Αποκρατικοποιήσεις, περαιτέρω άνοιγμα των αγορών, μετασχηματισμός των εταιρειών του δημοσίου είναι μερικές από τις αλλαγές που επί χρόνια κυοφορούνται στον κλάδο της ενέργειας και αναμένεται να συνεχιστούν και στη νέα χρονιά που ξεκίνησε.  Το 2019 αναμένεται να τεθούν σε εφαρμογή σημαντικές θεσμικές αλλαγές και ταυτόχρονα να ολοκληρωθούν κομβικές αποκρατικοποιήσεις που θα αλλάξουν πλήρως το σκηνικό στους κλάδους του ηλεκτρισμού και του φυσικού αερίου. Ταυτόχρονα όμως με ενδιαφέρον αναμένονται οι εξελίξεις και στην αγορά του πετρελαίου, όπου οι έρευνες υδρογονανθράκων ωριμάζουν και πιθανόν να δούμε για πρώτη φορά μετά από χρόνια γεωτρύπανα σε νέες περιοχές.  Σε κάθε περίπτωση, ο ενεργειακός τομέας συντηρεί και το 2019 τη δυναμική του και παρά τα προβλήματα, τις παθογένειες αλλά και τις καθυστερήσεις, συνεχίζει τον μετασχηματισμό του στην κατεύθυνση της πιο ανταγωνιστικής και λιγότερο συγκεντρωτικής λειτουργίας.   Αγορά ηλεκτρισμού  Στην αγορά του ηλεκτρισμού στο προσκήνιο βρίσκεται η αποεπένδυση των λιγνιτικών της ΔΕΗ, που εκτός απροόπτου θα ολοκληρωθεί μέσα στο πρώτο δίμηνο - τρίμηνο.   Στο ίδιο χρονικό διάστημα θα αποφασιστεί εάν θα θεσπιστεί ρήτρα διοξειδίου του άνθρακα ή χονδρεμπορικής τιμής, που θα οδηγήσει σε αύξηση στα τιμολόγια του ρεύματος. Πάντως το πλάνο της ΔΕΗ και της κυβέρνησης είναι η αύξηση αυτή να μη φτάσει στον καταναλωτή, αφού θα συνδυαστεί με μειώσεις σε άλλες χρεώσεις (ΥΚΩ, ΕΤΜΕΑΡ).  Τον Ιούνιο αναμένεται η έναρξη εφαρμογής του target model (νέο μοντέλο αγοράς) με τη λειτουργία του ενεργειακού χρηματιστηρίου, αλλά και του νέου φορέα διαχείρισης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που ήδη έχουν δημιουργηθεί.   Εφόσον όλα κυλήσουν ομαλά με τον διαγωνισμό της ΔΕΗ, θα καταργηθούν σταδιακά οι δημοπρασίες ΝΟΜΕ και θα αντικατασταθούν από το target model που προβλέπει διμερή συμβόλαια μεταξύ παραγωγών και εταιρειών προμήθειας.   Θα συνεχιστούν οι διαγωνισμοί για τις ΑΠΕ, όπου υπάρχει ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον από ελληνικές και ξένες εταιρείες παρά τα εμπόδια και τις παλινωδίες της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας.   Το νέο μοντέλο της αγοράς και η σταδιακή κατάργηση των δημοπρασιών, πιθανόν να λειτουργήσουν ως καταλύτες για νέες εξαγορές και συγχωνεύσεις του κλάδου της προμήθειας, όπως συνέβη με την περίπτωση της NRG - Motor Oil αλλά και στη συνεργασία του Ήρωνα με τη Green.   Μέσα στο πρώτο τρίμηνο του έτους αναμένεται να ξεκαθαρίσει το μέλλον της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης - Αττικής, με τον ΑΔΜΗΕ να εμφανίζεται αποφασισμένος να προχωρήσει στους διαγωνισμούς.   Σε θεσμικό επίπεδο αναμένεται η έγκριση του νέου μόνιμου μηχανισμού για την επάρκεια ισχύος που θα καθορίζει και τους όρους συμμετοχής της ζήτησης. Εδώ το κρίσιμο στοίχημα είναι αφενός να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα της αγοράς και αφετέρου να εξασφαλιστεί η συμμετοχή της ζήτησης. Οι μεγάλοι βιομηχανικοί καταναλωτές, υπογραμμίζουν ότι υπάρχει αναγκαιότητα για συνέχιση του μέτρου της διακοψιμότητας.   Αποκρατικοποιήσεις  Μετά την ολοκλήρωση της πώλησης του ΔΕΣΦΑ, πλέον στο προσκήνιο έρχονται τα ΕΛΠΕ και ο διαγωνισμός πώλησης του 50,1%. Εδώ οι δύο εταιρείες που συμμετέχουν (Glencore και Vitol) έχουν σχηματίσει συμμαχίες (με το αμερικανικό επενδυτικό σχήμα Carlyle και την αλγερινή Sonatrach αντίστοιχα) και αναμένεται να προσδιοριστεί η ημερομηνία κατάθεσης δεσμευτικών προσφορών. Στόχος είναι ο διαγωνισμός να ολοκληρωθεί στο πρώτο τρίμηνο του έτους.  Για την αποκρατικοποίηση της ΔΕΠΑ, πιθανόν και εντός του Ιανουαρίου αναμένεται να κατατεθεί από το ΥΠΕΝ προς ψήφιση στη Βουλή το νομοσχέδιο για τον διαχωρισμό του εμπορικού κομματιού και των υποδομών. Μόλις ολοκληρωθεί ο διαχωρισμός, ανοίγει ο δρόμος για την πώληση πλειοψηφικού μεριδίου της ΔΕΠΑ εμπορίας, ενώ θα ακολουθήσει η πώληση μειοψηφικής συμμετοχής της ΔΕΠΑ υποδομών.   Για τη ΔΕΗ, οι αποφάσεις θα ληφθούν μόλις ολοκληρωθεί η υπόθεση της πώλησης των λιγνιτικών.  Αγορά φυσικού αερίου  Στην αγορά του φυσικού αερίου το ενδιαφέρον επικεντρώνεται τόσο στα μεγάλα έργα υποδομής (TAP, ελληνοβουλγαρικός αγωγός IGB, τερματικός σταθμός LNG Αλεξανδρούπολης και East Med) με στόχο να δημιουργηθεί στην Ελλάδα διεθνής κόμβος φυσικού αερίου, όσο και στις εξελίξεις στο μέτωπο της απελευθέρωσης της αγοράς. Μέσα στο πρώτο τρίμηνο της νέας χρονιάς αναμένεται η τελική διακρατική συμφωνία Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ για τον υποθαλάσσιο αγωγό East Med, ενώ στη διετία 2019 - 2020 θα ολοκληρωθεί η κατασκευή των άλλων μεγάλων υποδομών με αιχμή του δόρατος το μεγάλο έργο του Διαδριατικού Αγωγού TAP.   Όπως έχει επισημανθεί κατ᾽ επανάληψη τα τελευταία χρόνια, η ολοκλήρωση των μεγάλων έργων υποδομής του ενεργειακού τομέα, αναβαθμίζει σημαντικά τον γεωπολιτικό και οικονομικό ρόλο της χώρας για την ευρύτερη περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης.   Αλλά και στο εσωτερικό της αγοράς αερίου, η λειτουργία της τρίτης δεξαμενής της Ρεβυθούσας και η δραστηριοποίηση νέων παικτών στα ελληνοβουλγαρικά και τα ελληνοτουρκικά σύνορα, με νέες εισαγωγές αερίου, εντείνει τον ανταγωνισμό και δημιουργεί νέα δεδομένα. Οι αλλαγές σε επίπεδο εμπορίας αναμένεται να φτάσουν και στην αγορά της προμήθειας μέχρι τον τελικό καταναλωτή, με τη μεγαλύτερη δραστηριοποίηση νέων παικτών. Σημειώνεται ότι φέτος αναμένεται να μπει στην αγορά αερίου και η ΔΕΗ.   Αγορά πετρελαίου  Τέλος στην αγορά του πετρελαίου, έντονη κινητικότητα αναμένεται στο κομμάτι των ερευνών και δεν αποκλείεται προς τα τέλη του έτους, αρχές του 2020 να δούμε τις πρώτες νέες ερευνητικές γεωτρήσεις. Υποψήφιες περιοχές να υποδεχθούν τα νέα γεωτρύπανα είναι ο Πατραϊκός κόλπος αλλά και το Κατάκολο. Νωρίτερα αναμένεται να υπογραφούν και να κυρωθούν οι συμβάσεις για τις νέες περιοχές σε Κρήτη και Ιόνιο, στις οποίες συμμετέχουν μεγάλες εταιρείες του χώρου (Total, ExxonMobil, Repsol).     Χάρης Φλουδόπουλος/capital.gr