Σύμφωνα επίσης με την έκθεση μια μετάβαση βασισμένη στην αιολική και ηλιακή ενέργεια μπορεί να έχει σημαντικά μειωμένες περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε σύγκριση με άλλους τύπους ανανεώσιμης ενέργειας.
(20 Απριλίου 2023) - Σύμφωνα με τη νέα έκθεση της “Συμμαχίας για τη σύνδεση της ενέργειας και της φύσης για δράση”CLEANaction, η ταχεία μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορεί να προσφέρει ευκαιρίες ώστε να αποκατασταθεί η σχέση μεταξύ της παραγωγής ενέργειας και της φύσης.
Η συμμαχία CLEANaction είναι ένας συνασπισμός ΜΚΟ, κορυφαίων επιχειρήσεων, κυβερνητικών φορέων και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων που δημιουργήθηκε αναγνωρίζοντας την επείγουσα ανάγκη για μια παγκόσμια και δίκαιη μετάβαση σε ένα σύστημα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με χαμηλό αντίκτυπο και ευαισθησία στη φύση. Τα ιδρυτικά μέλη είναι οι διεθνείς οργανώσεις WWF, IRENA, ICLEI, The Nature Conservancy, Birdlife International και η Alliance for Rural Electrification.
Στην πρώτη της μεγάλη έκθεση, η CLEANaction επιβεβαιώνει ότι ακόμα και όταν λαμβάνονται υπόψη όλες οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις - από την προμήθεια των πρώτων υλών μέχρι τη λειτουργία - η παραγωγή και αποθήκευση ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές είναι σημαντικά λιγότερο επιβλαβής για το περιβάλλον, απ’ότι η χρήση ορυκτών καυσίμων. Η έκθεση υποστηρίζει ότι μια μετάβαση που βασίζεται στην ηλιακή και αιολική ενέργεια μπορεί να έχει σημαντικά μειωμένες περιβαλλοντικές επιπτώσεις σε σύγκριση με άλλους τύπους ανανεώσιμης ενέργειας, ενώ ανάλογα με τις τοπικές συνθήκες άλλες μορφές ΑΠΕ μπορεί να είναι η καταλληλότερη λύση.
Για τον περιορισμό της παγκόσμιας υπερθέρμανσης στον 1,5°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα και για την αποφυγή των χειρότερων επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης, το μερίδιο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα πρέπει να αποτελεί πάνω από το 90% της παραγωγής ηλεκτρισμού έως το 2050, σύμφωνα με τιςπροβλέψεις του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας. Η έκθεση εξηγεί πώς, σε μια κρίσιμη δεκαετία για κλιματική δράση, ο δυνητικός κίνδυνος από τη μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορεί να διαχειριστεί προσεκτικά, ώστε να δοθεί προτεραιότητα στις τεχνολογίες ανανεώσιμης ενέργειας που είναι λιγότερο επιβλαβείς για τη φύση.
“Η κλιματική αλλαγή προκαλεί καταστροφή σε ολόκληρο τον κόσμο και μαζί με τον κατακερματισμό ενδιαιτημάτων και την υπερεκμετάλλευση, είναι μια από τις κύριες αιτίες της απώλειας της βιοποικιλότητας παγκοσμίως. Αυτή η απώλεια βιοποικιλότητας, και της φυσικής απορρόφησης και αποθήκευσης άνθρακα που διασφαλίζουν τα υγιή οικοσυστήματα, επιδεινώνει την κλιματική κρίση και απειλεί την υγεία και την ευημερία της ανθρωπότητας. Πρέπει, σε παγκόσμιο επίπεδο, να μεταβούμε επειγόντως σε ένα μοντέλο που θα βασίζεται 100% σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αλλά ταυτόχρονα πρέπει να προσέχουμε να προστατεύουμε και να ενισχύουμε τη φύση”, δήλωσε οDean Cooper, global energy lead του WWF.
Η υπάρχουσα παγκόσμια χαρτογράφηση των τοποθεσιών για αιολικά και ηλιακά πάρκα υποδεικνύει ότι υπάρχει αρκετή διαθέσιμη ενέργεια σε περιοχές που έχουν χαμηλή επίδραση στη βιοποικιλότητα για να επιτευχθούν οι προβλέψεις του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας για ένα σύστημα ενέργειας συμβατό με τον περιορισμό της παγκόσμιας θερμοκρασίας κάτω από τον 1,5°C. Αυτός ο στόχος της συμφωνίας του Παρισιού είναι ένα κρίσιμο όριο για να αποφευχθούν οι πλέον καταστροφικές επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης στον άνθρωπο και τη φύση.
Επίσης, απαιτούνται σημαντικές αλλαγές στον τρόπο που προμηθευόμαστε υλικά και πρώτες ύλες, όπως οι σπάνιες γαίες, για την ανάπτυξη των υποδομών ενέργειας. Σύμφωνα με την έκθεση, είναι απαραίτητο ένα νέο μοντέλο κυκλικής οικονομίας για τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Ένα κυκλικό οικονομικό και ενεργειακά αποδοτικό μοντέλο πρέπει να δίνει προτεραιότητα στη μείωση των πρώτων υλών, καθώς και στην επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση για την ελαχιστοποίηση της περαιτέρω εξόρυξης, αλλά και των επιπτώσεων που σχετίζονται με τη διάθεση εξοπλισμού στο τέλος της ζωής του. Σύμφωνα με την έκθεση, πρέπει να υπάρχουν αυστηρά περιβαλλοντικά και κοινωνικά μέτρα προστασίας για να αποφευχθεί η υποβάθμιση των φυσικών οικοσυστημάτων καθώς και άλλες πιθανές επιπτώσεις κατά τη διάρκεια των μεταλλευτικών δραστηριοτήτων.
Για να επιτευχθεί ένα μέλλον καθαρής ενέργειας που λαμβάνει πλήρως υπόψη τις επιπτώσεις στη φύση,η CLEANaction ζητά από τις κυβερνήσεις να:
- Αναλάβουν στρατηγικό ενεργειακό σχεδιασμό σε εθνικό ή περιφερειακό επίπεδογια την αναγνώριση πιθανής εξοικονόμησης ενέργειας, των κατάλληλων πηγών και τοποθεσιών για εγκαταστάσεις ανανεώσιμης ενέργειας σε περιοχές με χαμηλή επίδραση στη βιοποικιλότητα.
- Λάβουν υπόψη τις επιπτώσεις στη φύση σε πρώιμο στάδιοτου ενεργειακού σχεδιασμού, υπολογίζοντας ολόκληρη την αλυσίδα αξίας (από την προμήθεια πρώτων υλών έως το τέλος του κύκλου ζωής).
- Αναπτύξουν εθνικά κανονιστικά προγράμματαπου απαιτούν από τους φορείς ανάπτυξης έργων ενέργειας να συνεισφέρουν στους εθνικούς στόχους προστασίας και διατήρησης της φύσης.
- Επενδύσουν έγκαιρα στην ανάπτυξη χαρτών ευαισθησίας ειδών και οικοτόπωνώστε να συνεισφέρουν στον προσδιορισμό των τοποθεσιών εγκατάστασης έργων ανανεώσιμης ενέργειας και να απαιτήσουν από τη βιομηχανία να αποφεύγει προστατευόμενες περιοχές, περιοχές-κλειδιά για τη βιοποικιλότητα και άλλες περιοχές ιδιαίτερης ευαισθησίας και αξίας.
- Εφαρμόσουν αυστηρές διαδικασίες αξιολόγησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεωνκαι απαιτούμενα πρότυπα για όλες τις νέες επενδύσεις σύμφωνα με τις βέλτιστες πρακτικές.
- Υιοθετήσουν μια προσέγγιση κυκλικής οικονομίας με βελτιστοποιημένη ενεργειακή απόδοσηγια τη μέγιστη επαναχρησιμοποίηση ενεργειακών υλικών και την ελαχιστοποίηση της ζήτησης φυσικών πόρων.
Η CLEANaction καλεί παράλληλα τους επενδυτές και τους φορείς ανάπτυξης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας να:
- Ενσωματώσουν έγκαιρα τους κινδύνους για τη βιοποικιλότητα, την κοινωνία και το περιβάλλονστον σχεδιασμό και τις αποφάσεις επενδύσεων για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
- Εφαρμόσουν αποτελεσματικά δικλείδες ασφαλείας για την προστασία της βιοποικιλότηταςκαι διαδικασίες αξιολόγησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων για να αποφευχθούν και να ελαχιστοποιηθούν οι επιπτώσεις και να αντισταθμιστούν οι εναπομείναντες κίνδυνοι, προκειμένου να επιτευχθούν θετικά αποτελέσματα.
- Βεβαιωθούν ότι εξασφαλίζεται η ανιχνευσιμότητα των πρώτων υλώνκαι να λάβουν υπόψη τις επιπτώσεις της αλυσίδας αξίας στις εταιρικές δεσμεύσεις για τη φύση.
- Εφαρμόσουν μια κυκλική προσέγγισηγια να ελαχιστοποιηθεί η χρήση πρώτων υλών και να μεγιστοποιηθεί η επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση των υλικών.
- Ενισχυθεί η διαφάνεια και η αναφορά των εταιρικών δραστηριοτήτωνσχετικά με τη βιοποικιλότητα και τις περιβαλλοντικές και κοινωνικές επιπτώσεις.
