Καθώς ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται, επιβαρύνοντας την οικονομία της Ευρώπης -όπως σπεύδει να υπογραμμίσει και η Κομισιόν στις εαρινές προβλέψεις της- και θέτοντας την ΕΕ «όμηρο» της ενεργειακής αβεβαιότητας, η σημασία επιτάχυνσης της πράσινης μετάβασης κυριαρχεί στη δημόσια συζήτηση.
Η Ευρώπη, το τελευταίο διάστημα, επιδίδεται σε έναν «αγώνα δρόμου» για την εξεύρεση εναλλακτικών πηγών ενέργειας, προκειμένου να υλοποιήσει τον στόχο της ενεργειακής απεξάρτησης από τη Ρωσία. Είναι ένα στοίχημα για την Ευρώπη, αφού αυτό σηματοδοτεί την ανάγκη μιας ταχείας ενεργειακής «μετάλλαξης», κάτι που δεν θεωρείται εύκολη υπόθεση.
Η Fitch, σε πρόσφατη έκθεσή της, μιλά για μετασχηματισμό της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας ως επακόλουθο των εξελίξεων στην Ουκρανία. Όπως εξηγεί, μεταξύ άλλων, το εγχείρημα της Ευρώπης σημαίνει ότι όσον αφορά στο φυσικό αέριο, η κατανάλωση στην ΕΕ θα πρέπει να περιοριστεί κατά περίπου 40% έως το 2030 (ήτοι με σημαντικά πιο γρήγορο ρυθμό από τον προηγούμενο προγραμματισμό), αλλά θα μπορούσε και να ανοίξει τον δρόμο για πιο «καθαρές» λύσεις ενέργειας.
Υδρογόνο, το καύσιμο του μέλλοντος;
Μία από τις λύσεις στις οποίες δίνει έμφαση η Fitch -και όπου φαίνεται να εναποθέτει ελπίδες η Ευρώπη- είναι το πράσινο υδρογόνο που θα μπορούσε να γεννήσει ευκαιρίες και για την Ελλάδα. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει αναφερθεί στον ρόλο που θα μπορούσε να διαδραματίσει η χώρα μας στην παραγωγή και διανομή πράσινου υδρογόνου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το έργο «White Dragon» (προϋπολογισμού 8 δισ. ευρώ) για την παραγωγή πράσινου υδρογόνου στη Δυτική Μακεδονία.
Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της Κομισιόν, Φρανς Τίμερμανς, το υδρογόνο συνιστά μέρος της λύσης για την απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Μιλώντας αυτόν τον μήνα στο «World Hydrogen Summit» για τα γεωπολιτικά οφέλη που προκύπτουν από τη χρήση του υδρογόνου, έκανε μνεία στις προοπτικές που δημιουργούνται για περιοχές της Μεσογείου, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας «REPowerEU» που αποσκοπεί, μεταξύ άλλων, και στην κατάρτιση πλάνου για την επίσπευση της αξιοποίησης του υδρογόνου, στο πλαίσιο της πράσινης μετάβασης.
Σημειωτέον ότι το λεπτομερές σχέδιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ενέργεια θα ανακοινωθεί την ερχόμενη Τετάρτη, 18 Μαΐου.
Ακριβό το «φουλάρισμα» της Ευρώπης με φυσικό αέριο
Εν τω μεταξύ, η Ευρώπη φαίνεται πως έχει αρχίσει να προετοιμάζεται για τον χειμώνα, υπό τον φόβο πιθανών ελλείψεων, γεμίζοντας τις αποθήκες φυσικού αερίου. Εντούτοις, σύμφωνα με το Reuters, η εκτίναξη των τιμών καθιστά και σημαντικά πιο κοστοβόρα τη διαδικασία, αφού όπως σημειώνεται, η αναπλήρωση των αποθεμάτων αερίου θα μπορούσε να κοστίσει περίπου 40 δισεκατομμύρια ευρώ παραπάνω, σε σχέση με πέρυσι.
«Ο χειμώνας θα είναι δύσκολος χωρίς το ρωσικό φυσικό αέριο. Το κλειδί είναι να γεμίσουμε τις αποθήκες στη διάρκεια του καλοκαιριού, όσο το δυνατόν περισσότερο» επεσήμανε στο Reuters ο Guy Smith, διευθυντής εμπορίας φυσικού αερίου και LNG στην Vattenfall.
Η σύσταση της Κομισιόν είναι ότι οι εγκαταστάσεις αποθήκευσης θα πρέπει να είναι γεμάτες κατά τουλάχιστον 80% έως την 1η Νοεμβρίου, ενώ το κόστος υπολογίζεται ότι θα είναι σχεδόν τετραπλάσιο, σε σχέση με πέρυσι τέτοια εποχή, για την ποσότητα του φυσικού αερίου που πρέπει να αγοραστεί.
Οι ανησυχίες γύρω από την ασφάλεια ενεργειακού εφοδιασμού αποτυπώνονται και στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τις εαρινές οικονομικές προβλέψεις. Η Κομισιόν όχι μόνο «ψαλιδίζει» τις προβλέψεις για τον ρυθμό ανάπτυξης το 2022 και το 2023, αλλά χτυπά «καμπανάκι» για το ενδεχόμενο ξαφνικής διακοπής ενεργειακού εφοδιασμού, αφού το «ακραίο σενάριο» (που εξετάζει μεγάλης κλίμακας διαταραχές στην τροφοδοσία ρωσικού φυσικού αερίου) θα σήμαινε περαιτέρω επιδείνωση για τις προοπτικές της ευρωπαϊκής οικονομίας.
«Παράθυρο» για το φυσικό αέριο, συνέχεια στο θρίλερ για το πετρελαϊκό εμπάργκο
Μέσα στο υφιστάμενο κλίμα ενεργειακής ανασφάλειας και καθώς η «επόμενη ημέρα» παραμένει αβέβαιη, η Κομισιόν ανοίγει «παράθυρο» για τις αγορές ρωσικού φυσικού αερίου, δίδοντας «οδηγίες» για το πώς οι εταιρείες της ΕΕ θα μπορούν να συνεχίσουν να προμηθεύονται αέριο από τη Ρωσία, δίχως να παραβιάζουν τις ευρωπαϊκές κυρώσεις.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με σχετικές πληροφορίες που μετέδωσε το Reuters, σε επικαιροποιημένες οδηγίες της προς τις χώρες της ΕΕ, η Κομισιόν σημειώνει ότι οι κυρώσεις δεν εμποδίζουν τις εταιρείες «να ανοίξουν λογαριασμό σε συγκεκριμένη τράπεζα», προσθέτοντας ότι μπορούν να πληρώσουν για το ρωσικό φυσικό αέριο στο νόμισμα που συμφωνήθηκε στα υπάρχοντα συμβόλαιά τους και να προβαίνουν σε «σαφή δήλωση», όπου θα αναφέρουν ότι θεωρούν τις υποχρεώσεις τους -βάσει των υφιστάμενων συμβολαίων- εκπληρωμένες, πληρώνοντας σε ευρώ ή δολάρια.
Παράλληλα, σύμφωνα με το ίδιο μέσο, μετά και το «πράσινο φως» των Βρυξελλών, ο ιταλικός ενεργειακός κολοσσός Eni αναμένεται να ανοίξει, αυτήν την εβδομάδα, θα προχωρήσει στο άνοιγμα τραπεζικών λογαριασμών, προκειμένου να πληρώσει για το ρωσικό φυσικό αέριο. Στο ίδιο κλίμα και οι πληροφορίες του Bloomberg που αναφέρουν ότι η Eni ετοιμάζεται να ανοίξει τραπεζικό λογαριασμό σε ρούβλια.
Την ίδια ώρα, παρατείνεται το θρίλερ γύρω από το πετρελαϊκό εμπάργκο, με την Ουγγαρία να επιμένει στο βέτο και με τη Γερμανία πάντως να φαίνεται αποφασισμένη να σταματήσει τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου ακόμα και χωρίς τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ.
Όπως διεφάνη, χθες, οι 27 Ευρωπαίοι υπουργοί Ενέργειας δεν κατάφεραν να καταλήξουν σε συμφωνία σχετικά με το εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο. Επόμενος κρίσιμος σταθμός θεωρείται η Σύνοδος της 30-31ης Μαΐου.
Στο μεταξύ, σύμφωνα με το Bloomberg, Γερμανοί αξιωματούχοι διαμηνύουν ότι το Βερολίνο είναι έτοιμο να βάλει τέλος στις εισαγωγές πετρελαίου από τη Ρωσία μέχρι το τέλος του έτους, ακόμα και εάν η ΕΕ δεν οδηγηθεί σε συμφωνία για το εμπάργκο.
Όσο για τον αντίκτυπο που θα έχει στην αγορά ενδεχόμενη επιβολή εμπάργκο, οι αναλυτές της Fitch «βλέπουν» τις τιμές να παραμένουν σε υψηλά επίπεδα βραχυπρόθεσμα.
Στη σκιά της ενεργειακής κρίσης λαμβάνει χώρα και το ταξίδι του Κυριάκου Μητσοτάκη στις ΗΠΑ. Ο πρωθυπουργός, ερωτηθείς στη διάρκεια ανοιχτής συζήτησης στο Georgetown University σχετικά με το ενδεχόμενο ενεργειακό εμπάργκο και το πού θα μπορούσε να φθάσει η πίεση της Ευρώπης στη Ρωσία, επεσήμανε ότι το εν λόγω μέτρο δεν θα μπορούσε να εφαρμοστεί στο φυσικό αέριο, καθώς όπως είπε χαρακτηριστικά, «θα πυροβολούσαμε τα πόδια μας». Αναφέρθηκε, άλλωστε, στην πρακτική δυσκολία απεξάρτησης της Ευρώπης από τη ρωσική ενέργεια, σημειώνοντας ότι «η Ευρώπη εξαρτάται ακόμη από το ρωσικό φυσικό αέριο και αυτό δεν θα αλλάξει από τη μία μέρα στην άλλη».
