Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης για το κλίμα επηρεάζει δισεκατομμύρια από μας, σήμερα, τώρα. Όμως ο καθορισμός στόχων για το 2050 χωρίς βραχυπρόθεσμο ορίζοντα δεν αποτελεί και μεγάλη βοήθεια…
Όταν βγήκαμε από αυτόν τον μαραθώνιο των δύο εβδομάδων -ή μάλλον του πολυετούς μαραθωνίου- που τερματίστηκε με τη Συμφωνία του Παρισιού το 2015, νιώσαμε ανακούφιση, ήμασταν χαρούμενοι και εξαντλημένοι.
Παρόλο που γνωρίζαμε ότι μεγάλο μέρος της επιτυχίας της Συμφωνίας του Παρισιού θα εξαρτιόταν από την εφαρμογή της, γνωρίζαμε επίσης ότι είχαμε βάλει ένα τέλος στη δικαιολογία «δεν υπάρχει διεθνής συμφωνία», που χρησιμοποιούν οι αντίπαλοί μας για να μην κάνουν τίποτα. Γνωρίζαμε ότι στέλνουμε ένα σαφές μήνυμα πως η εποχή των ορυκτών καυσίμων φτάνει στο τέλος της, νωρίτερα και όχι αργότερα.
Σε τελική ανάλυση, σκοπός της συμφωνίας είναι να «συνεχιστούν οι προσπάθειες για τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου» και περιλαμβάνει έναν στόχο να επιτύχουμε παγκοσμίως μηδενικές εκπομπές. Περιλαμβάνει επίσης έναν μηχανισμό ο οποίος ωθεί τις χώρες να επιταχύνουν και να εμβαθύνουν στη σταδιακή κατάργηση των εκπομπών τους κάθε πέντε χρόνια. Όλα αυτά μας φέρνουν πιο κοντά σε έναν φωτεινότερο ορίζοντα.
Έτσι, για μία νύχτα, επιτρέψαμε στον εαυτό μας να γιορτάσουμε πραγματικά.
Γιορτάσαμε την υιοθέτηση μιας συμφωνίας βασισμένης στην επιστήμη, η οποία λαμβάνει υπόψη της τις πιο ευάλωτες ομάδες ανθρώπων και αναγνωρίζει πως η βιοποικιλότητα δεν πρέπει να εκμηδενιστεί από ένα σύστημα που οδηγείται από απληστία και ωφελεί επιλεκτικά τους λίγους.
Γιορτάσαμε από κοινού με ένα όμορφο και ποικίλο κίνημα ανθρώπων σε όλο τον κόσμο που είχαν καταφέρει να ακουστούν οι φωνές τους και να ανατρέψουν την ισορροπία ισχύος, έτσι ώστε ο καθένας από εμάς, ειδικά οι πιο ευάλωτοι, να έχει την ευκαιρία να παλέψει ενάντια στις χώρες και τις βιομηχανίες παραγωγής ορυκτών καυσίμων. Γιορτάσαμε το ότι ο κόσμος κατάφερε να συνεργαστεί -κάθε χώρα, με μία φωνή, μαζί- για τη δημιουργία μιας άνευ προηγουμένου νέας, δεσμευτικής διεθνούς συμφωνίας.
Γνωρίζαμε επίσης ότι δεν θα μπορούσαμε να γιορτάσουμε για μεγάλο χρονικό διάστημα, διότι αυτή η συμφωνία θα είναι καταλυτική και για μία ακόμη πιο ενεργή απέναντι πλευρά, που θα κάνει ό,τι μπορεί για να συνεχίσει στον ίδιο δρόμο και να διαιωνίσει το παλιό κατεστημένο της δύναμης, όπου οι λιγοι κερδίζουν και οι πολλοί υποφέρουν.
Πέντε χρόνια αργότερα, στη μέση μιας παγκόσμιας πανδημίας, βρισκόμαστε στο μάτι της καταιγίδας αυτού του αγώνα. Βλέπουμε εταιρείες ορυκτών καυσίμων να κάνουν ό,τι μπορούν για να παραμείνουν στη ζωή: από εκστρατείες δημοσίων σχέσεων πολλών εκατομμυρίων δολαρίων, οι οποίες προσπαθούν να καταστήσουν τα άτομα υπεύθυνα για τις εκπομπές, έως επιθετικό lobbying για δημόσια κεφάλαια, ακόμη και αν επιδεινώνουν την κατάσταση έκτακτης ανάγκης για το κλίμα, στην οποία οι ίδιοι μας έφεραν.
Είδαμε έναν πρόεδρο των ΗΠΑ, υποστηριζόμενο από τα ίδια συμφέροντα, να προσκολλάται στην εξουσία χρησιμοποιώντας ψέματα και επιβλαβείς, διχαστικές ρητορείες.Εξακολουθούμε να βλέπουμε επενδύσεις σε άνθρακα στις αναπτυσσόμενες χώρες από ξένα συμφέροντα, όταν γνωρίζουμε ότι δεν είναι επικίνδυνο μόνο για την υγεία και το κλίμα μας, αλλά και ένα υποτιμημένο περιουσιακό στοιχείο για αυτές τις αναπτυσσόμενες χώρες στο μέλλον.
Ακούστε τις επόμενες γενιές
Όλα τα παραπάνω “σπάνε” το σύμφωνο εμπιστοσύνης που πρέπει να έχουμε με τους νέους για να τους προστατεύσουμε. Καταλαβαίνουν τι διακυβεύεται: ένα μέλλον που είναι ασαφές, ασταθές και όχι δικό τους λάθος. Αυτοί -και δεκάδες εκατομμύρια άλλοι, που προέρχονται από διαφορετικές γενιές, ομάδες και εμπειρίες ζωής- είπαν: “Θέλουμε έναν διαφορετικό κόσμο, βασισμένο στην ευημερία όλων των ανθρώπων και την προστασία της βιοποικιλότητας. Ένας κόσμος που γιορτάζει και δεν καταπιέζει την ποικιλομορφία και την ομορφιά της κοινής μας φύσης και της ανθρωπότητας.”
Παράλληλα, μπορούμε να δούμε τον αυξανόμενο αντίκτυπο των ειρηνικών κινήσεων τα τελευταία πέντε χρόνια και τι έχουμε πετύχει: το τέλος της εξερεύνησης ορυκτών καυσίμων στην Αρκτική από τη Δανία και τη μήνυση της νορβηγικής κυβέρνησης αναφορικά με τη συνεχή εξερεύνηση πετρελαίου σε αυτήν την περιοχή. Υπερασπιζόμαστε τη δικαιοσύνη και την ανθρωπότητα με τους αυτόχθονες λαούς στον Αμαζόνιο, ενώ η κυβέρνηση Bolsonaro ψηφίζει νόμους που αρνούνται στις κοινότητες τη γη τους και αυξάνει την αποψίλωση των δασών. Απαιτούμε περιβαλλοντική δικαιοσύνη και τερματισμό του συστημικού ρατσισμού στις Ηνωμένες Πολιτείες και πιέζουμε για την υιοθέτηση πράσινων και δίκαιων σχεδίων ανάκαμψης σε όλο τον κόσμο.
Είναι η ώρα οι πολιτικοί να ακούσουν αυτά τα κινήματα, να κατευθύνουν το δημόσιο χρήμα σε μία καθαρή και δίκαιη ανάκαμψη και -όπως υποσχέθηκαν στο Παρίσι- να ενισχύσουν τις εθνικές τους δεσμεύσεις, έτσι ώστε ο στόχος των 1,5°C να παραμείνει εφικτός.
Οι ανακοινώσεις για στόχους το 2050, 30 χρόνια από τώρα, χωρίς σαφή σημεία αναφοράς και δεσμευτικούς νόμους για την επίτευξή τους, δεν εκπληρώνουν τις προσδοκίες αυτής της ελπιδοφόρου, εορταστικής νύχτας πριν από πέντε χρόνια, όταν εγκρίναμε τη Συμφωνία του Παρισιού. Ωστόσο, πολλές εταιρείες και χώρες προσπαθούν ακόμη να αυτο-προσκληθούν σε αυτή τη γιορτή, ανακοινώνοντας μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις χωρίς βραχυπρόθεσμη σαφήνεια.
Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης για το κλίμα είναι βραχυπρόθεσμη όμως. Επηρεάζει δισεκατομμύρια από εμάς τώρα. Ανθρωποι χάνουν τα υπάρχοντά τους σε ακραίες καιρικές συνθήκες, πυρκαγιές, πλημμύρες και ξηρασίες, και αυτό συμβαίνει τώρα. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ληφθούν αποφάσεις τώρα για τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων και τη διακοπή της αποψίλωσης, για έναν καλύτερο κόσμο. Ένας κόσμος όπου οι μηδενικές εκπομπές διασφαλίζουν υγεία και ευημερία για πολλούς περισσότερους από ό,τι σήμερα.
Τον τελευταίο χρόνο μάθαμε πως όταν η επιστήμη αποτελεί το φως που οδηγεί τις κυβερνητικές επιλογές, όταν τα μέσα μαζικής ενημέρωσης καλύπτουν ένα ζήτημα ως έκτακτη ανάγκη και όταν οι κυβερνήσεις τοποθετούν την ευημερία των ανθρώπων -ειδικά των πιο ευάλωτων- ως προτεραιότητα μπορούν να δράσουν πολύ γρήγορα και να πάρουν ιστορικές αποφάσεις, επιφέροντας εκπληκτικές αλλαγές σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Σε αυτήν την πέμπτη επέτειο της Συμφωνίας του Παρισιού, είναι καιρός οι ηγέτες μας να σκάψουν βαθιά, να ακούσουν τους ήχους της φύσης και της νεολαίας. Αυτή είναι η στιγμή να αποδεχτούμε την αλλαγή και να αναλάβουμε γρήγορα δράση στον αγώνα για έναν δίκαιο και πράσινο κόσμο, σαν να εξαρτάται από αυτόν η ζωή μας. Επειδή πράγματι εξαρτάται.
Αρχικό κείμενο: Jennifer Morgan, Γενική Διευθύντρια της διεθνούς Greenpeace
Πρώτη δημοσίευση στο Thomson Reuters Foundation News
