Σε πορεία αξιοποίησης του φυσικού αερίου, έχουν εισέλθει οι εταιρείες, που δραστηριοποιούνται στην κυπριακή ΑΟΖ, στην οποία διαπιστώνεται εσχάτως έντονη κινητικότητα.
Η τελευταία ανακάλυψη στον στόχο Cronos-1, που χαρακτηρίστηκε σημαντική από τις ίδιες τις εταιρείες, επιβεβαιώνει πως το ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας προχωρά κανονικά, υπάρχουν χρονοδιαγράμματα, που μπορεί να αλλάζουν αλλά δεν παραπέμπουν τις επόμενες κινήσεις στις ελληνικές καλένδες. Όπως, δηλαδή, έγινε στο παρελθόν. Είναι σαφές πως οι ανακαλύψεις -οι μέχρι σήμερα και εκείνες που θα ακολουθήσουν- αναμένεται ότι θα συμπληρώσουν το παζλ και θα φθάσουν σιγά-σιγά στο διά ταύτα. Δηλαδή, στην εξόρυξη και αξιοποίηση των υδρογονανθράκων.
Η ανακοίνωση της νέας ανακάλυψης της ιταλο-γαλλικής κοινοπραξίας, Eni-TotalEnergies, στο θαλασσοτεμάχιο 6, αν και όχι τόσο μεγάλη (2,5 τρισ. κυβικών ποδών- tcf), θεωρείται σημαντική πολιτικά, γεωπολιτικά. Κι αυτό γιατί είναι προφανές πως διανοίγονται προοπτικές στο πεδίο αυτό. Κυρίως εάν υπάρξει ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός, ο οποίος θα λαμβάνει υπόψη και τις εξελίξεις στην Ευρώπη (ενεργειακή κρίση), αλλά και τον προγραμματισμό των γειτονικών κρατών (Αίγυπτος, Ισραήλ).
Πώς διαμορφώνεται το σκηνικό μέχρι σήμερα και ποια τα επόμενα βήματα;
- Πρώτον, η Eni-Total Energies, από την 21η Αυγούστου έχει μετακινήσει το γεωτρύπανο TUNGSTEN EXPLORER σε έναν άλλο στόχο, τον ΖΕΥΣ-1 στο ίδιο θαλασσοτεμάχιο, το 6 και με βάση τις υπάρχουσες εκτιμήσεις αναμένεται ότι θα «κτυπήσει» και να εντοπίσει αέριο. Θα προστεθεί κι αυτό στις νέες ανακαλύψεις. Η γεώτρηση αυτή θα διαρκέσει μέχρι τις 21 Νοεμβρίου (NAVTEX 278/22 της Κυπριακής Δημοκρατίας). Σημειώνεται ότι η κοινοπραξία έχει αδειοδοτημένο και το γειτονικό 7, που επίσης θα αξιοποιηθεί.
- Δεύτερον, ενόψει των αποτελεσμάτων της γεώτρησης της κοινοπραξίας EXXON MOBIL-Qatar Petroleum, στο κοίτασμα Γλαύκος-2, στο θαλασσοτεμάχιο 10, που υπολογίζεται γύρω στα 5-8 τρισ. κυβικών ποδιών, οι συνεργαζόμενες εταιρείες θα πραγματοποιήσουν σεισμικές έρευνες στο θαλασσοτεμάχιο 5, το οποίο γειτνιάζει. Πρόκειται για νέες σεισμικές έρευνες με νέα μέθοδο, διπλών πλοίων, που προσφέρει περισσότερη ακρίβεια. Για τον Γλαύκο-2, που η γεώτρηση ολοκληρώθηκε τον περασμένο Μάρτιο, αναμένεται ότι μέχρι το τέλος του χρόνου θα ανακοινωθούν τα αποτελέσματα. Σημειώνεται πως οι εταιρείες έχουν προβεί και σε τεστ φλόγας κι όλα δείχνουν πως τα αποτελέσματα θα είναι καλά.
- Τρίτον, εκκρεμεί η επιβεβαιωτική γεώτρηση της CHEVRON στο κοίτασμα «Αφροδίτη», που χρονικά τοποθετείται τον Μάρτιο του 2023. Αναμένεται ότι από το «Αφροδίτη» θα αξιοποιηθεί και εκτιμάται ότι από εκεί θα βγει και το πρώτο φυσικό αέριο.
Εάν θα μπορούσε να προβεί κάποιος σε μια συνολική αποτίμηση των ποσοτήτων, αν και δεν μπορεί να είναι σε αυτή τη φάση ακριβείς οι υπολογισμοί, εκτιμάται πως η δυνητική δυναμικότητα της Κύπρου σε φυσικό αέριο ανέρχεται στα 11,7 tcf έως και 14,7 tcf. Δεν υπολογίζονται οι όποιες ποσότητες στο κοίτασμα Καλυψώ, του Οικοπέδου 6, όπου έχει εντοπισθεί αέριο, αλλά δεν έχει δοθεί πλήρης εικόνα (υπολογίζεται στο 1 και 3 tcf, ενώ το πρόβλημα που εντοπίζεται στην περιοχή είναι η ιδιομορφία του βυθού). Σημειώνεται συναφώς ότι η υπουργός Ενέργειας Νατάσα Πηλείδου σε δηλώσεις της -ανακοινώνοντας τη νέα ανακάλυψη- υπενθύμισε ότι στο τεμάχιο 6 είχε ανακαλυφθεί το 2018 ταμιευτήρας φυσικού αερίου εξαιρετικής ποιότητας στον στόχο Καλυψώ 1. Πρόσθεσε ότι τα δεδομένα που έχουν προκύψει από τη νέα γεώτρηση θεωρούνται ιδιαιτέρως χρήσιμα για την περαιτέρω αξιολόγηση του εν λόγω κοιτάσματος και των διαθέσιμων ποσοτήτων.
Μετά την εξόρυξη;
Είναι σαφές πως σύντομα θα μπορούσε να αξιοποιηθούν κοιτάσματα. Η υπουργός Ενέργειας, Νατάσα Πηλείδου, τοποθέτησε χρονικά την αξιοποίηση το 2026-2027, χαρακτηρίζοντας ως την πιο ρεαλιστική χρονική περίοδο για εξαγωγή φυσικού αερίου. Δεν αποκλείεται αυτό να γίνει νωρίτερα από το «Αφροδίτη». Το θέμα είναι πόσο γρήγορα θα κινηθεί η CHEVRON, που θα πρέπει να ενεργήσει ώστε να προλάβει τα χρονοδιαγράμματα. Είναι δε σαφές πως βάσει των ποσοτήτων που έχουν εξευρεθεί το επικρατέστερο σενάριο είναι η μεταφορά του φυσικού αερίου στην Αίγυπτο. Υπάρχουν οι υποδομές, ενώ προηγήθηκαν και συνεννοήσεις σε πολιτικό επίπεδο μεταξύ των κυβερνήσεων της Κύπρου και της Αιγύπτου. Αυτό το σενάριο ευνοείται από όλους τους άλλους παίκτες, κράτη και εταιρείες. Είναι κι ένα βολικό σενάριο και για την Ευρωπαϊκή Ένωση, που ως γνωστόν έχει κάνει συνεννοήσεις με το Κάιρο και το Τελ Αβίβ.
Η «ήπια» αντίδραση της κατοχικής Τουρκίας δεν προδικάζει τη συνέχεια
Η αντίδραση της Τουρκίας στους ενεργειακούς σχεδιασμούς δεν έχει ακόμη εκδηλωθεί. Δυο κινήσεις της κατοχικής δύναμης, έδειξαν πως επιφυλάσσεται για τα επόμενα βήματα. Πρώτο, παρά τα όποια σενάρια είχαν καλλιεργηθεί, ο Ερντογάν έστειλε το νέο γεωτρύπανο «Abdulhamid Han» στον Κόλπο της Αττάλειας. Το σκάφος παραμένει εκεί και διενεργεί γεώτρηση, έχοντας τουρκικές φρεγάτες γύρω του για προστασία. Δεύτερο, μετά την ανακοίνωση της κοινοπραξίας Eni- TotalEnergies δεν αντέδρασε αμέσως και με τον συνήθη τρόπο. Δεν προέβη σε έντονες κινήσεις αμφισβήτησης, όπως συνηθίζει να κάνει προτάσσοντας την πολιτική της ισχύος. Δεν επανέλαβε τη γνωστή θέση πως τίποτε δεν μπορεί να γίνει στην περιοχή -σε ό,τι αφορά τα ενεργειακά- χωρίς τη συναίνεση ή τη συμμετοχή της Άγκυρας. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, μετά τις ανακοινώσεις για την ανακάλυψη στο θαλασσοτεμάχιο 6, δήλωσε πως δεν παραβιάστηκε η λεγόμενη τουρκική υφαλοκρηπίδα και πως η γεώτρηση των εταιρειών έγινε νοτιότερα. Σημειώνεται ότι στο θαλασσοτεμάχιο 6 η Τουρκία έχει προβεί σε γεώτρηση τον Απρίλιο του 2020 και μάλιστα ανενόχλητα, ενώ οι πληροφορίες αναφέρουν πως το νέο γεωτρύπανο θα έλθει τον Οκτώβριο στην περιοχή. Ο στόχος είναι να κάνει γεώτρηση σε σημείο μεταξύ των θαλασσοτεμάχιων 6 και 7 (στο βόρειο τμήμα τους).
Η Άγκυρα μέτρησε τις κινήσεις της ενόψει και άλλων εξελίξεων αλλά και στοχεύσεών της. Όπως το Συριακό, το Ουκρανικό και τις συζητήσεις με τους Αμερικανούς για τα F-16. Αυτά, όμως, δεν μπορούν να επηρεάσουν τους σχεδιασμούς της κατοχικής δύναμης και το υπό υλοποίηση δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας». Συνεπώς, είναι πρόδηλο ότι προβαίνει σε κινήσεις τακτικής, αφήνοντας ανοικτό το επόμενό της βήμα. Αυτό οφείλουν να το γνωρίζουν στη Λευκωσία αλλά και στην Αθήνα, που θεωρούν πως η Τουρκία δεν θα υλοποιήσει τις απειλές της.
Την ίδια ώρα, είναι δε σαφές πως η Άγκυρα διατηρεί ανοικτή γραμμή επικοινωνίας με τις εταιρείες, που δραστηριοποιούνται στην κυπριακή ΑΟΖ, για αποφυγή «παρεξηγήσεων» και ατυχημάτων. Οι εταιρείες, φαίνεται από τις κινήσεις τους ότι λαμβάνουν υπόψη τι λένε στην Τουρκία και πώς ενεργούν. Γι’ αυτό και όπως συναφώς αναφέρουν ενημερωμένες πηγές, το καθεστώς Ερντογάν είναι ενημερωμένο για το πρόγραμμα των εταιρειών. Αλλά και οι εταιρείες, γνωρίζουν τι αμφισβητεί η κατοχική Τουρκία και ποιες είναι οι «ευαισθησίες» της.
