O κύριος Χατζηδάκης κάνει ότι μπορεί, εκμεταλλευόμενος και την καλοκαιρινή περίοδο, για να ενισχύσει το μονόδρομο της καύσης των απορριμμάτων, σε βάρος της πρόληψης, της ανακύκλωσης, της επαναχρησιμοποίησης και της κυκλικής οικονομίας. Σε αντίθεση δηλαδή με την ευρωπαϊκή στρατηγική για την ορθή περιβαλλοντική διαχείριση απορριμμάτων. Έτσι, επιλέγει να προωθήσει την καύση και το Κόμποστ, το οποίο παράγεται από τα απορρίμματα ως εδαφοβελτιωτικό!
Απόδειξη των παραπάνω αποτελεί η πρόσφατη σύμφωνη γνώμη της Γενικής Γραμματείας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (68861/382/15.7.2020) για δοκιμαστική ενεργειακή αξιοποίηση του compost τύπου Α (ΕΚΑ 190503) από την τσιμεντοβιομηχανία ΑΓΕΤ Ηρακλής. Όμως, το compost τύπου Α (CLO) αποτελεί προϊόν των Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων και η χρήση του ως εδαφοβελτιωτικό για την αποκατάσταση εδαφών (λατομείο, τραυματισμένο ανάγλυφο, υποβαθμισμένα εδάφη) θεωρείται από την ΕΕ ανάκτηση και όχι διάθεση.
Στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση, ο κύριος Χατζηδάκης δίνει άδεια, ώστε να αξιολογηθεί αν ένα χρήσιμο υλικό από την επεξεργασία των απορριμμάτων μπορεί να αξιοποιηθεί ως καύσιμο, αντί να ανακτηθεί, όπως στοχεύει η ευρωπαϊκή στρατηγική. Η επιλογή αυτή υπονομεύει το στόχο της καθολικής υποχρεωτικής χωριστής συλλογής και επεξεργασίας βιοαποβλήτων, ενώ στέλνει μήνυμα στους ΟΤΑ και στον κατασκευαστικό/μελετητικό κλάδο να στραφούν προς μονάδες επεξεργασίας που θα καταλήγουν μόνο σε παραγωγή καυσίμων, γράφοντας στα παλιά του τα παπούτσια τη στρατηγική της κυκλικής οικονομίας.
Υπάρχουν ακόμη πολλά σημεία της ελληνικής περιβαλλοντικής νομοθεσίας περιβάλλοντος που κινούνται στην αντίθετη κατεύθυνση, σε σχέση με τις επιλογές του κυρίου Χατζηδάκη:
- Το άρθρο 4 της ΚΥΑ56366/4351/2014: «Καθορισμός απαιτήσεων (προδιαγραφών) για εργασίες επεξεργασίας στο πλαίσιο της μηχανικής-βιολογικής επεξεργασίας των σύμμεικτων αστικών αποβλήτων και καθορισμός χαρακτηριστικών των παραγόμενων υλικών ανάλογα με τις χρήσεις τους, σύμφωνα με το εδάφιο β της παραγράφου 1 του άρθρου 38 του Ν. 4042/2012 (Α΄/24)», ΔΕΝ περιλαμβάνει τη χρήση στην τσιμεντοβιομηχανία του κομπόστ τύπου Α (ΕΚΑ 19 05 03).
- Ο Ν. 4439/2016 που αφορά στην ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία της Οδηγίας 2014/94/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 22ας Οκτωβρίου 2014 για «την ανάπτυξη υποδομών εναλλακτικών καυσίμων, απλοποίηση διαδικασίας αδειοδότησης», ΔΕΝ περιλαμβάνει το CLO – κομπόστ τύπου Α στον ορισμό των εναλλακτικών καυσίμων, αλλά μόνο τη βιομάζα.
- Η Εθελοντική Συμφωνία Συνεργασίας για την αξιοποίηση δευτερογενών καυσίμων από την Τσιμεντοβιομηχανία στο πλαίσιο της Βιομηχανικής Συμβίωσης και της Κυκλικής Οικονομίας, (ΥΠΕΝ, Ιούλιος 2019), που αυστηροποιεί και οργανώνει τη χρήση δευτερογενών εναλλακτικών καυσίμων στην τσιμεντοβιομηχανία, ΔΕΝ περιλαμβάνει σε αυτά το CLO-κομπόστ τύπου Α.
- Η εθνική νομοθεσία γενικότερα ΔΕΝ περιλαμβάνει προδιαγραφές για την χρήση του CLO ως εναλλακτικό καύσιμο τσιμεντοβιομηχανία, όπως γίνεται με το RDF (άρθρο 6 της ΚΥΑ 56366/4351/2014).
Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η δοκιμαστική αξιολόγηση του CLO- κομπόστ τύπου Α ως εναλλακτικού καυσίμου δεν έχει θεσμικά ορθή αφετηρία.
Όμως, η χρονική ταύτιση της έγκρισης δοκιμαστικής λειτουργίας με τον ταχέως και στα κρυφά εγκριθέντα νέο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) είναι αποκαλυπτική ως προς τις προθέσεις του κυρίου Χατζηδάκη: καθολική εφαρμογή της καύσης των απορριμμάτων και των προϊόντων Μονάδων Επεξεργασίας Αποβλήτων στην τσιμεντοβιομηχανία (και μελλοντικά σε μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης) χωρίς αναλυτική τεχνικοοικονομική ανάλυση, υποβαθμίζοντας άλλες χρήσεις των δευτερογενών αυτών υλικών.
Έτσι απλά, αγνοούνται τόσο οι κατευθύνσεις της ΕΕ, όσο και η Εθνική Στρατηγική Κυκλικής Οικονομίας που προέβλεπαν την εξέταση προοπτικών αξιοποίησης των προϊόντων των Μονάδων Επεξεργασίας σύμμεικτων ΑΣΑ, όπως το CLO, με παραγωγή ποιοτικών προδιαγραφών και κανόνων. Σημειώνουμε ότι ειδικά η αναερόβια επεξεργασία του οργανικού κλάσματος των απορριμμάτων έχει τη δυνατότητα να δώσει και αξιοποιήσιμα δευτερογενή υλικά αλλά και βιοαέριο, το οποίο αποτελεί ΑΠΕ, που έχει τόσο ανάγκη η χώρα μας στην πορεία προς την κλιματική ουδετερότητα.
Η επιλογή του κυρίου Χατζηδάκη, όπως εντάσσεται και προωθείται επίσημα πλέον μέσω του νέου Εθνικού Σχεδιασμού, θα επιφέρει μη αναστρέψιμα αποτελέσματα στα μοντέλα επεξεργασίας απορριμμάτων και θα δυναμιτίσει οποιαδήποτε προσπάθεια μετάβασης από το γραμμικό στο κυκλικό μοντέλο οικονομίας, με τον πολίτη να επωμίζεται ένα τεράστιο οικονομικό βάρος χωρίς κανένα όφελος.
Η υποτίμηση των πραγματικών αναγκών της κοινωνίας και του περιβάλλοντος αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι επιλέχτηκε η δοκιμαστική ενεργειακή αξιοποίηση του CLO να γίνει στην περιοχή του Βόλου, όπου δεν έχει καταλήξει ακόμη η διερεύνηση και η αντιμετώπιση της πηγής της δυσοσμίας στην πόλη, ενώ αναμένεται η πλήρης εγκατάσταση του δικτύου μετρητών ατμοσφαιρικής ρύπανσης, για το οποίο έχει δεσμευθεί και στον κοινοβουλευτικό έλεγχο η Περιφέρεια Θεσσαλίας και η κυβέρνηση και ενώ τέλος, η ΑΓΕΤ Ηρακλής δεν έχει δημοσιοποιήσει και παρουσιάσει στην τοπική κοινωνία την αναλυτική ετήσια έκθεση του περιβαλλοντικού και κοινωνικού αποτυπώματος της για το 2019, όπως ρητά προβλέπει η εθελοντική συμφωνία ΥΠΕΝ – Τσιμεντοβιομηχανίας.
Υπό το πρίσμα αυτό, η έγκριση της δοκιμαστικής ενεργειακής αξιοποίησης του CLO είναι απαράδεκτη και τροφοδοτεί περαιτέρω την κοινωνική ένταση και το κλίμα αναξιοπιστίας στην περιοχή.
Η μόνη περιβαλλοντικά, αναπτυξιακά και κοινωνικά ορθή επιλογή είναι ο κύριος Χατζηδάκης να αναστείλει την έγκριση της πιλοτικής δοκιμής της καύσης CLO και να προχωρήσει στην πλήρη εφαρμογή των όρων της Εθελοντικής Συμφωνίας, που καθυστερεί και στον Βόλο αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα.
Η κυβέρνηση, για μία ακόμη φορά, επιλέγει την εύκολη λύση της εξυπηρέτησης ιδιωτικών συμφερόντων, στρώνοντας το δρόμο για τις μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης που προωθεί: αντί να εργαστεί σε ένα σχέδιο για την δυνατότητα απορρόφησης του CLO ως υλικό αποκατάστασης τοπίου ή άλλες χρήσεις συμβατές με το Ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο και τη στρατηγική κυκλικής οικονομίας, όπως η παραγωγή βιοαερίου μέσω αναερόβιας επεξεργασίας, προωθεί την καύση ως μονόδρομο.
Οι θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ ως προς την διαχείριση των αποβλήτων στοχεύουν στην αξιοποίηση όλων των επιστημονικών και κοινωνικών εργαλείων, με κυρίαρχο το ρόλο των ΟΤΑ, ώστε να περιοριστεί στο λιγότερο δυνατό το κλάσμα των Αστικών Στερεών Αποβλήτων που θα οδηγείται προς ενεργειακή αξιοποίηση, ενώ αντίθετα να προαχθούν οι αρχές της κυκλικής οικονομίας, δίνοντας προτεραιότητα στην πρόληψη, την επαναχρησιμοποίηση, και την ανακύκλωση, όπως και ώστε να υπάρχει πλήρης πρόσβαση των πολιτών και της Αυτοδιοίκησης στην περιβαλλοντική πληροφορία.
Φάμελλος Σωκράτης, Τομεάρχης Περιβάλλοντος και Ενέργειας ΚΟ ΣΥΡΙΖΑ
Καφαντάρη Χαρά, Αναπληρώτρια Τομεάρχης Περιβάλλοντος και Ενέργειας ΚΟ ΣΥΡΙΖΑ
