότι για την ανάπτυξη και την ενίσχυση του τομέα της αποθήκευσης ηλεκτρισμού στην Ελλάδα, θα πρέπει να δημιουργηθεί το συντομότερο ένα σταθερό και αποτελεσματικό ρυθμιστικό πλαίσιο, το οποίο θα ενσωματώνει τις βέλτιστες πρακτικές που εφαρμόζουν άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως αυτές περιγράφονται και στην πρόσφατη μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Ακολουθεί αναλυτικά η συνέντευξη
Κύριε Καραπιδάκη, θα ξεκινήσουμε με μια απλή ερώτηση, για να μπορεί να μας παρακολουθήσει και ο κόσμος που δεν είναι εξοικειωμένος με τα ενεργειακά. Τι εννοούμε όταν αναφερόμαστε στην αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας;
Ουσιαστικά, η αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας είναι η διαδικασία κατά την οποία αποδίδουμε ηλεκτρική ενέργεια σε συστήματα αποθήκευσης, οποιασδήποτε τεχνολογίας, και την επιστρέφουμε στο δίκτυο διανομής ή στο σύστημα μεταφοράς ανάλογα τις ανάγκες μας. Με άλλα λόγια, αποθηκεύουμε ρεύμα όταν έχουμε πλεονάζουσα παραγωγή, ειδικά από ΑΠΕ, και το χρησιμοποιούμε εκ νέου όταν η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας χρειάζεται ενίσχυση.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2019/944, ως αποθήκευση ενέργειας στα συστήματα ηλεκτρικής ενέργειας ορίζεται, «η αναβολή της τελικής χρήσης της ηλεκτρικής ενέργειας σε χρονική στιγμή μεταγενέστερη από αυτή της παραγωγής της ή η μετατροπή ηλεκτρικής ενέργειας σε μορφή ενέργειας που μπορεί να αποθηκευτεί, η αποθήκευση της εν λόγω ενέργειας, και η μεταγενέστερη εκ νέου μετατροπή της εν λόγω ενέργειας σε ηλεκτρική ενέργεια ή η χρήση σε διαφορετικό φορέα ενέργειας.»
Αξίζει να πούμε ότι η αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας συμβάλλει ώστε να σταθεροποιείται το σύστημα ενέργειας, όταν μεταβαίνουμε από χρήση ενέργειας ΑΠΕ στις συμβατικές μορφές. Απέχουμε ακόμα από το να καταναλώνουμε ενέργεια σε μεγάλη κλίμακα από αποθηκευμένη ενέργεια, ωστόσο η τεχνολογία έχει προχωρήσει πολύ και το κόστος έχει υποχωρήσει σημαντικά, ώστε να τα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας να είναι ιδιαίτερα βοηθητικά και απαραίτητα στην ενεργειακά μετάβαση, που στοχεύει σε πολύ υψηλά επίπεδα τελικής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ.
Πόσες κατηγορίες αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας έχουμε;
Οι βασικές κατηγορίες είναι τρεις και χωρίζονται στην κεντρική αποθήκευση, στα έργα ΑΠΕ με ενσωματωμένη αποθήκευση και στις μονάδες αποθήκευσης που βρίσκονται εντός των εγκαταστάσεων των καταναλωτών.
Στην πρώτη κατηγορία περιλαμβάνονται είτε αυτόνομες (standalone) μονάδες αποθήκευσης, όπως είναι οι συστοιχίες μπαταριών και οι μονάδες αντλησιοταμίευσης, οι οποίες διασυνδέονται απευθείας στο δίκτυο, είτε μονάδες αποθήκευσης που φορτίζονται από μονάδες ΑΠΕ και αποτελούν μία ενιαία εγκατάσταση. Σε κάθε περίπτωση οι μονάδες αυτές απορροφούν και αποδίδουν ενέργεια σε διαφορετικές χρονικές περιόδους, ώστε να εξομαλύνουν τη μεταβλητότητα της παραγωγής των ΑΠΕ του συστήματος.
Στη δεύτερη κατηγορία, τα συστήματα αποθήκευσης είναι ενσωματωμένα στα έργα ΑΠΕ και έτσι μπορούν να βελτιστοποιούν τη λειτουργία τους και τη συμμετοχή τους στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.
Τέλος, στην τρίτη κατηγορία εντάσσονται μονάδες αποθήκευσης, κυρίως μπαταρίες, οι οποίες είναι συνδεδεμένες στην εσωτερική ηλεκτρική εγκατάσταση του οποιοδήποτε καταναλωτή-αυτοπαραγωγού. Η συγκεκριμένη εγκατάσταση, γνωστή ως αποθήκευση πίσω από τον μετρητή (behind the meter) απορροφά και αντίστοιχα αποδίδει ενέργεια σε διαφορετικές χρονικές περιόδους, προκειμένου να συγχρονίσει την αυτοπαραγωγή με την κατανάλωση για μεγιστοποίηση του οφέλους .
Πώς τα συστήματα αποθήκευσης μπορούν να βοηθήσουν άμεσα στην ενεργειακή μετάβαση της χώρας;
Για να καταφέρει η Ελλάδα να πετύχει τους στόχους που έχουν τεθεί από την ΕΕ οι οποίοι μάλιστα αναθεωρήθηκαν προς τα πάνω πριν από λίγες μέρες, να σταματήσει δηλαδή να παράγει ηλεκτρική ενέργεια από ορυκτά καύσιμα, θα απαιτηθούν όλα τα όπλα στη φαρέτρα μας, που θα κληθούν να λειτουργήσουν παραπληρωματικά στην πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα.
Σε πρώτη φάση, η ηλεκτροπαραγωγή από λιγνίτη πρέπει να σταματήσει, γεγονός που δημιουργεί άμεση ανάγκη για ευέλικτη ηλεκτροπαραγωγική ισχύ που θα συμπληρώνει τη σταδιακά αυξανόμενη ισχύ από ΑΠΕ. Η πιο άμεση λύση είναι σύγχρονες μονάδες φυσικού αερίου που επιτρέπουν τη μείωση των εκπομπών κατά 75% σε σύγκριση με τις υφιστάμενες λιγνιτικές. Ωστόσο, η στόχευση για μηδενικές εκπομπές ρύπων έως το 2050, επιβάλλει να δούμε και πέρα από αυτές τις λύσεις: οι επενδύσεις σε συστήματα μονάδων αποθήκευσης, θα κληθούν να προσφέρουν στο δίκτυο μακροπρόθεσμα την απαραίτητη ευστάθεια και ευελιξία για να ανταποκριθεί στις ανάγκες για ρεύμα με μηδενικές εκπομπές.
Τα συστήματα αποθήκευσης μπορούν να διασφαλίσουν γρήγορη αδειοδότηση, ταχεία κατασκευή, ενώ τα κόστη συντήρησης είναι εξαιρετικά χαμηλά και μπορούν να εγκατασταθούν γεωγραφικά όπου απαιτηθεί. Οδεύοντας ολοένα προς μεγαλύτερες εγκαταστάσεις, οι μονάδες αποθήκευσης μπορούν να αποδειχθούν η πιο ρεαλιστική επιλογή για την επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης. Επίσης, με τη συνεχή εξέλιξη της τεχνολογίας, το κόστος τους μειώνεται διαρκώς, οπότε ελκύουν και σημαντικές επενδύσεις.
Ταυτόχρονα, μειώνουν το κόστος παραγωγής ενέργειας, αφού ενσωματώνουν ενέργεια χαμηλού κόστους που παράγεται από ΑΠΕ, υποστηρίζουν την επέκταση της εγκατάστασης συστημάτων ΑΠΕ, διότι εξομαλύνουν την ασταθή παραγωγή τους και συνεπώς επιτρέπουν την απορρόφηση του πλεονάσματος παραγόμενης ενέργειας, και λόγω του ελάχιστου περιβαλλοντικούς τους αποτυπώματος, υποστηρίζουν τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Συμπερασματικά, τα συστήματα αποθήκευσης, παρέχουν ισχύ ταχείας απόκρισης και ενέργεια με ή χωρίς τη συνεργασία σταθμών ΑΠΕ, μέσω γρήγορων και αξιόπιστων επικουρικών υπηρεσιών, στις βασικές αγορές του χρηματιστηρίου ενέργειας (προ-ημερησία, ενδοημερησία) και στην ευαίσθητη αγορά εξισορρόπησης, βοηθώντας την Ελλάδα να πετύχει την ενεργειακή μετάβαση.
Τι άλλα οφέλη προκύπτουν για την κοινωνία, την οικονομία και το περιβάλλον από την εγκατάσταση των συστημάτων αποθήκευσης;
Τα οφέλη που προκύπτουν από την εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης είναι πολλαπλά για το περιβάλλον, την οικονομία και την κοινωνία.
Καταρχάς, επιταχύνεται η εγκατάσταση τεχνολογιών ΑΠΕ και έτσι η Ελλάδα θα μπορεί με ασφάλεια να πετύχει τους στόχους του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα. Δεύτερον, μειώνεται το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος για βιομηχανίες και καταναλωτές, αφού περιορίζεται το κόστος στην αγορά εξισορρόπησης και στηρίζεται η εγχώρια βιομηχανία, καθώς οι βιομηχανικοί καταναλωτές θα έχουν τη δυνατότητα να εγκαταστήσουν μονάδες αποθήκευσης για να αυξήσουν την αυτοπαραγωγή τους. Τρίτον, τα συστήματα αποθήκευσης ενισχύουν την ηλεκτροκίνηση, υπό την έννοια ότι μπορούν να υποστηρίξουν την ανάπτυξη υποδομών φόρτισης για τα ηλεκτρικά οχήματα, κυρίως σε περιοχές με αδύναμα δίκτυα.
Τέλος, αποτρέπουν κοστοβόρες επενδύσεις σε υποδομές μεταφοράς και διανομής, διότι υποστηρίζουν την αποκεντρωμένη παραγωγή και κατανάλωση ενέργειας, και εξασφαλίζουν την ενεργειακή αυτονομία όσων νησιών δεν προβλέπεται να συνδεθούν με την ηπειρωτική Ελλάδα.
Θα μας πείτε λίγα λόγια για την Ελληνική Πρωτοβουλία Συστημάτων Αποθήκευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας;
Αναγνωρίζοντας την ανάγκη προώθησης και άμεσης ενσωμάτωσης της αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας στο Ελληνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, εν συντομία ΕΣΜΗΕ, το Ινστιτούτο Ενέργειας Περιβάλλοντος & Κλιματικής Αλλαγής του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου (ΕΛΜΕΠΑ) προχώρησε σε συνεργασία με την EDF, την Enel Green Power, την MYTILINEOS, τη Siemens Gamesa και τη Vestas, προκειμένου να συστήσουν την Ελληνική Πρωτοβουλία Συστημάτων Αποθήκευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας.
Βασικός λοιπόν σκοπός είναι να συμβάλει πρακτικά και ουσιαστικά στην ευρεία συμμετοχή σύγχρονων συστημάτων ηλεκτρικής αποθήκευσης και να βοηθήσει, με την επιστημονική της κατάρτιση και τη διεθνή εμπειρία των μελών της, την τρέχουσα χρονική περίοδο την Πολιτεία να δημιουργήσει ένα σταθερό και αποτελεσματικό νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο θα οδηγήσει με ασφάλεια στην ενεργειακή μετάβαση της χώρας αξιοποιώντας στο έπακρο τις διαθέσιμες τεχνολογίες.
Που βρισκόμαστε τώρα σε σχέση με την υλοποίηση των συγκεκριμένων έργων;
Μέχρι σήμερα, έχουν αδειοδοτηθεί γύρω στα 3GW έργα με συστήματα αποθήκευσης, είτε αυτόνομα είτε σε συνεργασία με ΑΠΕ, ενώ εκκρεμεί ένα σημαντικός αριθμός αιτήσεων για παρόμοια έργα.
Ωστόσο, βάσει της παραγράφου 2 του άρθρου 130 του νομοσχεδίου του Υπουργείου Ενέργειας & Περιβάλλοντος,το οποίο ψηφίζεται σήμερα, αναστέλλεται μέχρι το τέλος του έτους η υποβολή αιτήσεων, η χορήγηση αδειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, η περιβαλλοντική αδειοδότηση και η χορήγηση προσφορών σύνδεσης για την ανάπτυξη έργων αποθήκευσης που συνδυάζονται με ΑΠΕ.
Από τη μία είναι θετική η πρωτοβουλία του Υπουργείου να ορίσει το κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας των συστημάτων αποθήκευσης, άλλωστε για αυτό συνέστησε και την αντίστοιχη Ομάδα Εργασίας, από την άλλη με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο προκαλεί σημαντική καθυστέρηση στην αγορά ενέργειας. Υποχρεώνει ήδη εγκεκριμένα έργα, ισχύος άνω των 1500 MW, να σταματήσουν την υλοποίησή τους με συνέπεια να μετατίθεται η αναγκαία για την ενεργειακή μετάβαση της χώρας άμεση ανάπτυξη των συστημάτων αποθήκευσης.
Επίσης, με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο δημιουργείται η εντύπωση στην αγορά ότι το Υπουργείο δεν αντιμετωπίζει με ισότητα τα συστήματα αποθήκευσης και δεν προωθεί την τεχνολογική ουδετερότητα, καθώς τη στιγμή που παγώνει όλα τα έργα αποθήκευσης που συνδυάζονται με ΑΠΕ, επιτρέπει τη συνέχιση άλλων μορφών αποθήκευσης, όπως είναι η αντλησιοταμίευση και οι αυτόνομες (standalone) μπαταρίες. Σε μια περίοδο όπου η εγχώρια αγορά ενέργειας παλεύει να απελευθερωθεί και μέσω του υγιούς ανταγωνισμού να προσελκύσει επενδύσεις, η παρέμβαση του Υπουργείου προκαλεί αστάθεια και αβεβαιότητα, η οποία ενδεχομένως να οδηγήσει και σε ματαίωση πολλών επενδυτικών πλάνων.
Πόσα MW έχουν προγραμματιστεί και τι γίνεται με τη δυνατότητα συμμετοχής στις δημοπρασίες των μηχανισμών επάρκειας ισχύος;
Αυτήν τη στιγμή έχουν αδειοδοτηθεί περίπου 1.1 GW έργα αποθήκευσης που συνδέονται με ΑΠΕ, 3.6 GW έργα με αυτόνομες μπαταρίες και 807 MW με αντλησιοταμίευση, ενώ εκκρεμούν αιτήματα για λήψη άδειας παραγωγής έργα αποθήκευσης όλων των προηγούμενων τεχνολογιών που αγγίζουν τα 7 MW. Επίσης, στο ταμείο Ανάκαμψης έχουν ενταχθεί 450.000.000 € για επενδύσεις σε συστήματα αποθήκευσης, Μάλιστα, ο Υπουργός δήλωσε ότι το φθινόπωρο θα πραγματοποιηθεί διαγωνισμός για μονάδες αποθήκευσης ενέργειας, ισχύος 700 MW και προϋπολογισμού 200 εκατομμυρίων ευρώ, ο οποίος εκτιμώ ότι θα εναρμονίζεται με την προοπτική ενίσχυσης από έναν μόνιμο μηχανισμό επάρκειας ισχύος (CRM)
Ποια θεωρείτε ότι είναι τα θεσμικά εμπόδια για να επιταχυνθεί η ανάπτυξη της αποθήκευσης;
Για την ανάπτυξη και την ενίσχυση του τομέα της αποθήκευσης ηλεκτρισμού στην Ελλάδα, θα πρέπει να δημιουργηθεί το συντομότερο ένα σταθερό και αποτελεσματικό ρυθμιστικό πλαίσιο που θα βασίζεται στους ακόλουθους άξονες:
• Ενημέρωση, εκπαίδευση και εγρήγορση όλων των ενδιαφερομένων μερών για την εμπέδωση της προστιθέμενης αξίας της συγκεκριμένης τεχνολογίας, τόσο για το περιβάλλον, όσο και για την κοινωνία, τη βιομηχανία και τις επιχειρήσεις.
• Διασφάλιση ενός ισότιμου, ευέλικτου και φιλικού περιβάλλοντος για την αδειοδοτική διαδικασία, τη διασύνδεση με το Σύστημα και την ομαλή λειτουργία των έργων.
• Εξασφάλιση ότι τα συστήματα αποθήκευσης θα είναι σε θέση να λειτουργούν πλήρως σε όλες τις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας συμπεριλαμβανομένων των επικουρικών υπηρεσιών. Με τον τρόπο αυτό τα συγκεκριμένα έργα θα μπορούν να έχουν πρόσβαση σε εναλλακτικές ροές εσόδων, με αποτέλεσμα να βελτιώνουν τόσο το επίπεδο ανταγωνιστικότητας τους, όσο και το συνολικό λειτουργικό κόστος του εθνικού συστήματος.
• Μείωση του ρίσκου υλοποίησης των σχεδιαζόμενων επενδύσεων μέσω διασφάλισης κατάλληλης μορφής οικονομικής υποστήριξης από ευρωπαϊκούς πόρους, όπως το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Ποιες ενέργειες θεωρείτε ότι θα συντελούσαν στην επιτάχυνσή της;
Από όλα όσα αναφέραμε γίνεται φανερή η ανάγκη ύπαρξης ενός περιεκτικού και σαφώς ορισμένου ρυθμιστικού πλαισίου για την αποθήκευση ενέργειας, το οποίο θα ενσωματώνει τις βέλτιστες πρακτικές που εφαρμόζουν άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως αυτές περιγράφονται και στην πρόσφατη μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Επιθυμητή προφανώς θα είναι μία κρατική στήριξη, όπως χρηματοδοτικά κίνητρα υπό την αιγίδα του Ταμείου Ανάκαμψης ή/και άλλων χρηματοδοτικών προγραμμάτων, έμμεσα χρηματοδοτικά εργαλεία π.χ. μέσω παροχής κινήτρων για την αυτοπαραγωγή και ιδιοκατανάλωση και τέλος αποκλειστικά χρηματοδοτικά εργαλεία έρευνας και καινοτομίας στοχευμένα στην αποθήκευση
Σχετικά με τις τρέχουσες χονδρεμπορικές αγορές ενέργειας και μηχανισμούς ισχύος θα πρέπει να θεσμοθετηθεί η δυνατότητα συμμετοχής της αποθήκευσης στην αγορά ενέργειας αλλά και στην αγορά εξισορρόπησης με άρση των φραγμών με στόχο την επαρκή και κατάλληλη τιμολόγησή της, ενώ θα πρέπει να παρέχεται η δυνατότητα συμμετοχής και στις δημοπρασίες των μηχανισμών επάρκειας ισχύος
Όσον αφορά στα δίκτυα, θα πρέπει να αναγνωριστεί η συνεισφορά των μονάδων αποθήκευσης στην εξομάλυνση του φορτίου μέσω μείωσης των ρυθμιστικών χρεώσεων που συνοδεύουν την εγκατάστασή τους και αποφυγής διπλής συμπερίληψης των συστημάτων αποθήκευσης, τόσο στην κατηγορία του παραγωγού, όσο και σε αυτή του καταναλωτή με αποτέλεσμα την ύπαρξη διπλής χρέωσης για τις υπηρεσίες δικτύου.
Όσον αναφορά στη χρήση δικτύων, οι αποθηκευτικοί σταθμοί δεν θα πρέπει να υπόκεινται σε ρυθμιζόμενες χρεώσεις (ΕΤΜΕΑΡ, ΥΚΩ κ.λπ.), οι οποίες έχουν ως βάση υπολογισμού την απορροφόμενη ή παραγόμενη από αυτούς ενέργεια, μη συμπεριλαμβανομένων βέβαια των ιδιοκαταναλώσεων, οι οποίες σίγουρα θα πρέπει να υπόκειται στις ίδιες χρεώσεις, όπως οι καταναλωτές της αντίστοιχης κατηγορίας.
Τέλος, ως προς την φορολογία θα πρέπει να δοθούν κίνητρα, όπως αποσβέσεις, εξαίρεση από καταβολή τελών για ΑΠΕ, αλλά και αποφυγή διπλής φορολόγησης της ενέργειας κατά τη διάρκεια της «απορρόφησης» και στη συνέχεια κατά τη διάρκεια της «έγχυσης» στο δίκτυο.
Λίγα λόγια για τον κ. Μανώλη Καραπιδάκη
Ο κ. Μανώλης Καραπιδάκης είναι Κοσμήτορας της Σχολής Μηχανικών, Διευθυντής του Ινστιτούτου Ενέργειας, Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (IEECC) και επικεφαλής της Ελληνικής Πρωτοβουλίας Συστημάτων Αποθήκευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας (Ε.Π.Σ.Α.Η.Ε.). Είναι Διπλωματούχος Ηλεκτρολόγος Μηχανικός & Μηχανικός Υπολογιστών και Διδάκτορας στον τομέα Ηλεκτρικής Ισχύος του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείο. Έχει δουλέψει ως Μελετητής & σύμβουλος εργοληπτικών εταιριών δημοσίων και ιδιωτικών έργων, και ως Διευθυντής αξιολόγησης & υλοποίησης έργων, Αναπτυξιακή Κρήτης. Έχει θητεύσει ως Επιμελητής μόνιμης επιτροπής ενέργειας και βιομηχανίας ΤΕΕ-ΤΑΚ, μέλος του Ινστιτούτου Ενέργειας Ν.Α. Ευρώπης και μέλος στα μητρώα αξιολογητών ενεργειακών επενδυτικών προτάσεων από το 2005. Είναι Επιστημονικός υπεύθυνος ευρωπαϊκών και εθνικών προγραμμάτων στον τομέα των ενεργειακών συστημάτων ισχύος και των συστημάτων ηλεκτρικής ενέργειας με ευρεία συμμετοχή ανανεώσιμων ενεργειακών πηγών, (1038 citations, 14 h–index scholar.google.com).
Πηγη: insider.gr
