Η ολοκλήρωση της διαβούλευσης για το Εθνικό Πρόγραμμα Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων μάς υποχρεώνει να αναδείξουμε τον προσχηματικό της χαρακτήρα, καθώς και την αντίθεση των πολιτικών που εφαρμόζει η κυβέρνηση Μητσοτάκη με την Ευρωπαϊκή πολιτική για τα απόβλητα και την Εθνική Στρατηγική για την Κυκλική Οικονομία, που έχουν συναποφασίσει η Ελληνική Πολιτεία και όλοι οι παραγωγικοί και αυτοδιοικητικοί φορείς από το 2018.
Για τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, οι πολιτικές πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων αποτελούν αδιαμφισβήτητη προτεραιότητα της περιβαλλοντικής πολιτικής και του αναπτυξιακού μοντέλου που προτείνει. Για το λόγο αυτό, ακόμη και σε δύσκολες συνθήκες τον Δεκέμβριο του 2015, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ προχώρησε στην παράλληλη κύρωση του Σχεδίου Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) και του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου Πρόληψης Δημιουργίας Αποβλήτων (ΕΣΣΠΔΑ).
Αναγνωρίζουμε τις σοβαρές καθυστερήσεις της χώρας μας και τη μεγάλη απόσταση που μάς χωρίζει από το Ευρωπαϊκό Κεκτημένο στα θέματα πρόληψης και διαχείρισης στερεών αποβλήτων. Συγκεκριμένα, καθυστέρηση στην ουσιαστική ενσωμάτωση των νέων ευρωπαϊκών οδηγιών του 2018 αλλά και στην εφαρμογή σοβαρών μεταρρυθμιστικών τομών, όπως ο οικολογικός σχεδιασμός και η βιώσιμη κατανάλωση προϊόντων, η αποδοτικότητα των υλών και η επαναχρησιμοποίησης προϊόντων, όπως και καθυστέρηση και στην εφαρμογή αρκετών από τις προβλέψεις της Εθνικής Στρατηγικής Κυκλικής Οικονομίας που εγκρίθηκαν από το Κυβερνητικό Συμβούλιο Οικονομικής Πολιτικής (ΚΥΣΟΙΠ) το 2018.
Η ολοκλήρωση όμως της διαβούλευσης του νέου ΕΣΣΠΔΑ, επτά (7) μήνες μετά την έγκριση του αυγουστιάτικου ΕΣΔΑ του κ. Μητσοτάκη, μόνο προσχηματική και υποκριτική μπορεί να χαρακτηριστεί. Αυτό καθώς, παρακάμπτοντας τη Βουλή, η ΝΔ ενέκρινε ένα σχεδιασμό διαχείρισης απορριμμάτων μέσα στον Αύγουστο, ο οποίος συγκέντρωσε τις αντιδράσεις των κομμάτων αλλά και των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων (ΜΚΟ). Ένας σχεδιασμός που ικανοποιεί το μοναδικό στόχο του κ. Μητσοτάκη που δεν είναι άλλος από την προώθηση της καύσης και την παραχώρηση των μονάδων επεξεργασίας απορριμμάτων σε ιδιώτες, για δεκαετίες, και τώρα κάνει μια υποκριτική διαβούλευση για το Σχέδιο πρόληψης.
Όμως, ο ΕΣΔΑ της ΝΔ υποβαθμίζει την πρόληψη παραγωγής αποβλήτων και την επαναχρησιμοποίηση, έρχεται σε αντίθεση με την προτεραιοποίηση της Οδηγίας 2018/851, αλλά και με το νέο Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης για την Κυκλική Οικονομία. Ενθαρρύνει στην αντίθετη κατεύθυνση, την αύξηση της παραγωγής αποβλήτων, προκειμένου να τροφοδοτήσει τις μονάδες καύσης απορριμμάτων. Συνεπώς, το νέο Σχέδιο Πρόληψης (ΕΣΣΠΔΑ) αποτελεί απλά το τυπικό κλείσιμο μιας γραφειοκρατικής εκκρεμότητας!
Η αναχρονιστική αντίληψη της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΝ αναδεικνύεται και στο περιεχόμενο του ΕΣΣΠΔΑ. Συγκεκριμένα:
- Μεταθέτει την εφαρμογή του οικολογικού σχεδιασμού των υλικών/απόβλητων συσκευασίας από το 2022, ενώ η νομοθετημένη υποχρέωση ενσωμάτωσης του οικολογικού σχεδιασμού προϊόντων υπάρχει από το 2017 (νόμος 4496/17).
- Έχει παραπεμφθεί παρατύπως στις καλένδες η εφαρμογή της ΚΥΑ του 2019, όπου είχαν καθοριστεί και θεσμοθετηθεί νομοθετικά τα κίνητρα πρόληψης παραγωγής και ανακύκλωσης απορριμμάτων και η εφαρμογή του «πληρώνω όσο πετάω» στους ΟΤΑ, με αφετηρία το Ιανουάριο του 2020.
- Αντί να ολοκληρωθεί, έχει παγώσει η καταγραφή της ποσότητας και της ποιότητας των παραγόμενων απορριμμάτων από τον ΕΟΑΝ, με μελέτη που είχε προκηρυχθεί από το 2019, ώστε να παρακολουθείται και η πορεία της πρόληψης.
- Έχουν παγώσει οι μεταρρυθμίσεις της κυκλικής οικονομίας και η μόνη προτεραιότητα του συστήματος εξουσίας της ΝΔ είναι να προωθούνται σκανδαλώδεις εγκρίσεις για συστήματα ανακύκλωσης που δεν πιάνουν τους στόχους και σπαταλούν τους πόρους των πολιτών και των επιχειρήσεων, με απόλυτα αρνητικές εισηγήσεις από τις υπηρεσίες και με αποτέλεσμα την αποχώρηση των ΜΚΟ από το ΔΣ του Οργανισμού Ανακύκλωσης.
Είναι προφανές ότι, όλα τα παραπάνω, μάς δημιουργούν μεγάλη ανησυχία για την απομάκρυνση της χώρας από τα ευρωπαϊκά κεκτημένα, για τον κίνδυνο προστίμων και διακοπής των ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων και για τη μείωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και της χώρας μας συνολικά.
Το περιβάλλον και οι σχετικές πολιτικές έχουν ανάγκη από μια άλλη προοδευτική κυβέρνηση. Ο περιβαλλοντικός κατήφορος της κυβέρνησης Μητσοτάκη δεν πρόκειται να σταματήσει επειδή αντιλαμβάνεται το περιβάλλον της Ελλάδας ως αντίπαλο των συμφερόντων που έχει επιλέξει να εξυπηρετεί.
