Σε τελική πολιτική συμφωνία για τον ευρωπαϊκό κλιματικό νόμο κατέληξαν τα ξημερώματα της Τετάρτης οι διαπραγματευτές της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Ευρωκοινοβουλίου. Το αποτέλεσμα ωστόσο αντικατοπτρίζει την πολιτική και όχι την επιστήμη.
Μόλις δύο μήνες πριν τη λήξη της προθεσμίας για παρουσίαση της δέσμης μέτρων για το κλίμα και την ενέργεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης (“Fit for 55%”) και με τους ηγέτες να συγκεντρώνονται για την αυριανή σύνοδο κορυφής που συγκάλεσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ για το κλίμα, η ΕΕ θα εμφανιστεί να έχει μόλις συμφωνήσει έναν πενιχρό νόμο για το κλίμα που δεν θα συμβάλει ουσιαστικά στην καταπολέμηση της κλιματικής κρίσης.
Ειδικότερα, η τελική ευρωπαϊκή συμφωνία περιλαμβάνει κλιματικό στόχο για το 2030, με μείωση του καθαρού ισοζυγίου εκπομπών κατά τουλάχιστον 55% σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990, όπως δηλαδή είχε συμφωνήσει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον Δεκέμβριο του 2020. Πρόκειται για έναν στόχο που βρίσκεται πολύ κάτω από το 65% που επιτάσσει η επιστήμη, αλλά και τη θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τουλάχιστον 60%.
Το Κοινοβούλιο κατάφερε να επιβάλει ένα όριο στην ποσότητα των απορροφήσεων αερίων του θερμοκηπίου που επιτρέπεται να πιστωθούν στον στόχο μείωσης των εκπομπών. Παρά την προσπάθεια αυτή όμως, στην πράξη η πραγματική μείωση των εκπομπών θα ανέλθει σε 52,8% έως το 2030.
Στα θετικά σημεία, ο ευρωπαϊκός κλιματικός νόμος συστήνει Ευρωπαϊκό Επιστημονικό Γνωμοδοτικό Συμβούλιο για την Κλιματική Αλλαγή, του οποίου τα μέλη διορίζονται από τα ευρωπαϊκά κράτη μέσω του Διοικητικού Συμβουλίου του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος. Ο νέος αυτός οργανισμός θα εξετάζει τα ευρωπαϊκά μέτρα πολιτικής και θα ελέγχει ότι συνάδουν με τους στόχους για το κλίμα.
Πέρα των παραπάνω όμως, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο απέτυχε να εξασφαλίσει πολλά από τα βασικά του αιτήματα. Αυτά περιελάμβαναν τη σταδιακή κατάργηση των επιδοτήσεων ορυκτών καυσίμων, τη διασφάλιση της πρόσβασης στη δικαιοσύνη στα κράτη μέλη της ΕΕ σύμφωνα με τη Σύμβαση του Άαρχους και την απαίτηση από όλα τα κράτη μέλη να επιτύχουν την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050.
«Οι γενναίες προσπάθειες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη διάσωση ενός φιλόδοξου κλιματικού στόχου από τη στάση της Επιτροπής και την επίτευξη συμβιβασμού με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δεν απέδωσαν. Η ΕΕ μπορεί να συγχαίρει τον εαυτό της στη σύνοδο κορυφής του Προέδρου Μπάιντεν, αλλά η πραγματικότητα είναι ότι δεν ανταποκρίνεται επαρκώς σε αυτό που δείχνει η επιστήμη ότι πρέπει να κάνουμε την επόμενη δεκαετία για να σταματήσουμε την κλιματική αλλαγή», δήλωσε ο Δημήτρης Ιμπραήμ, υπεύθυνος του τομέα ενεργειακής και κλιματικής πολιτικής στο WWF Ελλάς..
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει τώρα να αξιοποιήσει στο έπακρο τη διατύπωση «κατ’ ελάχιστον» που αναφέρεται στον ευρωπαϊκό κλιματικό νόμο, όσον αφορά στη μείωση των εκπομπών. Πρέπει επίσης να διασφαλίσει ότι όλα τα νομοθετήματα από το πακέτο «Fit for 55%» συμπληρώνουν το χάσμα μεταξύ του συμφωνημένου κλιματικού στόχου και αυτού που πραγματικά απαιτεί η επιστήμη, δηλαδή έναν στόχο μείωσης των εκπομπών κατά 65%.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει τώρα σχεδόν δύο μήνες μέχρι τη δημοσίευση του πακέτου «Fit for 55%» και το τέλος της θητείας της πορτογαλικής Προεδρίας για την ολοκλήρωση μιας συμφωνίας. Τόσο η Επιτροπή όσο και η πορτογαλική Προεδρία θα πρέπει πραγματικά να αναβαθμίσουν τη δράση τους αν θέλουν να διασφαλίσουν ότι τα σχέδιά τους δεν θα εκτροχιαστούν.
Εκατομμύρια πολίτες σε ολόκληρο τον πλανήτη ζητούν φιλόδοξη δράση για την προστασία του κλίματος και της βιοποικιλότητας. Η υιοθέτηση ενός ευρωπαϊκού κλιματικού νόμου αποτελεί επιτακτική ανάγκη, αλλά παράλληλα κάθε χώρα πρέπει να αναλάβει επιπλέον δράση για να θωρακιστεί από τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. Η ανάγκη αυτή είναι ακόμη πιο επείγουσα για την Ελλάδα, καθώς τα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν πως η χώρα μας παραμένει ανοχύρωτη μπροστά στις ήδη αισθητές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Ανταποκρινόμενοι σε αυτή την ανάγκη, το WWF Ελλάς σε συνεργασία με το Vouliwatch έχουν ξεκινήσει μία πρωτοβουλία για τη σύνταξη της πρώτης πρότασης κλιματικού νόμου στην Ελλάδα, μέσα από μία ανοιχτή και συμμετοχική διαδικασία. Το προσχέδιο της πρότασης βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε δημόσια διαβούλευση, ενώ πολίτες και φορείς καλούνται να συμμετέχουν ενεργά στην προσπάθεια μέσω της ιστοσελίδας www.klimatikosnomos.gr
