Σχολιάζουν δε ότι πετάει το μπαλάκι στα κράτη μέλη καθώς τους ζητά να μειώσουν τη φορολογία στην ενέργεια, κάτι που δεν είναι πάντα εφικτό κυρίως λόγω των επιπτώσεων που αυτό θα έχει στους εθνικούς προϋπολογισμούς.
Σημειώνουν ότι η Επιτροπή εμμένει στο αφήγημα πως η διασφάλιση προσιτής ενέργειας μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την επιτάχυνση των επενδύσεων στις ΑΠΕ, τις υποδομές των δικτύων και την εμβάθυνση της ολοκλήρωσης της αγοράς.
Σύμφωνα με τους φορείς της ευρωπαϊκής βιομηχανίας, οι κύριες τροποποιήσεις που περιλαμβάνει το τελικό σχέδιο αφορούν τα εξής:
- Η Κομισιόν υιοθέτησε μια πιο τεχνολογικά ουδέτερη προσέγγιση για τα Συμβόλαια Αγοράς Ενέργειας (PPAs), αναφέροντας ότι η προώθησή τους θα γίνει χωρίς διακρίσεις υπέρ συγκεκριμένων τεχνολογιών. Παράλληλα, περιλαμβάνει τη δράση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), η οποία θα παρέχει εγγυήσεις ύψους 500 εκατ. ευρώ σε επιχειρήσεις που επιθυμούν να συνάψουν PPAs. Ωστόσο, οι εγγυήσεις αυτές επικεντρώνονται αποκλειστικά στη μείωση του κινδύνου για τα αντισυμβαλλόμενα μέρη, χωρίς να διασφαλίζουν μείωση του κόστους ενέργειας, κάτι που αποτελεί βασικό αίτημα της βιομηχανίας.
- Ένα σημείο που αξιολογείται θετικά από τις επιχειρήσεις είναι η ανακοίνωση της Κομισιόν ότι έως το τέταρτο τρίμηνο του 2025 θα εκδώσει κατευθυντήριες οδηγίες για τον συνδυασμό των Συμβολαίων Διαφοράς (CfD) και των PPAs. Η συγκεκριμένη καθοδήγηση επεκτείνεται στον σχεδιασμό αποτελεσματικών CfD, συμπεριλαμβανομένου του τρόπου συνδυασμού τους με PPAs, ένα μέτρο που η βιομηχανία είχε ζητήσει, προκειμένου να αποφευχθούν στρεβλώσεις στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.
- Ένα ακόμα σημείο στο οποίο επήλθαν αλλαγές αφορά τη χρηματοδότηση της μείωσης των τελών δικτύου. Η Κομισιόν δεσμεύτηκε ότι το δεύτερο τρίμηνο του 2025 θα δημοσιεύσει οδηγίες για στοχευμένες παρεμβάσεις που θα επιτρέπουν στα κράτη-μέλη να χρησιμοποιούν εθνικούς πόρους για τη μείωση των ρυθμιζόμενων χρεώσεων. Αυτή η μείωση θα αφορά το πρόσθετο κόστος που σχετίζεται με την πράσινη μετάβαση της βιομηχανίας και την ολοκλήρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Η πρόταση αυτή αφήνει, ωστόσο, αρκετά ερωτήματα ανοιχτά, καθώς δεν πρόκειται για δεσμευτικό μέτρο αλλά για απλή καθοδήγηση, η εφαρμογή της οποίας θα εξαρτηθεί από τη δημοσιονομική κατάσταση κάθε χώρας. Οι φορείς της βιομηχανίας εκφράζουν επιφυλάξεις σχετικά με το κατά πόσο οι εθνικές κυβερνήσεις θα μπορέσουν να αξιοποιήσουν αυτό το εργαλείο, δεδομένων των οικονομικών περιορισμών που αντιμετωπίζουν.
- Στο πλαίσιο της προσπάθειας για την ενίσχυση των ενεργειακών υποδομών, η ΕΤΕπ ανακοίνωσε την εισαγωγή ενός «πακέτου κατασκευής δικτύων» για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής εφοδιαστικής αλυσίδας, αντίστοιχου με το «πακέτο ανεμογεννητριών» που είχε παρουσιαστεί προ μηνών. Η πρωτοβουλία αυτή περιλαμβάνει την παροχή αντεγγυήσεων προς τους κατασκευαστές εξοπλισμού δικτύων, με το αρχικό ποσό να διαμορφώνεται στα 1,5 δισ. ευρώ.
- Στο τελικό κείμενο του Σχεδίου για την Προσιτή Ενέργεια περιλαμβάνεται επίσης η πρόθεση της Κομισιόν να αναπτύξει ένα νέο εργαλείο «πράσινης ευελιξίας», το οποίο θα βασίζεται στη δέσμευση των βιομηχανικών επιχειρήσεων να καταναλώνουν καθαρή ηλεκτρική ενέργεια μέσω μακροχρόνιων συμβολαίων PPAs. Παρότι η πρόταση αυτή κινείται στη σωστή κατεύθυνση, οι φορείς της βιομηχανίας σημειώνουν ότι παραμένει ασαφής, καθώς δεν συνοδεύεται από συγκεκριμένα μέτρα εφαρμογής.
Ο στόχος του εργαλείου αυτού είναι να διαμορφωθεί με τρόπο που θα αποτρέπει στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό και τις επιδοτήσεις στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά, σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις. Ωστόσο, όπως τονίζουν οι επιχειρηματικοί φορείς, χωρίς σαφές πλαίσιο εφαρμογής, ο αντίκτυπος της πρωτοβουλίας αυτής παραμένει αβέβαιος.
Τέλος, η Επιτροπή ανακοίνωσε ότι έως το τέταρτο τρίμηνο του 2025 θα υποβάλει στα κράτη-μέλη εισηγήσεις για τη μείωση των φορολογικών επιβαρύνσεων στην ηλεκτρική ενέργεια. Παρότι το μέτρο αυτό θα μπορούσε να λειτουργήσει θετικά στη μείωση του ενεργειακού κόστους, η τελική απόφαση ανήκει στις εθνικές κυβερνήσεις, γεγονός που καθιστά αβέβαιη την εφαρμογή του.
Η ευρωπαϊκή βιομηχανία εκφράζει έντονη δυσαρέσκεια για το γεγονός ότι το Σχέδιο για την Προσιτή Ενέργεια δεν περιλαμβάνει άμεσα μέτρα που θα οδηγήσουν στη μείωση του ενεργειακού κόστους, ούτε θεσπίζει μηχανισμούς που να εγγυώνται την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων απέναντι σε αγορές όπως των ΗΠΑ και της Κίνας, όπου εφαρμόζονται κρατικές ενισχύσεις.
Παρά τις επιμέρους τροποποιήσεις, το γενικό πλαίσιο παραμένει αμετάβλητο, με την Κομισιόν να επιμένει στη στρατηγική των μακροπρόθεσμων επενδύσεων, χωρίς να αντιμετωπίζει το άμεσο πρόβλημα του υψηλού ενεργειακού κόστους που πλήττει τη βιομηχανική παραγωγή στην Ευρώπη.
