Μηνύματα προς την Άγκυρα στέλνει η Λευκωσία, μέσω τρίτων, με στόχο να υπάρξει διαφοροποίηση από τουρκικής πλευράς στο Κυπριακό. Σύμφωνα με πληροφορίες, η Κυπριακή Δημοκρατία επιχειρεί διά αξιωματούχων ξένων κυβερνήσεων να πεισθεί η κατοχική δύναμη να αλλάξει στάση και συμπεριφορά έναντι της Κύπρου, ώστε ενόψει και των διεργασιών, που αναμένονται στη Νέα Υόρκη, αργότερα αυτόν τον μήνα, να υπάρξουν δυνατότητες για να αρχίσουν συνεννοήσεις επί της ουσίας του Κυπριακού.

Ιδιαίτερα σε μια περίοδο κατά την οποία ο Τούρκος Πρόεδρος παρουσιάζεται να κάνει ανοίγματα προς την Αθήνα και τις Βρυξέλλες, αφήνοντας, ωστόσο, εκτός της «νέας προσέγγισης» τη Λευκωσία, οι παρεμβάσεις αυτές θεωρούνται από κυπριακής πλευράς χρήσιμες. Την ίδια ώρα, οι «αγγελιαφόροι» επιχειρούν να ασκήσουν την επιρροή τους προς την Άγκυρα και να εντάξουν στις συζητήσεις τους και το Κυπριακό. Χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία, η Βρετανία όπως και οι ΗΠΑ παρουσιάζονται έτοιμες να βοηθήσουν και έχουν θέσει το Κυπριακό στους Τούρκους συνομιλητές τους. Ιδιαίτερα οι προσπάθειες αυτές μπορούν να λειτουργήσουν και αποτρεπτικά, όπως έγινε με την πρόσφατη κρίση στην Πύλα, όταν η διεθνής αντίδραση μπλόκαρε τα έργα της κατοχικής δύναμης.

Στα πλαίσια αυτά των προσπαθειών, που βρίσκονται σε εξέλιξη, μήνυμα θα μεταφέρει, όπως πληροφορούμαστε, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, ο οποίος θα βρίσκεται στην Άγκυρα την ερχόμενη Τρίτη. Η Αθήνα, με την οποία διατηρεί πάντα ανοικτό συνεχές κανάλι επικοινωνίας η κυπριακή πλευρά, γνωρίζει προφανώς ότι η περιβόητη «νέα εποχή» των ελληνοτουρκικών δεν θα μπορέσει να «περπατήσει» εάν η κατοχική δύναμη συνεχίσει τις προσπάθειες επιβολής τετελεσμένων στην Κύπρου, τόσο επί του εδάφους, αλλά και στη θάλασσα. Η κυπριακή κυβέρνηση έχει κουβεντιάσει το όλο θέμα με την Αθήνα ενόψει της μετάβασης Γεραπετρίτη στην Τουρκία ενώ αναμένεται πως το ζήτημα τούτο θα βρίσκεται στην ατζέντα των συζητήσεων ενόψει και της άφιξης στη Λευκωσία του Έλληνα Πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, για την Τριμερή Συνάντηση με το Ισραήλ, που θα πραγματοποιηθεί αύριο Δευτέρα.Σημειώνεται συναφώς ότι πέραν από τη συνάντηση Γιώργου Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν στην Άγκυρα, που χρονικά τοποθετείται την ερχόμενη την Τρίτη, αργότερα αυτό το μήνα, στην Αθήνα, αναμένεται να συναντηθούν οι υπουργοί Άμυνας των δυο χωρών, Νίκος Δένδιας και Γιασιάρ Γκιουλέρ. Αποκορύφωμα των επαφών αυτών θα είναι, ασφαλώς, η συνάντηση του Έλληνα Πρωθυπουργού και του Τούρκου Προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, στη Νέα Υόρκη. Παρόμοια μηνύματα, πέραν των όσων έχουν ήδη μεταφερθεί, θα ζητηθεί να διαβιβάσουν ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών, James Cleverly, που αναμένεται να επισκεφθεί προσεχώς την τουρκική πρωτεύουσα, όπως και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αντιπροσωπεία της οποίας αναμένεται να μεταβεί στην Άγκυρα.

Είναι σαφές πως η Λευκωσία, διά διάφορων καναλιών, θέλει να μεταφέρει μηνύματα για να διαπιστώσει κατά πόσο μπορεί να αξιοποιήσει τις διάφορες παράλληλες διαδικασίες και πρωτοβουλίες, που βρίσκονται σε εξέλιξη, στα ελληνοτουρκικά και τα ευρωτουρκικά.

Διατηρεί σκληρή στάση

Η κυπριακή πλευρά δεν τρέφει, πάντως, ψευδαισθήσεις για τις τουρκικές προθέσεις στην Κύπρο. Σε αυτή τη φάση- και όχι τυχαία- η Άγκυρα έχει αποσυνδέσει το Κυπριακό από τα άλλα ζητήματα και πεδία. Είναι ξεκάθαρο για τη Λευκωσία πως η θέση της κατοχικής πλευράς για λύση δυο κρατών δεν διατυπώνεται ως μέρος της τακτικής της. Δεν είναι ρητορική αλλά η πραγματική επιδίωξη της και έχει στρατηγικά χαρακτηριστικά. Άλλωστε, ο ίδιος ο Ερντογάν, στις συναντήσεις του με ξένους αξιωματούχους, επιμένει στις θέσεις για αναγνώριση κυριαρχικής ισότητας και ίσου διεθνούς καθεστώτος, παρά το γεγονός ότι δεν βρίσκει ανταπόκριση. Ο Τούρκος Πρόεδρος έχοντας μπροστά του γραπτό σημείωμα θέτει τις θέσεις αυτές υποδεικνύοντας πως «όλα έχουν δοκιμαστεί» και πως «αυτή είναι η μόνη διέξοδος». Παρά το γεγονός, λοιπόν, ότι αυτή η θέση αντιμετωπίζει δυσκολίες, η τουρκική πλευρά δεν φαίνεται να υποχωρεί. Παράλληλα δε με διάφορες κινήσεις αναβάθμισης της αποσχιστικής οντότητας ενισχύει την επιδίωξη αυτή. Βεβαίως υπό τέτοιες συνθήκες και έχοντας αυτά τα δεδομένα ενώπιον της η ελληνική πλευρά στην Κύπρο δεν μπορεί να είναι αισιόδοξη.

Η κρίση στην Πύλα

Είναι σαφές πως τα όσα διαδραματίσθηκαν στην περιοχή της Πύλας έχουν προκαλέσει κινητικότητα, που ενδεχομένως να «αγγίξει» και το Κυπριακό. Τα Ηνωμένα Έθνη, χρησιμοποιώντας τη διπλωματία του πήγαινε-έλα, έχουν καταφέρει να διαμορφώσουν συνθήκες συνεννόησης, μετά την κρίση που προκάλεσε η κατοχική πλευρά, όταν επιχείρησε και διά της βίας να κατασκευάσει δρόμο στη νεκρή ζώνη στην περιοχή Άρσους- Πύλας. Η «συνταγή» για ανάπτυξη της περιοχής φαίνεται να αποδίδει. Την ίδια ώρα, μια συμφωνία, ναι μεν θα περιλαμβάνει και την κατασκευή του δρόμου, πλην όμως μέσα σε ένα διαφορετικό πλαίσιο από εκείνο που επιδίωκε η κατοχική Τουρκία. Το καθεστώς της νεκρής ζώνης δεν θα αλλάξει, ούτε και η γραμμή κατάπαυσης του πυρός και ως εκ τούτου η τουρκική πλευρά δεν θα προχωρήσει σε κατάληψη εδαφών. Η ανάπτυξη θα είναι και οικιστική και γεωργοκτηνοτροφική και θα είναι προς όφελος των κατοίκων της περιοχής. Σημειώνεται πως εντός της νεκρής ζώνης, παρανόμως, οι Τούρκοι, σταδιακά έκτισαν ένα οικισμό δώδεκα σπιτιών. Η περιοχή και οι δραστηριότητες θα βρίσκονται υπό τον έλεγχο των Ηνωμένων Εθνών, τα οποία θα έχουν και την ευθύνη. Εντός της νεκρής ζώνης, σύμφωνα με τις συζητήσεις, θα λειτουργεί οδόφραγμα, σύμφωνα με τον κανονισμό της Πράσινης Γραμμής.

Εν αναμονή της έκθεσης για τα ευρωτουρκικά

Ο υπουργός Εξωτερικών, Κωνσταντίνος Κόμπος, ενημερώνοντας τους ομολόγους του της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την κρίση στην Πύλα, στη διάρκεια του άτυπου Συμβουλίου των ΥΠΕΞ (Gymnich), που πραγματοποιήθηκε στο Τολέδο της Ισπανίας, αναφέρθηκε στους τουρκικούς σχεδιασμούς. Το θέμα, όπως συναφώς αναφέρθηκε, θα παρακολουθείται από την Ένωση και θα επανέλθει εάν οι τουρκικές προκλήσεις συνεχιστούν. Από πλευράς του κ. Κόμπου έχει επισημανθεί πως δεν πρέπει να υποβαθμίζεται το γεγονός της πρόσφατης κρίσης, καθώς μια τέτοια αντιμετώπιση ενθαρρύνει εν πολλοίς την κατοχική δύναμη. Στη Λευκωσία, όπως και στην Άγκυρα, αναμένουν, πάντως, την έκθεση Μπορέλ και της Κομισιόν για τα ευρωτουρκικά. Η έκθεση που με εντολές του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ετοιμάζεται θα αφορά τα επόμενα βήματα στα ευρωτουρκικά, με στόχο να γίνουν με «στρατηγικό και μακρόπνοο τρόπο». Κύκλοι της Ένωση θέλουν να δοθεί θετικό στίγμα προς την Άγκυρα ( δώρα) ενώ η Λευκωσία επιδιώκει να συνδεθούν τα όποια βήματα με το Κυπριακό.

(Ο Κώστας Βενιζέλος είναι δημοσιογράφος, συγγραφέας και πανεπιστημιακός- Το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από την εφημερίδα "Φιλελεύθερος" της Λευκωσίας)