Τα αμερικανικά σχέδια για την κυριαρχία στις αγορές ενέργειας
Δευτέρα, 12/02/2018 - 12:13
Τον Ιούλιο 2017, ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump, δίπλα στον πολωνό ομόλογό του Andrzej Duda στη Βαρσοβία, υποσχέθηκε να βοηθήσει την απεξάρτηση της χώρας από τις ρωσικές εισαγωγές ενέργειας. Προσέφερε ως εναλλακτική λύση τα καύσιμα των ΗΠΑ, "ώστε να μην είστε ποτέ όμηρος από έναν μόνο προμηθευτή." Ο Trump «στηριζόταν» στις μακροχρόνιες ανησυχίες της Ευρώπης σχετικά με την ικανότητα της Ρωσίας να «κόβει» τις προμήθειες φυσικού αερίου, κάτι που έχει κάνει σε προηγούμενες διαφωνίες σχετικά με τις τιμές. Οι νομοθέτες των ΗΠΑ αναφέρουν ότι η επιρροή της Ρωσίας στην ενέργεια, έχει αποδειχθεί αποτελεσματική για την αποθάρρυνση των κριτικών, σχετικά με τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, την προσάρτηση της Κριμαίας και την εισβολή στην ανατολική Ουκρανία. Έξι μήνες μετά το ταξίδι του Trump, η Πολωνία έχει συνάψει συμβάσεις για εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), αργού πετρελαίου και άνθρακα από τις ΗΠΑ και ανακοίνωσε ότι δεν πρόκειται να ανανεώσει τη συμφωνία προμήθειας φυσικού αερίου με τη ρωσική κρατική Gazprom όταν λήξει το 2022, βάζοντας τέλος σε μία αποκλειστική και ταραγμένη σχέση που χρονολογείται από το 1944. Το επεισόδιο αποτελεί παράδειγμα του βασικού στόχου της ατζέντας του Trump «κυριαρχία των ΗΠΑ στην ενέργεια», χρησιμοποιώντας τις εξαγωγές ενέργειας, για να ενισχύσει τη γεωπολιτική επιρροή της Ουάσινγκτον. Η πολιτική επιδιώκει επίσης να ενισχύσει την εγχώρια παραγωγή μέσω της άρσης των περιβαλλοντικών περιορισμών και της διευρυμένης χρηματοδοτικής μίσθωσης ενέργειας στις αμερικανικές πολιτείες, όμως μέχρι στιγμής οι προσπάθειες αυτές έχουν ελάχιστες επιπτώσεις. Ο Trump εν ολίγης κληρονόμησε μία ανερχόμενη βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου, που έδωσε στην κυβέρνησή του μεγαλύτερη διεθνή επιρροή στις αγορές ενέργειας, από ότι απολάμβανε ο Λευκός Οίκος εδώ και δεκαετίες. Η παραγωγή πετρελαίου των ΗΠΑ αυξήθηκε σε περισσότερα από 10 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα για πρώτη φορά από το 1970, χάρη στη βελτιωμένη τεχνολογία γεώτρησης. Η παραγωγή φυσικού αερίου έχει επίσης αυξηθεί, κάνοντας τις ΗΠΑ τον κορυφαίο παραγωγό καυσίμων στον κόσμο. Εν τω μεταξύ, η κατάργηση το 2015 μιας απαγόρευσης 40 ετών για τις εξαγωγές αργού πετρελαίου, που υπογράφηκε από τον πρώην πρόεδρο Barack Obama, κατέστησε δυνατές τις στρατηγικές αποστολές στο εξωτερικό. Η αδειοδότηση των εγκαταστάσεων εξαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου των ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια, παρείχε μια ακόμη ώθηση. Παραμένει να δούμε πόσο επιτυχημένα θα διαχειριστεί η κυβέρνηση το σημαντικό ενεργειακό της πλεονέκτημα. Τα εμπόδια περιλαμβάνουν την περιβαλλοντική αντίθεση σε νέους αγωγούς και άλλα ενεργειακά έργα, τον ανταγωνισμό άλλων μεγάλων εξαγωγέων στο εξωτερικό και πιθανές εμπορικές διαφορές. Τα πρώτα σημάδια είναι πολλά υποσχόμενα. Η Λιθουανία, η Ουκρανία, η Κίνα, η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα και το Βιετνάμ είναι μεταξύ των περισσότερων από 30 χωρών που πρόσφατα σύναψαν συμφωνίες παροχής ενέργειας από τις ΗΠΑ τα τελευταία δύο χρόνια, πολλές από αυτές για πρώτη φορά. Ο John McCarrick, αναπληρωτής βοηθός γραμματέας του Γραφείου Ενεργειακών Πόρων του Υπουργείου Εξωτερικών, δήλωσε ότι το προσωπικό του βοήθησε να ανοίξει ο δρόμος για ορισμένες συμφωνίες παροχής ενέργειας, με συναντήσεις με ιδιωτικούς και κρατικούς αξιωματούχους στην Ευρώπη και την Ασία, για την προώθηση της στρατηγικής αξίας της ενέργειας των ΗΠΑ. "Το μόνο που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να ισορροπήσουμε τον τομέα της αγοράς", δίνοντας στους συμμάχους τη δυνατότητα να διαφοροποιήσουν τον ενεργειακό τους εφοδιασμό, είπε. Κάτι τέτοιο, πρόσθεσε, θα μπορούσε να μειώσει την επιρροή των "παραγόντων που στρεβλώνουν την αγορά", συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας και των παραγωγών των χωρών του ΟΠΕΚ. Η κυβέρνηση ελπίζει επίσης να χρησιμοποιήσει τις εξαγωγές ενέργειας για να μειώσει τα εμπορικά ελλείμματα με τους εταίρους, ειδικά με την Κίνα, η οποία το 2017 εξήγαγε προϊόντα στις ΗΠΑ αξίας 347 δισ. δολαρίων περισσότερα από ότι εισήγαγε. Η Κίνα έχει καταστεί κορυφαίος εισαγωγέας του LNG των ΗΠΑ και είναι τώρα δεύτερη στην αγορά αργού πετρελαίου από τις ΗΠΑ μετά τον Καναδά. Η κρατική πετρελαϊκή εταιρεία της Κίνας υπέγραψε μια προκαταρκτική συμφωνία τον Νοέμβριο 2017, για να επενδύσει σε μια εγκατάσταση εξαγωγής LNG ύψους 43 δισ. δολαρίων στην Αλάσκα, η οποία θα ανταγωνίζεται τον τερματικό σταθμό εξαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου της Yamal, στην Αρκτική. Οι εξαγωγές άνθρακα των ΗΠΑ προς την Ασία, αυξήθηκαν επίσης τους τελευταίους μήνες, καθώς οι προβληματικές αμερικανικές εταιρείες εξόρυξης αναζητούν εναλλακτικές λύσεις στην αδύναμη εγχώρια αγορά. Ενώ οι εξαγωγές των ΗΠΑ αυξάνονται, οι εισαγωγές τους μειώνονται και παράλληλα η οικονομική και πολιτική εξάρτηση από τις χώρες παραγωγής πετρελαίου στη Μέση Ανατολή και αλλού. Από το 2005, οι καθαρές εισαγωγές πετρελαίου των ΗΠΑ έχουν βυθιστεί σε μόλις 4 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως, από 12,5 εκατομμύρια, με το μερίδιο που προέρχεται από τον ΟΠΕΚ να μειώνεται σε περίπου το ένα τρίτο. Η απαγόρευση εξαγωγής πετρελαίου στις ΗΠΑ, η οποία έχει πλέον καταργηθεί, χρονολογείται από μια εποχή φόβου έλλειψης καυσίμων, μετά το εμπάργκο που επέβαλαν οι αραβικές χώρες του ΟΠΕΚ, σε αντίποινα για την υποστήριξη των ισραηλινών στρατιωτικών δυνάμεων από τις ΗΠΑ. Το έγγραφο Στρατηγικής Εθνικής Ασφάλειας του Trump, το οποίο παρουσιάστηκε τον Δεκέμβριο 2017, ανέφερε ότι ο στόχος της πολιτικής «ενεργειακής κυριαρχίας» είναι να "βοηθήσουμε τους συμμάχους και τους εταίρους μας να γίνουν πιο ανθεκτικοί σε όσους χρησιμοποιούν την ενέργεια για να ασκήσουν πίεση". Η Λιθουανία παρέλαβε το πρώτο φορτίο LNG των ΗΠΑ τον Αύγουστο 2018, γεγονός που ο υπουργός εξωτερικών της Λιθουανίας χαρακτήρισε ως "ζωτικής σημασίας για όλη την περιοχή". Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίμου Dmitry Peskov δήλωσε ότι οι ΗΠΑ καταβάλουν προσπάθειες να υπονομεύσουν τα ρωσικά ενεργειακά έργα στην Ευρώπη, χαρακτηρίζοντας τις προσπάθειες αυτές ως "αθέμιτο ανταγωνισμό". "Γνωρίζουμε απόλυτα τις προσπάθειες των ΗΠΑ να υπονομεύσουν τα διάφορα ενεργειακά έργα της Gazprom, γεγονός που αποτελεί αθέμιτο ανταγωνισμό. Θα πολεμήσουμε γι αυτό", είπε. Ο Peskov δήλωσε επίσης ότι οι ρωσικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένης της Gazprom, είναι έτοιμες να υποσκελίσουν τους ανταγωνιστές στις ευρωπαϊκές αγορές φυσικού αερίου, προσθέτοντας ότι οι εταιρείες παρέχουν ενεργειακή ασφάλεια στην Ευρώπη. Η κυβέρνηση Trump βοήθησε επίσης να ολοκληρωθεί μια συμφωνία τον Ιούλιο μεταξύ της Ουκρανίας και της αμερικανικής Xcoal Energy, για περίπου 700.000 τόνους άνθρακα και παρείχε εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια χρηματοδότησης και ασφάλισης, σε έργα φυσικού αερίου και αιολικής ενέργειας. Η Ουκρανία έχει στηρίξει το μονοπώλιο της Ρωσίας για την προμήθεια φυσικού αερίου στην Ευρώπη, όλα αυτά τα χρόνια. Η κρατική ενεργειακή εταιρεία Gazprom διέκοψε την παροχή στην Ουκρανία, και στη συνέχεια στη Δυτική Ευρώπη, κατά τη διάρκεια των διαφορών σχετικά με τις τιμές και επέβαλε απαγορεύσεις σε πελάτες που μεταπωλούν φυσικό αέριο σε άλλες χώρες. Το Κρεμλίνο και η Gazprom, έχουν πει ότι αυτές οι διαμάχες οδηγούνται από εμπορικά και όχι πολιτικά ζητήματα. Ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Gazprom, Alexander Medvedev, υποβάθμισε την επίδραση των ενεργειακών αποστολών των ΗΠΑ στην περιοχή. " Θα συγκρίνω τις εξαγωγές φυσικού αερίου της Gazprom στην Ευρώπη, με ένα φλιτζάνι τσάι και τις προμήθειες των ΗΠΑ με μερικές σταγόνες κονιάκ ή ουίσκι που προστίθενται σε αυτό το φλυτζάνι ", είπε σε επενδυτές στο Λονδίνο. Η Ρωσία επιδιώκει να εδραιώσει τους επιχειρηματικούς δεσμούς στη Δυτική Ευρώπη, με έναν προτεινόμενο αγωγό φυσικού αερίου από Βαλτική Θάλασσα προς τη Γερμανία, τον Nord Stream 2. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Rex Tillerson δήλωσε στη Βαρσοβία στις 27 Ιανουαρίου 2018, ότι η Ουάσινγκτον θεωρεί το έργο ως απειλή για την ασφάλεια της ενέργειας της Ευρώπης. Η Ρωσία έχει μεγάλη πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα, για να απειλήσει τις εταιρείες γεωτρήσεων των ΗΠΑ με έναν πόλεμο τιμών, αν η αμερικανική πολιτική πλήξει αρκετά τη χώρα, αναφέρουν αναλυτές. Ακόμη και αν οι ΗΠΑ αγωνιστούν να κερδίσουν μερίδιο αγοράς στον ανταγωνισμό τους με το φθηνότερο αγωγό φυσικού αερίου από τη Ρωσία, η διαθεσιμότητα μιας εναλλακτικής λύσης θα μειώσει τον αντίκτυπο εάν η Ρωσία αποσύρει πάλι τις προμήθειες της και θα μειώσει την ικανότητά της να επιβάλει μακροπρόθεσμες περιοριστικές συμβάσεις με τους πελάτες της. Ο McCarrick του Υπουργείου Εξωτερικών διαφώνησε με την εκτίμηση ορισμένων αναλυτών, ότι η προσπάθεια των ΗΠΑ να επεκτείνουν τις εξαγωγές τους στο εξωτερικό, θα μπορούσε να θυμώσει τη Ρωσία. "Οι Ρώσοι πρέπει να καταλάβουν ότι ανταγωνίζονται σε μια αγορά ", είπε. "Πραγματικά, είναι απλώς ένας ανταγωνισμός, δεν είναι μια γεωπολιτική απειλή". Πηγή