Τα αυτοκίνητα και τα φορτηγά με κυψέλες καυσίμου έμοιαζαν κάποτε να είναι το μέλλον της «πράσινης» κινητικότητας. Με τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα όμως, να κυριαρχούν πλέον στην αγορά, η κοινή επιχείρηση υδρογόνου της ΕΕ μετονομάστηκε αυτή την εβδομάδα. Στόχος είναι να σηματοδοτηθεί έτσι μια αλλαγή και να δοθεί προτεραιότητα στην παραγωγή του χαμηλού-κόστους πράσινου υδρογόνου με ηλεκτρόλυση.
Αντί για τις μεταφορές, η στρατηγική της ΕΕ για το υδρογόνο επικεντρώνεται σήμερα στις βαριές βιομηχανίες, όπως η χαλυβουργία και τα χημικά. Οι συγκεκριμένες βιομηχανίες δεν μπορούν να ηλεκτροδοτηθούν πλήρως και χρειάζονται υγρά και αέρια καύσιμα ως πρώτη ύλη ή για θερμότητα υψηλών θερμοκρασιών.
Αυτή η αλλαγή προτεραιοτήτων αντικατοπτρίζεται στην τρίτη επανάληψη της κοινής επιχείρησης υδρογόνου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία δρομολογήθηκε τη Δευτέρα (29 Νοεμβρίου). Η γνωστή ως «Κοινή επιχείρηση Κυψελών Καυσίμου και Υδρογόνου» (ΚΕΚΚΥ) προηγουμένως, τώρα μετονομάστηκε σε «Σύμπραξη για Καθαρό Υδρογόνο».
«Αυτή η νέα σύμπραξη βασίζεται στην πολυετή συνεργασία όπως συνέβη και στην Κοινή Επιχείρηση Κυψελών Καυσίμου και Υδρογόνου», δήλωσε η πρόεδρος της Επιτροπής Ursula von der Leyen κατά την παρουσίαση της νέας σύμπραξης τη Δευτέρα.
Ο Gniewomir Flis, ειδικός σε θέματα υδρογόνου στη γερμανικό think-tank «Agora Energiewende», λέει ότι «η αλλαγή του ονόματος αντανακλά τη μετατόπιση των προτεραιοτήτων από την κινητικότητα προς τις λιγότερο αμφιλεγόμενες εφαρμογές «noregret» υδρογόνου».
«Οι εφαρμογές «no regret» υδρογόνου χρησιμοποιούνται κυρίως στην βιομηχανία ως αντιδραστήρια και πρώτη ύλη, δηλαδή στην αεροπλοΐα μεγάλων αποστάσεων, την θαλάσσια ναυτιλία, την εφεδρική ενέργεια για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τα δίκτυα θέρμανσης μεγάλης κλίμακας», έγραψε το γερμανικό thin-tank στο πρόσφατο έγγραφό του «12 Insights on Hydrogen».
Τα σενάριά τους για την τεχνολογία «no regret» προέκυψαν από ανάλυση πολλαπλών μελετών και ερευνητικών εργασιών για το υδρογόνο. Εάν οι περισσότερες πηγές συμφωνήσουν σε μια περίπτωση χρήσης του υδρογόνου, αυτή θα χαρακτηριστεί ως «no regret» εφαρμογή.
«Μόλις πριν από μια δεκαετία, τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα με κυψέλες καυσίμου έμοιαζαν να είναι το μέλλον της αυτοκινητοβιομηχανίας. Σήμερα, το όνειρο έχει τελειώσει», γράφει ο Flis.
Ενώ οι μεταφορές που έχουν ως καύσιμό τους το υδρογόνο θα παραμείνουν να είναι περιορισμένης αγοραστικής δύναμης, ο ίδιος εντοπίζει σημαντικές δυνατότητες στην αγορά της ναυτιλίας και της αεροπορικής βιομηχανίας για κατανάλωση του υδρογόνου ως βασικό καύσιμο.
Η κατάργηση των κυψελών καυσίμου στη σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα είναι επίσης σαφής από τη διατύπωση των κανονισμών που καθιέρωσαν τη δεύτερη και την τρίτη επανάληψη της κοινής επιχείρησης το 2014 και το 2021, αντίστοιχα.
Ο κανονισμός για τη σύσταση της δεύτερης επανάληψης της κοινής επιχείρησης FCH 2 το 2014 είχε ως «ιδιαίτερο στόχο» τη «μείωση του κόστους παραγωγής των συστημάτων κυψελών καυσίμου που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν σε εφαρμογές στον τομέα των μεταφορών». Επίσης είχε στόχο να αυξήσει τη διάρκεια ζωής τους, ώστε να είναι ανταγωνιστικές σε σχέση με τις συμβατικές τεχνολογίες.
Από την άλλη πλευρά, ο κανονισμός για τη θέσπιση του «διαδόχου» του αναφέρει ότι ο πρωταρχικός του στόχος είναι να βελτιώσει «τη σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας, την αξιοπιστία, την ποσότητα και την ποιότητα των καθαρών λύσεων υδρογόνου». Ταυτόχρονα στοχεύσει σε «αποδοτικότερους και φθηνότερους ηλεκτρολύτες υδρογόνου και φθηνότερες εφαρμογές στις μεταφορές και στη βιομηχανία».
Οι λεπτομέρειες της νέας σύμπραξης
Στην ομιλία της, η von der Leyen δήλωσε ότι η Σύμπραξη για Καθαρό Υδρογόνο «είναι ένα νέο μεγάλο βήμα προς τα εμπρός ώστε να μεταφερθούν καινοτόμες τεχνολογίες από το εργαστήριο στο εργοστάσιο και, τελικά, στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και τους καταναλωτές».
Αυτό σημαίνει ότι η Ευρώπη θα πρέπει «να μειώσει το κόστος [του υδρογόνου] κάτω από 1,8 ευρώ ανά κιλό έως το 2030», δήλωσε η πρόεδρος της Επιτροπής. «Και ο στόχος αυτός είναι εφικτός», πρόσθεσε.
Οι νέοι στόχοι της σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα είναι εξίσου υψηλοί, αλλά λιγότερο συγκεκριμένοι: «παραγωγή καθαρού υδρογόνου με κόστος ~1,5-3 €/κιλό» και μείωση του κόστους διανομής «σε λιγότερο από 1 €/κιλό σε κλίμακα», αναφέρει ο κανονισμός που θεσπίστηκε.
Οι διαφορετικοί στόχοι τιμών για την παραγωγή υδρογόνου στην Ευρώπη θα έχουν αρκετά διαφορετικές επιπτώσεις στο πόσο επιτυχής είναι η εκκολαπτόμενη αγορά υδρογόνου.
«Η παραγωγή και η αποθήκευση υδρογόνου με διανομή στο €1/κιλο αντίστοιχα θα σηματοδοτούσε το σημείο καμπής για την επιτυχία της αγοράς υδρογόνου», δήλωσε ο Flis στη EURACTIV.
Για να πετύχει όλα όσα θέτει ως στόχο η νεοϊδρυθείσα σύμπραξη, θα εξοπλιστεί με ένα σημαντικό χρηματικό ποσό: 1 δισεκατομμύριο ευρώ από τη χρηματοδότηση του προγράμματος έρευνας και καινοτομίας «Ορίζων Ευρώπη» και άλλο 1 δισεκατομμύριο ευρώ από τους εταίρους της βιομηχανίας.
Αυτοί οι βιομηχανικοί εταίροι θα εκπροσωπούνται πιθανότατα από την ένωση της βιομηχανίας υδρογόνου Hydrogen Europe. Βαριά ονόματα όπως η Airbus, η BMW, η BP και η ισπανική εταιρεία κοινής ωφέλειας Iberdrola περιλαμβάνονται στα 315 μέλη της ένωσης.
