Η κεντρική ιδέα πίσω από το πρόγραμμα «Απόλλων», που ανακοινώθηκε φέτος από το ΥΠΕΝ, είναι απλή: Έχουμε από τη μια κατηγορίες ευάλωτων καταναλωτών και ΟΤΑ που πιέζονται από το ενεργειακό κόστος και θέλουμε να τις βοηθήσουμε. Από την άλλη, έχουμε φθηνές και καθαρές πηγές ενέργειας, όπως ο ήλιος και ο άνεμος, που είμαστε σε θέση να τις εκμεταλλευτούμε άμεσα. Έτσι, έρχεται το «Απόλλων» να γεφυρώσει ανάγκες και δυνατότητες, ώστε να προσφέρει μόνιμη λύση στο πρόβλημα του ενεργειακού κόστους.
Τι είναι το «Απόλλων»
Το «Απόλλων» αποτελεί ένα μεγάλο πρόγραμμα ενεργειακού συμψηφισμού, πρωτοποριακό ακόμα και σε διεθνές επίπεδο. Στο πλαίσιο του προγράμματος, το ΥΠΕΝ θα προμηθευτεί κεντρικά πράσινη ηλεκτρική ενέργεια μέσω διαγωνισμών και θα την παραχωρεί στους ωφελούμενους που, μέσω των Ενεργειακών τους Κοινοτήτων, θα συμψηφίζουν την ενέργεια αυτή με τις δικές τους καταναλώσεις, μειώνοντας στο μισό περίπου το ενεργειακό τους κόστος. Πρόκειται για μια σημαντική ελάφρυνση στους λογαριασμούς με άμεσο αντίκτυπο και δίχως χρονοβόρες γραφειοκρατικές διαδικασίες. Τόσο το ΥΠΕΝ, όσο και η τοπική αυτοδιοίκηση έχουν βάλει στόχο να κινηθούν γρήγορα και η μέχρι τώρα συνεργασία είναι πολύ ενθαρρυντική.
Ποιοι ωφελούνται
Αποφασίστηκε να συμπεριληφθεί μια ευρεία γκάμα από άμεσα ωφελούμενους που περιλαμβάνει:
-Τους 332 δήμους και τις 13 Περιφέρειες της χώρας.
-Τις 126 Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης – Άρδευσης (ΔΕΥΑ), που λειτουργούν 9.500 παροχές ηλεκτρισμού.
-Τους 10 Γενικούς Οργανισμούς Εγγείων Βελτιώσεων (ΓΟΕΒ) και τους 416 Τοπικούς Οργανισμούς Εγγείων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ), που λειτουργούν πάνω από 3.500 παροχές ηλεκτρισμού.
-Τους περισσότερους από 137.000 δικαιούχους του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου Α (ΚΟΤ Α).
Συνολικά, θα καλυφθεί μέσα από νέα έργα ΑΠΕ κατανάλωση ενέργειας ετησίως που υπερβαίνει την 1,5 TWh. Μιλάμε, δηλαδή, για το 3% περίπου της ετήσιας κατανάλωσης ηλεκτρισμού όλης της χώρας που κοστίζει σήμερα 225 εκατ. ευρώ στη λιανική (με βάση μια τιμή 150 ευρώ/ / MWh). Ουσιαστικά ωφελούμενοι όμως είναι όλοι οι πολίτες και οι δημότες της Ελλάδας!
Κι αυτό επειδή, από τη στιγμή που θα καλύπτουμε σημαντικό μέρος του κόστους ενέργειας που δαπανούν οι Δήμοι και οι λοιποί ωφελούμενοι, απελευθερώνουμε κονδύλια, ώστε είτε να μειωθούν τα τέλη και οι δαπάνες που οι πολίτες πληρώνουν στον Δήμο και στη ΔΕΥΑ τους είτε, χωρίς αύξηση των τελών, να κάνουν οι δήμοι περισσότερα έργα.
Πώς θα λειτουργήσει
Το ΥΠΕΝ θα προκηρύξει, ανά Περιφέρεια, διαγωνισμούς για νέα έργα ΑΠΕ με μπαταρία, τα οποία θα παράγουν ενέργεια ικανή να καλύψει μέρος από τις καταναλώσεις των κτιρίων και λοιπών υποδομών όλων των ωφελούμενων Οργανισμών κάθε Περιφέρειας (ΟΤΑ, ΔΕΥΑ, ΓΟΕΒ/ΤΟΕΒ). Προϋπόθεση για τους διαγωνισμούς είναι να δώσουν όλοι οι ωφελούμενοι Οργανισμοί – σε επίπεδο Περιφέρειας – τις παροχές που θέλουν να εντάξουν στο Πρόγραμμα και τις καταναλώσεις τους για κάθε παροχή και να δημιουργήσουν μια Ενεργειακή Κοινότητα που θα συγκεντρώνει όλους τους δικαιούχους Οργανισμούς κάθε Περιφέρειας.
Ο κάθε Διαγωνισμός θα αφορά έργα για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών που θα προκύψουν (έπειτα από ανάλυση των παροχών και στοιχείων κατανάλωσης) σε επίπεδο Περιφέρειας. Το ακριβές ποσοστό θα καθοριστεί με Υπουργική Απόφαση αλλά στοχεύουμε να ανέλθει σε περίπου στο 50% των καταναλώσεών τους. Ειδικά για τους ευάλωτους πολίτες, θα σχεδιαστεί και θα προκηρυχθεί ενιαίο έργο, βάσει στοιχείων παροχών και καταναλώσεων που τηρεί ο ΔΕΔΔΗΕ, που θα καλύπτει τις καταναλώσεις τους στο 100%.
Τα έργα που θα δικαιούνται να συμμετάσχουν σε κάθε διαγωνισμό θα είναι ώριμα αδειοδοτικά και με υποχρέωση υλοποίησης. Με την υλοποίηση των έργων, η ενέργεια που θα παράγεται θα «πιστώνεται» στις παροχές που έχουν δηλώσει οι Οργανισμοί (ή στις παροχές των εν ενεργεία δικαιούχων Τιμολογίου ΚΟΤ Α) και θα συμψηφίζεται αυτόματα με τις καταναλώσεις τους.
Πρόκειται, δηλαδή, για τη λογική του ενεργειακού συμψηφισμού (virtual net billing) μέσω της οποίας οι ωφελούμενοι ΟΤΑ θα δουν στον λογαριασμό τους μείωση στο Κόστος Προμήθειας ίση με το ποσοστό της ενέργειας που θα καλύπτουμε προς τη συνολική τους κατανάλωση.
Τι οφέλη θα ξεκλειδώσει
Το Πρόγραμμα «Απόλλων» επιτυγχάνει πολλαπλούς και άκρως θετικούς στόχους, όπως:
-Την οριζόντια μείωση ενεργειακού κόστους όλων των ΟΤΑ Α’ και Β’ Βαθμού και λοιπών δικαιούχων Οργανισμών
-Δίκαιη και ταυτόχρονη ωφέλεια σε όλους τους Δημότες
-Ταχύτατη υλοποίηση των έργων ΑΠΕ
-Μείωση του φόρτου στις Υπηρεσίες των Οργανισμών.
-Σημαντική εξοικονόμηση χρημάτων
Πού βρισκόμαστε σήμερα
Μετά την ψήφιση του νόμου τον Μάιο του 2024, το Πρόγραμμα έχει κάνει σημαντικά βήματα προόδου. Ειδικότερα, το ΥΠΕΝ έχει στείλει αναλυτικά Υποδείγματα σε όλες τις Περιφέρειες για την ίδρυση της Ενεργειακής τους Κοινότητας, για τη δήλωση των παροχών κάθε Οργανισμού που μπορεί να ενταχθεί και για την παροχή στοιχείων καταναλώσεων και «τρέχει» καμπάνιες ενημέρωσης στην έδρα κάθε Περιφέρειας.
ΔΕΔΔΗΕ και ΡΑΑΕΥ έχουν ξεκινήσει την προκαταρκτική μελέτη των έργων που θα τροφοδοτούν τους Οργανισμούς κάθε Περιφέρειας βάσει των στοιχείων καταναλώσεων που τηρούν οι ίδιοι, αρχής γενομένης από την Περιφέρεια Θεσσαλίας.
Αντίστοιχα, έχει εγκριθεί η σύσταση Ενεργειακής Κοινότητας για τις Περιφέρειες Δυτικής Μακεδονίας και Ηπείρου. Έχουν προχωρήσει με τη σύσταση Ενεργειακής Κοινότητας οι Περιφέρειες Θεσσαλίας, Ιονίων Νήσων, Κρήτης και η Πελοποννήσου. Ακολουθούν σε πιο πρώιμο στάδιο οι υπόλοιπες Περιφέρειες. Ειδικά για τους ευάλωτους ολοκληρώθηκε η σύσταση της ξεχωριστής Ενεργειακής Κοινότητας Πολιτών από την Ελληνική Εταιρεία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης (ΕΕΤΑΑ).
Παράλληλα, ολοκληρώνονται από τον ΔΕΔΔΗΕ και τη ΡΑΑΕΥ οι απαραίτητες κινήσεις για την κάλυψη των ευάλωτων νοικοκυριών (Δικαιούχοι ΚΟΤ Α).
Το ΥΠΕΝ θα εκδώσει στο αμέσως επόμενο διάστημα την Απόφαση για τον τρόπο διενέργειας του συμψηφισμού στα ευάλωτα νοικοκυριά, που θα είναι οι πρώτοι ωφελούμενοι.
Εντός του Οκτωβρίου θα εκδοθεί η Απόφαση για τους όρους διενέργειας του πρώτου διαγωνισμού για το Πρόγραμμα «Απόλλων» για την κάλυψη ενεργειακών αναγκών των ευάλωτων.
Τέλος, το ΥΠΕΝ «κλείδωσε» επιχορήγηση 100 εκατ. ευρώ για το έργο των ευάλωτων από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αποδεικνύοντας πάλι τη σημασία του για τη στήριξη των δράσεων μείωσης ενεργειακού κόστους.
Τελικά, γιατί είναι σημαντικό το «Απόλλων»
Το «Απόλλων» αποτελεί το πιο σύνθετο και φιλόδοξο πρόγραμμα ενεργειακού συμψηφισμού στην Ευρώπη με έντονο κοινωνικό πρόσημο, καθώς λύνει μόνιμα, δίκαια και οριζόντια το ενεργειακό πρόβλημα των ΟΤΑ και των ευάλωτων νοικοκυριών. Είναι επίσης μια πολιτική που θέτει την τοπική αυτοδιοίκηση σε θέση οδηγού.
Είναι δεδομένο ότι οι ΟΤΑ συνιστούν τον πιο στενό δεσμό ανάμεσα στον πολίτη και τη δημόσια διοίκηση. Γι΄ αυτό και το Πρόγραμμα σχεδιάζεται μεν κεντρικά αλλά υλοποιείται αποκεντρωμένα, μέσα από Ενεργειακές Κοινότητες που φτιάχνουν, λειτουργούν και διαχειρίζονται οι ΟΤΑ.
