Το άρθρο 89, και συγκεκριμένα η παρ. 1, του νόμου 4951 του 2022 κατέστησε δυνατό να καθορίζεται το πλαίσιο προτεραιότητας στη χορήγηση Οριστικών Προσφορών Σύνδεσης (ΟΠΣ) για σταθμούς Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (Α.Π.Ε.), Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης (Σ.Η.Θ.Υ.Α.) και σταθμούς αποθήκευσης από τον Διαχειριστή του Δικτύου Διανομής και τον Διαχειριστή του Συστήματος Μεταφοράς, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών που έχουν χαρακτηρισθεί ως κορεσμένα δίκτυα, με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Κατάργησε δηλαδή την πρόβλεψη του άρθρου 8, παρ. 4 του νόμου 3468/2006 ότι η προτεραιότητα στην έκδοση οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης και δέσμευσης του αντίστοιχου ηλεκτρικού χώρου τηρείται με βάση την ημερομηνία υποβολής πλήρους φακέλου από τον δικαιούχο στον αρμόδιο Διαχειριστή και το σχετικό νομικό πλαίσιο χορήγησης ΟΠΣ σε έργα (ΑΠΕ), όπως είχε καθοριστεί με την υπ’ αριθμ. ΥΠΕΝ/ΔΑΠΕΕΚ/28857/1083 (ΦΕΚ Β’940/ 20.03.2020) Υπουργική Απόφαση (ΥΑ).
Επιπλέον, με την εισαγωγή του άρθρου 44 του νόμου 4643/2019, έγινε προθήκη στον νόμο 3468/2006 (Α’ 129) για την εισαγωγή ειδικού πλαισίου προτεραιότητας στη χορήγηση οριστικών προσφορών σύνδεσης για σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ από τον διαχειριστή του Δικτύου. Ακολούθησε η Υπουργική Απόφαση (ΥΑ) υπ’ αριθμ. ΥΠΕΝ/ΔΑΠΕΕΚ/28857/1083/17.03.2020.
Στη συνέχεια, εκδόθηκε τροποιητική των προτεραιοτήτων Υπουργική Απόφαση της 12ης Αυγούστου (!!) του 2022, υπ’ αριθμ. ΥΠΕΝ/ΓΔΕ/84014/7123 με ΦΕΚ B’ 4333/12.08.2022 του τότε Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωνσταντίνου Σκρέκα, με την οποία επί της ουσίας η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας μετέτρεψε τη σύνδεση έργων ΑΠΕ στο Δίκτυο, είτε στον ΑΔΜΗΕ είτε στον ΔΕΔΔΗΕ, σε ρουσφέτι. Η κυβέρνηση, σε μία προσπάθεια να «μαζέψει» τις αντιδράσεις που προκάλεσε η ΥΑ του Αυγούστου εξέδωσε τη δεύτερη τροποποιητική ΥΑ (ΥΠΕΝ/ΔΑΠΕΕΚ/7063/374/20.01.2023).
Για να μπορεί να δικαιολογεί την απόφασή της αυτή η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, στην ανωτέρω ΥΑ συμπεριέλαβε κάποιες προτεραιότητες που ήταν αναγκαίες, όπως για παράδειγμα οι λιγνιτικές περιοχές, όπου σαφώς πρέπει να έχουν απόλυτη προτεραιότητα. Η μεγάλη πλειονότητα των περιορισμών και προτεραιοτήτων της απόφασης του ΥΠΕΝ όμως, προκαλεί αδικίες και σαφώς καταπατούν τις αρχές της ισότητας, της προστατευόμενης εμπιστοσύνης του διοικούμενου, της διαφάνειας και του δικαίου ανταγωνισμού.
Το πλαίσιο ανασφάλειας δικαίου και έλλειψης κανόνων και στην ανάπτυξη των έργων ΑΠΕ ενισχύεται και από την κυβερνητική επιλογή καθυστέρησης της αναθεώρησης του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τις ΑΠΕ, το οποίο, σύμφωνα με τις τελευταίες ανακοινώσεις δεν αναμένεται πριν από τον Απρίλιο του 2024 όπου θα έχουν ήδη χωροθετηθεί βέβαια τα έργα του εθνικού στόχου για το 2030, όπως αυτός περιγράφεται στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα.
Με αλα κάρτ προτεραιότητες σύνδεσης, χωρίς χωροταξικό σχεδιασμό και χωρίς ολοκληρωμένα Προεδρικά Διατάγματα για την προστασία των περιοχών Natura 2000, δηλαδή χωρίς κανένα στρατηγικό σχεδιασμό και χωρίς κανόνες προχωρά η ανάπτυξη των ΑΠΕ στην Ελλάδα. Με επιλογή και ευθύνη δηλαδή της Νέας Δημοκρατίας η ενεργειακή μετάβαση δυσφημείται στους πολίτες.
Αντί λοιπόν, όπως θα ήταν λογικό, τα έργα ΑΠΕ να χωροθετούνται βάσει ενός γενικότερου σχεδιασμού και των δυνατοτήτων του Συστήματος του, στη θεωρία τουλάχιστον, Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφορά Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ), η επέκταση γίνεται βάσει των σχεδιασμών του εκάστοτε επενδυτή. Η αντιστροφή αυτή είναι φυσικά κοστοβόρα, με την οποία και πάλι επιβαρύνεται ο τελικός καταναλωτής.
Σε αυτήν την κατεύθυνση θεσμοθετήθηκε, με το νόμο 4951/2022 και το άρθρο 98, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 139 του ν. 5037/2023, η πρόβλεψη ότι οι παραγωγοί Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. που εκμεταλλεύονται τα έργα επέκτασης του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΔΔΗΕ) επιβαρύνονται με ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) του κόστους κατασκευής των έργων αυτών. Το υπόλοιπο 50% επιβαρύνει τους τελικούς καταναλωτές αφού, το ίδιο άρθρο προβλέπει πως ο κόστος κατασκευής των έργων επέκτασης εντάσσεται στη ρυθμιζόμενη περιουσιακή της βάση και ανακτάται πλήρως μέσω των Χρεώσεων Χρήσης Συστήματος τόσο. Αυτό ισχύει τόσο για τον ΑΔΜΗΕ όσο και για τον Διαχειριστή Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ).
Σημειώνεται ότι πριν από την ανωτέρω νομοθετική ρύθμιση το κόστος σύνδεσης στο δίκτυο βάραινε κατά 100% τους ιδιοκτήτες των σταθμών και τους καταναλωτές υψηλής τάσης.
Στις 8 Φεβρουαρίου 2024 η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) έθεσε σε δημόσια διαβούλευση έως την Παρασκευή 23 Φεβρουαρίου 2024 την εισήγηση του ΑΔΜΗΕ περί τροποποίησης του Κώδικα Διαχείρισης του ΕΣΜΗΕ ώστε να εφαρμοστεί ο επιμερισμός του κόστους έργων επέκτασης του δικτύου κατά 50%.
Γράφεται ταυτόχρονα στον Τύπο ότι ο ΔΕΔΔΗΕ έχει εκδώσει πιστωτικά τιμολόγια σε παραγωγούς για να τούς επιστρέψει το 50% των εξόδων τους για έργα αποκλειστικών γραμμών παραγωγών που δεν εξυπηρετούν καταναλωτές (!!) και συνδέονται σε ιδιωτικό υποσταθμό υψηλής ή μέσης τάσης (νέο ή υφιστάμενο), καθώς και έργα επέκτασης του δικτύου για τη σύνδεση μεμονωμένων παραγωγών μήκους μικρότερου των 100 μέτρων. Η εν λόγω δαπάνη έχει ενταχθεί στο ρυθμιζόμενο έσοδο του Διαχειριστή ενώ, σύμφωνα με πληροφορίες, υπάρχουν παραγωγοί που έχουν λάβει τα ποσά που τους αναλογούν.
«Καμπανάκι» για την επιβάρυνση των καταναλωτών έχει κρούσει η ΡΑΑΕΥ, με επιστολή της προς το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας στις 08 Φεβρουαρίου 2024 ειδικά για την περίπτωση του ΑΔΜΗΕ, όπου εκτιμά ότι ο επιμερισμός του κόστους κατά 50% θα οδηγήσει σε σημαντική αύξηση της Ρυθμιζόμενης Περιουσιακής Βάσης, απειλώντας με άλλη μία σημαντική αύξηση των Χρεώσεων Χρήσης Συστήματος.
Βάσει των ανωτέρω, ερωτάται ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας:
- Ποια θα είναι η επιβάρυνση των καταναλωτών ρεύματος από τον εν λόγω επιμερισμό;
- Ποιος ο λόγος να ενεργοποιηθούν άμεσα με τον τρόπο αυτό έργα με μεγαλύτερο κόστος σύνδεσης, δεδομένου και ότι έχουν δοθεί Όροι Σύνδεσης για σύνολο έργων 25 GW που ξεπερνά τους στόχους του 2030;
- Με βάση ποιον κεντρικό σχεδιασμό γίνονται οι επεκτάσεις αυτές στο δίκτυο; Υπάρχει κάποια ανάλυση κόστους οφέλους;
- Ποια θα μπορούσε να είναι η εναλλακτική στην επέκταση του δικτύου με βάση τα αιτήματα παραγωγών σύμφωνα με τη ΡΑΑΕΥ;
- Ποια είναι η συνολική και ανά έτος αύξηση στις χρεώσεις ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ από τον Σεπτέμβριο του 2019 σύμφωνα με τη ΡΑΑΕΥ;
Να κατατεθούν:
-Η επιστολή της 8ης Φεβρουαρίου της ΡΑΑΕΥ προς το ΥΠΕΝ
-Τα στοιχεία για το κόστος εφαρμογής του μέτρου διακριτά για τους χρήστες ΔΕΔΔΗΕ και ΑΔΜΗΕ
Οι ερωτώντες και αιτούντες Βουλευτές
Πέρκα Θεοπίστη (Πέτη)
Αναγνωστοπούλου Αθανασία (Σία)
Αχτσιόγλου Ευτυχία (Έφη)
Ζεϊμπέκ Χουσεΐν
Ηλιόπουλος Αθανάσιος (Νάσος)
Τζανακόπουλος Δημήτριος
Τζούφη Μερόπη
Τσακαλώτος Ευκλείδης
