Σύμφωνα με την Στατιστική Υπηρεσία της Ενωσης (Eurostat), ο πληθωρισμός, χωρίς την επιρροή των ενεργειακών προϊόντων θα έτρεχε, τον Απρίλιο, με ρυθμό λίγο πάνω από το 4%. Από μόνα τους, τα ενεργειακά προϊόντα αύξησαν τις τιμές τους κατά 38%. Με δύο λόγια, από τα 7,5 περισσότερα ευρώ, που χρειαζόταν ο ευρωπαίος καταναλωτής να ξοδέψει σε κάθε 100 ευρώ, μέσα σε ένα χρόνο, τα σχεδόν 4 πήγαιναν σε ενεργειακά προϊόντα. Αν δούμε «ανάποδα» το πρόβλημα, χωρίς ανατιμήσεις στα ενεργειακά, ο πληθωρισμός θα έτρεχε με περίπου 3%. Δεν είναι λίγο, ειδικά όταν επί χρόνια δεν είχαμε καθόλου πληθωρισμό, αλλά πρόκειται για μια εντελώς διαφορετική κατάσταση.

Πριν τον πόλεμο Πούτιν, εκτιμούσα ότι ο πληθωρισμός μεταξύ του περυσινού και του φετινού θέρους, θα κτυπούσε ένα 4-5%. Κυρίως λόγω των αναταραχών που προξένησε ο Covid στα διεθνή εμπορικά κυκλώματα (ειδικά λόγω του μεγάλου ειδικού βάρους της Κίνας) αλλά και τις ναυτιλιακές μεταφορές, όπως γρήγορα έδειξε η έλλειψη κοντέινερς και το «μποτιλιάρισμα» στα λιμάνια. Αλλά και η ταυτόχρονη επιστροφή των πλουσίων κοινωνιών σε πορεία ταχύτατης αύξησης της κατανάλωσης, ειδικά επειδή κατήργησαν, σχεδόν ταυτόχρονα, τους περιορισμούς Covid.

Η αύξηση των εισοδημάτων, όπως είδαμε με την πάνω από 7% αύξηση των κατώτατων αμοιβών στην χώρα μας, θα μας εξόπλιζε με επάρκεια ώστε να αντιμετωπίσουμε εκείνη την ακρίβεια. Δυστυχώς, κανένα κράτος δεν είδε πόσο μεγάλο πρόβλημα θα μπορούσε να προκληθεί από μια διεθνή άνοδο των ενεργειακών τιμών. Δεν είναι μόνον η Ευρώπη, που εξαρτάται πολύ από το ρωσικό αέριο. Αλλωστε, τι στο καλό οδηγεί τα αραβικά και άλλα κράτη, που παράγουν το μεγαλύτερο μέρος του παγκοσμίου πετρελαίου, να πωλούν τόσο ακριβότερα τον «μαύρο χρυσό»; Δύο λόγοι: ο πρώτος, προφανής, είναι η απότομη ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας, ενώ ο δεύτερος συνδέεται άμεσα με τον πόλεμο Πούτιν, όπως δείχνει η μείωση κατά 9% της ρωσικής παραγωγής αργού τον Απρίλιο, που αντιστοιχεί σε περίπου 1 εκατομμύριο βαρέλια λιγότερα, μείωση που εκτιμάται ότι θα φτάσει τα 3 εκατ./μήνα στο δεύτερο εξάμηνο. Με άλλα λόγια, όσο καλύτερα πετυχαίνουν τον στόχο τους τα τιμωρητικά μέτρα εναντίον του Πούτιν, τόσο περισσότερο πιέζεται ανοδικά η τιμή των καυσίμων.

Πρόκειται για την «τέλεια καταιγίδα», ιδίως αν αναλογιστούμε τις αλυσιδωτές επιπτώσεις σε ολόκληρο το φάσμα παραγωγής και κόστους υπηρεσιών.

Θεωρώ ανυπόστατο να πιστεύει κανείς, όπως, στα λόγια τουλάχιστον, ισχυρίζονται στην μείζονα αντιπολίτευση ότι το παγκόσμιο αυτό πρόβλημα οφείλεται σε ολιγωρίες της ελληνικής πλευράς και, ειδικότερα, σε παραβλέψεις ή ακόμη και σε υπολογισμένες ενέργειες της κυβέρνησης Μητσοτάκη. Το μόνο που μπορεί κανείς να συζητήσει στα σοβαρά είναι αν η Ελλάδα κάνει το καλύτερο δυνατόν ώστε να αποφύγει κάποιες από τις ακραίες επιπτώσεις αυτής της κρίσης.

Ούτε είναι σωστό αυτό, που επίσης υποστηρίζει η ίδια πλευρά, ότι η καταιγίδα είχε φανεί ήδη από το καλοκαίρι και μάλιστα ότι οι ίδιοι την είχαν προβλέψει και είχαν προειδοποιήσει γι αυτό. Κανείς, δηλαδή καμία χώρα, κανένα κράτος σε οιαδήποτε ιστορική στιγμή, δεν έχει τα μέσα για να ακυρώσει, με την έννοια να συνεχίζουμε εμείς εδώ ως τίποτε να μην συμβαίνει γύρω μας. Ούτε είχε κανείς προβλέψει το μέγεθος του προβλήματος, γεγονός που αποδεικνύεται από το πόσο έξω έπεσαν και πόσο συχνά άλλαξαν οι προβλέψεις όλων των διεθνών οργανισμών για τις προοπτικές του πληθωρισμού.

Δείτε, για παράδειγμα, το διάγραμμα με την πορεία των χρηματιστηριακών τιμών φυσικού αερίου αναφοράς για την ενιαία ευρωπαϊκή αγορά (Dutch TTF Gas Futures). Μετά από πολλά χρόνια που οι τιμές γύρναγαν γύρω 20-30 ευρώ, τον Ιανουάριο αρχικώς και πολύ περισσότερο στις αρχές Μαρτίου, δηλαδή μετά την εκδήλωση της επίθεσης στην Ουκρανία, πήγε στα ουράνια (πάνω από 200) προκαλώντας την έκρηξη της «ρήτρας αναπροσαρμογής» στους λογαριασμούς που ακολούθησαν. Είναι βεβαίως αλήθεια ότι το αρμόδιο υπουργείο δεν έδειξε τα ανακλαστικά που απαιτούντο. Τότε έπρεπε να τεθεί ένα ρεαλιστικό πλαφόν ώστε το κόστος παραγωγής ρεύματος να παραμείνει υπό έλεγχο, με την επιφύλαξη να γίνει ο λογαριασμός αργότερα. Όπως τελικά διαμορφώνεται το ελληνικό σχέδιο που έχει πάρει τον δρόμο του για να εφαρμοστεί μετά τον Ιούλιο.

(Ο Μπάμπης Παπαδημητρίου είναι δημοσιογράφος και βουλευτής της ΝΔ, Αθηνών Β3)