«Εδώ στη Φλώρινα έχει ήδη κρύο, έρχεται βαρύς χειμώνας και ο κόσμος είναι απελπισμένος. Σε ό,τι αφορά στις χθεσινές ανακοινώσεις του ΥΠΕΝ, είναι πολύ δύσκολη η μέτρηση της κατανάλωσης από τον ΔΕΔΔΗΕ. Η κυβέρνηση έσπευσε να τον ιδιωτικοποιήσει, αλλά δεν έκανε τίποτα για το διαγωνισμό για τους «έξυπνους μετρητές», ούτε για τη στελέχωσή του.
Το πιο σοβαρό όμως είναι ότι συνεχίζεται η ίδια πολιτική επιδότησης της αισχροκέρδειας. Δηλαδή δίνουν επιδότηση στον κόσμο απ’ τα λεφτά που του έχουν πάρει, είτε μέσω των υπέρογκων λογαριασμών, είτε από τα δημόσια Ταμεία. Επιστρέφουν λοιπόν ένα μέρος ως επιδότηση και οι πάροχοι και οι καθετοποιημένοι παραγωγοί συνεχίζουν να σωρεύουν κέρδη. Αυτή είναι η πολιτική της κυβέρνησης σε ό,τι αφορά την ενέργεια. Και βεβαίως στα δημόσια Ταμεία εισρέουν υπερέσοδα από τον αυξημένο ΦΠΑ, λόγω της ακρίβειας. Την ίδια ώρα τα νοικοκυριά, οι μικρές επιχειρήσεις, στενάζουν, στερούνται ρευστότητας. Για να μην αναφερθώ και στην απολιγνιτοποίηση, όπου δεν προχωράει καθόλου η πράσινη μετάβαση.
Αξίζει να σημειώσω ότι πέρα από το ηλεκτρικό ρεύμα, που είναι το ένα κομμάτι του ενεργειακού, το άλλο είναι η θέρμανση, η ψύξη και οι μεταφορές. Φανταστείτε ένα νοικοκυριό που έχει λύσει το θέμα της θέρμανσης/ψύξης ή και της μεταφοράς του με οικολογικό τρόπο. Το ηλεκτρικό ρεύμα που θα καταναλώσει είναι μόνο για τη φόρτιση των κινητών και για τη χρήση των οικιακών συσκευών. Όμως τα σχετικά Προγράμματα δεν έχουν προχωρήσει, το ‘Εξοικονομώ’ του 2020 έχει ελάχιστες πληρωμές, το ‘Εξοικονομώ’ του 2021 δεν έγινε ποτέ, το 2022 ακόμα περιμένουμε τις εντάξεις έργων, ενώ στο ‘Ανακυκλώνω-Αλλάζω Συσκευή’, οι εξαιρετικά περιορισμένοι δικαιούχοι ανακοινώθηκαν τέλος καλοκαιριού.
Η κυβέρνηση δηλαδή δεν έχει μια στοχευμένη πολιτική, με την οποία θα είχαμε οφέλη σε ό,τι αφορά στο περιβάλλον και την πράσινη μετάβαση, αλλά και οικονομία στα νοικοκυριά. Αντιθέτως, άφησαν ανεξέλεγκτο το χρηματιστήριο ενέργειας. Εμείς υπολογίσαμε 2.2 δισ. ευρώ για το δωδεκάμηνο Ιούλιος 2021-Ιούνιος 2022 στην ηλεκτροπαραγωγή, στους καθετοποιημένους παραγωγούς δηλαδή ηλεκτρικής ενέργειας. Μιλάμε για τα περιβόητα υπερκέρδη, τα οποία στην αρχή ο κ. Μητσοτάκης και ο κ. Σκρέκας δεν τα έβρισκαν, ενώ εμείς τα λέγαμε εγκαίρως στη Βουλή. Ακόμα προσπαθούν να μειώσουν το ποσό, επί του οποίου θα ασκηθεί το 90% φορολόγηση. Μας κοροϊδεύουν κανονικά και πραγματικά δεν πάει άλλο.»
Σε ερώτηση του δημοσιογράφου για τον αν οι επιδοτήσεις βοηθούν τον πολίτη ή τους παρόχους, η κα Πέρκα απάντησε ότι βοηθούν κατευθείαν τους παρόχους. «Η επιδότηση περνάει απ’ την τσέπη του πολίτη και καταλήγει στους παρόχους. Μάλιστα μετά τη δήθεν κατάργηση της ρήτρας αναπροσαρμογής, έχουμε νέα υπερκέρδη που φτάνουν τα 500 εκ. ευρώ που αφορούν στην προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας μόνο για το μήνα Σεπτέμβριο, και μάλιστα με Υπουργική Απόφαση. Και αυτό από τα λεφτά του κόσμου - είτε από τον κρατικό προϋπολογισμό είτε από Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης στερώντας πόρους από την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή - στον οποίο επιστρέφουν ένα μικρό μέρος, το οποίο το πληρώνει είτε σε λογαριασμούς, είτε σε φορολογία – έχουμε 2.5 δισ. παραπάνω φορολογικά έσοδα από ΦΠΑ.
Όταν η μεσοσταθμική τιμή της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας για το μήνα Σεπτέμβριο είναι 450 ευρώ ανά μεγαβατώρα και για παράδειγμα η ΔΕΗ πουλάει 788 ευρώ ανά μεγαβατώρα, όλο αυτό είναι αισχροκέρδεια, το οποίο αν πολλαπλασιαστεί με την κατανάλωση στη χαμηλή τάση, μάς δίνει τουλάχιστον 500 εκατ. ευρώ υπερκέρδη για τον Σεπτέμβριο για όλους τους παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτά λοιπόν τα υπερκέρδη επιδοτούνται από την κυβέρνηση, τα οποία όμως είναι χρήματα των καταναλωτών.
Βλέπουμε και τη Γερμανία πια σε περίοδο κρίσης, να κρατικοποιεί τον κολοσσό της στο αέριο, την Uniper, είχε προηγηθεί και ο Μακρόν στη Γαλλία με την EDF. Αυτά δείχνουν πως και στον ενεργειακό τομέα είναι σημαντικό το να έχεις εργαλεία υπό δημόσιο έλεγχο για να ασκήσεις πολιτικές. Αναφέρθηκα και πριν στη ΔΕΗ, η οποία αισχροκερδεί, ενώ θα μπορούσε να συγκρατηθεί, αν υπήρχε δημόσιος έλεγχος. Επιπλέον το χρηματιστήριο ενέργειας είναι ένα μοντέλο ευρωπαϊκό, εδώ όμως λειτούργησε χωρίς εποπτεία, χωρίς έλεγχο. Έχουμε ‘ρηχή’ ενεργειακή αγορά στην Ελλάδα, επομένως πολύ εύκολα δημιουργήθηκαν καρτέλ και χειραγώγηση τιμών. Αντίστοιχα, η ρήτρα αναπροσαρμογής ως νομικός όρος υπήρχε απ’ το 2013, ενεργοποιήθηκε όμως τον Αύγουστο του 2021 και μετέφερε όλο το βάρος της αύξησης στους καταναλωτές, προκειμένου να έχουν υπερκέρδη οι παραγωγοί. Η κυβέρνηση δήθεν κατάργησε τη ρήτρα αναπροσαρμογής πρόσφατα, βάζοντας τον προσωρινό μηχανισμό με πλαφόν στις αποζημιώσεις, που όμως και αυτό πρόκειται για κοροϊδία που ενισχύει την αισχροκέρδεια. Τα πλαφόν είναι ακατανόητα υψηλά. Για παράδειγμα βάζουν πλαφόν στην αποζημίωση των υδροηλεκτρικών, που το οριακό τους κόστος είναι 4 ευρώ και το πλαφόν που βάζουν ανέρχεται στα 100.
Το δεύτερο και εξίσου σημαντικό είναι ότι η χώρα μας έχει σχεδόν 100% στη spot αγορά, δεν υπήρχε προθεσμιακή αγορά με διμερή συμβόλαια, όπως υπάρχει σε όλες τις άλλες χώρες της Ευρώπης - η δεύτερη μετά από μας νομίζω είναι η Αυστρία, όπου έχει 46% στο χρηματιστήριο ενέργειας, το υπόλοιπο είναι με συμβόλαια. Όλα αυτά είναι πολύ βασικά στοιχεία για να λειτουργήσει ορθολογικά ένα σύστημα.
Σε ερώτηση του δημοσιογράφου για το τι διαφορετικό θα έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ ως κυβέρνηση στα επίδικα ζητήματα της ενέργειας για να μειωθεί η τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος, η κα Πέρκα αναφέρθηκε στα μέτρα που εξήγγειλε ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ από το βήμα της ΔΕΘ. «Ο Αλέξης Τσίπρας παρουσίασε ένα Πρόγραμμα κοστολογημένο, ασχέτως αν η ΝΔ δε συμφωνεί. Δεν μπορεί να συμφωνήσει, γιατί δεν περνάει απ’ το μυαλό της κυβέρνησης να βάλει χέρι στα υπερκέρδη των παραγωγών και των προμηθευτών ηλεκτρικής ενέργειας.
Με το ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ κυβέρνηση, η ΔΕΗ θα τεθεί υπό δημόσιο έλεγχο και τα υπερκέρδη θα φορολογηθούν και θα πάψουν να υπάρχουν, με τους ελέγχους και τα διμερή συμβόλαια. Και προφανώς οι τιμές θα απεξαρτηθούν απ’ το φυσικό αέριο (φ/α), πράγμα που κέρδισε η Ισπανία και η Πορτογαλία. Θα θεσπιστεί ανώτατος συντελεστής κέρδους στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας 5%. Θα αξιοποιηθούν όλοι οι εγχώριοι ενεργειακοί πόροι. Θα παρέμβουμε στο χρηματιστήριο ενέργειας με ανώτατο όριο τιμών και υποχρεωτικό ποσοστό σταθερών συμβολαίων στην χονδρεμπορική. Θα θεσπίσουμε ανώτατο όριο τιμής λιανικής ηλεκτρικής ενέργειας και διατίμηση στη λιανική φυσικού αερίου και πετρελαιοειδών. Θα μειώσουμε τον ΕΦΚ στα καύσιμα στο χαμηλότερο συντελεστή της ΕΕ. Θα προβούμε στην μη καταβολή ΕΦΚ στο αγροτικό πετρέλαιο. Θα μειώσουμε τον ΦΠΑ στα τρόφιμα στο 6%.
Για να εξηγήσω πώς λειτουργεί το χρηματιστήριο ενέργειας, η τιμή του ηλεκτρικού βγαίνει απ’ την ακριβότερη τιμή της μονάδας που εισέρχεται. Και επειδή το φ/α έχει ξεφύγει, ακόμα και η ΑΠΕ που είναι η πιο φτηνή παραγωγή - να μην πω για τα υδροηλεκτρικά που είναι σχεδόν δωρεάν η παραγωγή - παίρνουν την ακριβή τιμή, εκεί δημιουργούνται τα ουρανοκατέβατα κέρδη.
Αυτά όλα είναι θέμα πολιτικής βούλησης, αλλά, ακόμα και με τη ΔΕΗ ιδιωτικοποιημένη όπως την έχουν «καταντήσει», μπορούσαν να κάνουν αυτή την παρέμβαση, δε θέλουν. Εμείς λοιπόν επειδή έχουμε μια ακριβώς αντίθετη πολιτική, θα είναι από τις πρώτες ενέργειες που θα κάνουμε. Με μέριμνα κυρίως τα νοικοκυριά, τους καταναλωτές, τις επιχειρήσεις.
Και κυρίως, θα προχωρήσουμε με πολύ δίκαιο τρόπο την πράσινη μετάβαση. Η Φλώρινα, η Κοζάνη, όλες οι λιγνιτικές περιοχές πλήρωσαν πολύ ακριβά την απολιγνιτοποίηση. Τόσα χρόνια ‘έδωσαν φως’ σε όλη τη χώρα, με πολλές επιπτώσεις, οικονομικές, περιβαλλοντικές, κοινωνικές, τις ζούμε εδώ πέρα. Και αντί να αντικατασταθούν οι λιγνιτικές μονάδες με ΑΠΕ, όπως έλεγε το δικό μας Πρόγραμμα, προσπάθησαν να αντικαταστήσουν τις λιγνιτικές μονάδες με φ/α. Αυτό ήταν το «έγκλημα» και έτσι έχουμε 24% παραπάνω συμμετοχή του φ/α, ενώ όλες οι χώρες της Ευρώπης το μειώνουν».
