Σήμερα το πρόβλημα έχει μετατοπιστεί τόσο χρονικά, ο κίνδυνος ενός μπλακ άουτ είναι πλέον ορατός την άνοιξη και το φθινόπωρο όσο και αιτιολογικά με το πρόβλημα να δημιουργείται από μεγάλη προσφορά λόγω ΑΠΕ και τη χαμηλή ζήτηση και κατανάλωση.
Όπως για παράδειγμα την περίοδο του Πάσχα με την ζήτηση πολύ χαμηλή και το δίκτυο στα όριά όπου οι περικοπές ΑΠΕ έσωσαν την κατάσταση.
Στο θέμα της απορριπτόμενης ενέργειας στα δίκτυα λόγω ΑΠΕ εστιάζει η τελευταία μελέτη του Ινστιτούτου Ενέργειας Νοτιοανατολικής Ευρώπης (ΙΕΝΕ), που δημοσιεύτηκε χθες.
Όπως αναφέρει στην Ελλάδα, η ραγδαία διείσδυση των ΑΠΕ και το υψηλό επενδυτικό ενδιαφέρον για την πράσινη ανάπτυξη τα τελευταία δύο χρόνια έχει οδηγήσει στην απόρριψη, όλο και πιο συχνά, χιλιάδων μεγαβατωρών παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας, λόγω της αδυναμίας του συστήματος να απορροφήσει την ενέργεια που παράγουν φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα κατά τη διάρκεια της ημέρας. Πλέον, το σύστημα έχει φτάσει στα όριά του και οι απορρίψεις ενέργειας μονιμοποιούνται για να αποτραπεί ένα εκτεταμένο μπλακ άουτ, κάτι που είδαμε να συμβαίνει και τις ημέρες του Πάσχα.
Ο τρόπος αντιμετωπίσης ενός μπλακ άουτ στο παρελθόν ήταν οι επιλεκτικές διακοπές ρεύματος για τα νοικοκυριά, σημείωνεται στη μελέτη, ενώ σήμερα το πρόβλημα συνδέεται με τα ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας λόγω των ήπιων καιρικών συνθηκών και της ήδη χαμηλής κατανάλωσης (ως απότοκο της ενεργειακής κρίσης), σε συνδυασμό με την αυξημένη παραγωγή των ΑΠΕ, ιδίως κατά τις μεσημβρινές ώρες. Ο συνδυασμός αυτός, που χαρακτηρίζει το ηλεκτρικό σύστημα της χώρας κυρίως την άνοιξη και το φθινόπωρο, έχει δημιουργήσει αρκετά προβλήματα στο δίκτυο λόγω της συνεχιζόμενης εγκατάστασης νέων έργων ΑΠΕ, και συνιστά μια δυνάμει μεγάλη απειλή για το ηλεκτρικό σύστημα που δημιουργεί κινδύνους για μπλακ άουτ, ιδίως σε μέρες που τα φορτία είναι πολύ χαμηλά.
Υπολογίζεται, σύμφωνα με το ΙΕΝΕ, ότι μαζί με τον «κόφτη» που επιβλήθηκε στα έργα του δικτύου διανομής (ΔΕΔΔΗΕ), το ψαλίδι ξεπέρασε πρόσφατα τα 3.5 GW και συμπληρώθηκε με εμπάργκο στις εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας, με βάση τους κανόνες του διασυνοριακού εμπορίου, οι οποίες σταμάτησαν για τέσσερις ημέρες μέχρι να περάσει η «μπόρα» της πασχαλινής περιόδου με τις ειδικές κλιματολογικές συνθήκες και την περιορισμένη ζήτηση. Η απαγόρευση των εισαγωγών περιόρισε και μεγαλύτερες απορρίψεις ενέργειας, κάτι που θα ήταν αδύνατο να συμβεί σε μια τυπική ημέρα χωρίς τη λήψη των έκτακτων μέτρων από τον ΑΔΜΗΕ.
Το Ινστιτούτο σημείωνει ότι σύμφωνα με αρμόδια στελέχη της αγοράς σε περιόδους υψηλής ηλιοφάνειας και ισχυρών ανέμων για να διατηρηθεί όρθιο το ηλεκτρικό σύστημα μπορεί να χρειαστεί να περικοπεί έως και το 50% της παραγόμενης πράσινης ενέργειας για ορισμένο χρονικό διάστημα.
«Το ελληνικό σύστημα ηλεκτρισμού αποτελεί μια μικρογραφία της μεγάλης εικόνας των ευρωπαϊκών συστημάτων με ιδιαιτερότητες, όπως για παράδειγμα οι περιορισμένες διεθνείς διασυνδέσεις, που καθιστούν τα πράγματα ακόμη πιο δύσκολα. Το πρόβλημα δεν είναι, όμως, μόνο τα δίκτυα στην Ελλάδα. Το μεγαλύτερο πρόβλημα του ελληνικού συστήματος είναι η διατήρηση της ευστάθειας του συστήματος τις μεσημεριανές ώρες λόγω της υπερπαραγωγής των φωτοβολταϊκών. Παράλληλα, έντονος είναι και ο προβληματισμός από πλευράς των επενδυτών ΑΠΕ αλλά και των τραπεζών, που ζητούν περισσότερες διασφαλίσεις για τη χρηματοδότηση έργων λόγω της αβεβαιότητας της αγοράς» προσθέτει.
Προκειμένου να διατηρηθούν τα συστήματα ηλεκτρισμού στην Ευρώπη χωρίς προβλήματα, θα πρέπει να προχωρήσουν με μεγάλη ταχύτητα επενδύσεις της τάξεως των €67 δισ. ετησίως μέχρι το 2030, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Ένωσης Ευρωπαϊκών Εταιρειών Ενέργειας (Eurelectric). Επίσης, προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η παραγωγή ΑΠΕ, η χωρητικότητα αποθήκευσης θα πρέπει να αυξηθεί από τα 4 GW σήμερα σε 191 GW έως το 2030.
Με τα σημερινά δεδομένα δυναμικότητας των δικτύων και αποθήκευσης, οι περικοπές ενέργειας από ΑΠΕ αναμένεται να φτάσουν το 30%-35% σε αρκετές περιοχές της Ευρώπης μέχρι το τέλος της δεκαετίας αναφέρει το ΙΕΝΕ και συμπληρώνει ότι οι ανησυχίες των εταιρειών ηλεκτρισμού σε Ελλάδα και Ευρώπη συνδέονται με τη σημαντική υστέρηση ανάπτυξης των δικτύων και την εν δυνάμει εξέλιξή τους σε απειλή όχι μόνο για την επίτευξη των ευρωπαϊκών στόχων για το κλίμα, αλλά και για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης.
«Η ζοφερή αυτή πραγματικότητα των ηλεκτρικών συστημάτων της Ευρώπης είναι αποτέλεσμα ενός σχεδιασμού που έδωσε έμφαση στην ανάπτυξη των ΑΠΕ, χωρίς να λάβει υπόψη τη δυναμικότητα των δικτύων και την αποθήκευση για την απορρόφηση και διαχείριση της συνεχώς αυξανόμενης και ευμετάβλητης παραγωγής τους» καταλήγει το ΙΕΝΕ συμπληρώνοντας ότι η διαχείριση της νέας αυτής πραγματικότητας, σε συνδυασμό με την καθίζηση της ζήτησης ενέργειας, αποτελεί καθημερινή άσκηση για τους διαχειριστές των ευρωπαϊκών συστημάτων ηλεκτρισμού, η οποία γίνεται όλο και πιο δύσκολη όσο αυξάνεται η διείσδυση των ΑΠΕ.
