Μπορεί η Ελλάδα σε επίπεδο ασφάλειας εφοδιασμού φυσικού αερίου να είναι σε ικανοποιητικό σημείο ωστόσο η ΡΑΕ με το επικαιροποιημένο Σχέδιο Προληπτικών Δράσεων που εγκρίθηκε, προβλέπει ακόμη και την πιθανότητα περικοπών κατανάλωσης φυσικού αερίου σε περίπτωση που κλείσει οριστικά η στρόφιγγα τροφοδοσίας με φυσικό αέριο από τη Ρωσία.
Οι επιπτώσεις για το ηλεκτρικό σύστημα της χώρας σε περίπτωση γίνει οριστική διακοπή τροφοδοσίας με ρωσικό φυσικό αέριο, θα είναι από «μεγάλες» έως «καταστροφικές» με δεδομένο ότι το έλλειμμα φυσικού αερίου εκτιμάται μεταξύ 1,9 έως 4,2 ΤWhth. Σε περίπτωση ολικής διακοπής ροών από την Ρωσία, προκύπτει σημαντικό ποσοστό περικοπής ημερήσιας αιχμιακής ζήτησης φυσικού αερίου για τις περισσότερες χώρες της ΕΕ και ειδικά για την Ελλάδα, το ποσοστό της Μη Εξυπηρετούμενης Ζήτησης υπολογίζεται σε 11,7% και οι περικοπές φυσικού αερίου για το χειμώνα 2022-2023 σε 0,4 bcm.
Το Σχέδιο Προληπτικών Δράσεων, το οποίο λαμβάνει υπόψη τα έως σήμερα δεδομένα και στοιχεία, που υιοθέτησε η ΡΑΕ, κινείται σε τέσσερις άξονες που αφορούν στη μεγιστοποίηση χρησιμοποίησης υφιστάμενων υποδομών φ.α. στην ενίσχυση της διαθεσιμότητας και στην αποθήκευση, στην ενίσχυση των μέτρων για την αποτελεσματικότερη διαχείριση, καθώς και στη βελτιστοποίηση του ρυθμιστικού πλαισίου.
Στο Σχέδιο περιλαμβάνονται έντεκα προληπτικές δράσεις- μέτρα για την αποφυγή των επιπτώσεων στην περίπτωση που προκύψει τέτοια κρίση. Ειδικότερα τα μέτρα έχουν ως εξής:
Δράση Δ1: Αύξηση δυναμικότητας αεριοποίησης Ρεβυθούσας.Το έργο αναβάθμισης έχει ολοκληρωθεί και η εγκατάσταση της Ρεβυθούσας μπορεί να προσφέρει 12% μεγαλύτερη ποσότητα φυσικού αερίου στο σύστημα (από 1250 m3 LNG/h σε 1400 m3LNG/h).
Δράση Δ2: Προσθήκη πλωτής δεξαμενής LNG στον τερματικό σταθμό της Ρεβυθούσας. Ολοκληρώθηκε η μίσθωση του FSUγια 12 μήνες,με δυνατότητα επέκτασης επιπλέον 6 μηνών κατόπιν απόφασης της ΡΑΕ. Η πλωτήδεξαμενή αυξάνει τη συνολική χωρητικότητα της Ρεβυθούσας κατά από 225.000 m3LNG σε άνω των 370.000 m3 LNG (αύξηση περίπου 64,5% της αποθηκευτικήςικανότητας). Η προσθήκη αυτή ενισχύει την ασφάλεια εφοδιασμού, συμβάλλονταςστην ευελιξία διαχείρισης εκφορτώσεων πλοίων ΥΦΑ, ιδίως στην περίπτωση αύξησηςπρογραμματισμένων αφίξεων ως αποτέλεσμα μιας σημαντικής διαταραχήςτροφοδοσίας στα υπόλοιπα σημεία εισαγωγής φυσικού αερίου, αλλά καιεπιτρέποντας την αποθήκευση φυσικού αερίου πριν την αρχή του χειμώνα.
Δράση Δ3: Θέσπιση υποχρέωσης διατήρησης αποθέματος φυσικού αερίου σε υπόγειαυποδομή αποθήκευσης άλλου Κράτους-Μέλους.
Σύμφωνα με τον σχετικό Κανονισμό της ΕΕ οι συμμετέχοντες στην αγορά Κράτους-Μέλους που δεν διαθέτει υπόγεια αποθήκη πρέπει να υπογράψουν συμφωνίες αποθήκευσης φυσικού αερίου σεαποθήκες άλλων Κρατών-Μελών.
Για την περίπτωση της Ιταλίας, το τεχνικά εφικτό ύψος της ποσότητας προς αποθήκευση υπολογίστηκε στις 1,14TWh, και αντιστοιχεί σε ημερήσια απόληψη για το διάστημα Νοέμβριος 2022 –Μάρτιος 2023 (150 ημέρες) με τη δέσμευση της μέγιστης διαθέσιμης δυναμικότηταςστο Σημείο Εισόδου Νέα Μεσημβρία (Διασύνδεση TAP-ΔΕΣΦΑ) στις 7.522MWh/ημέρα.
Η αποθήκευση θα γίνεται από τους προμηθευτές/εισαγωγείς φυσικού αερίου οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα να συνάψουν μεταξύ τους συμφωνίες ώστε τη διαχείριση της Δράσης να αναλάβει ένας εξ αυτών για λόγους απλότητας.
Το προϊόν αυτό έχει σχεδιαστεί ως εμπορικό, διασφαλίζοντας δηλαδή την απόληψήτου καθ’ όλη τη διάρκεια του χειμώνα (1.11.2022-31.3.2023) και όχι μόνο σεπερίπτωση κρίσης.
Δράση Δ4: Διατήρηση αποθέματος ασφαλείας φυσικού αερίου στη Ρεβυθούσα από μονάδες ΗΠ με καύσιμο ΦΑ χωρίς τη δυνατότητα εναλλαγής καυσίμου. Σύμφωνα με την άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με καύσιμο φυσικό αέριο, κάθε κάτοχος είναι υποχρεωμένος να διασφαλίσει αδιάλειπτη λειτουργία της Μονάδας για πέντε (5) ημέρες. Όσοι έχουν επιλέξει τη διατήρηση αποθέματος φυσικού αερίου σε Εγκατάσταση Αποθήκευσης, έχουν την υποχρέωση να διατηρούν το απόθεμα αυτό ως στρατηγικό απόθεμα σε υπόγειες αποθήκες άλλου Κράτους-Μέλους, κατά το άρθρο 6γ του Κανονισμού (ΕΕ) 2022/1032, δηλαδή χωρίς τη δυνατότητα να το χρησιμοποιήσουν το νωρίτερο πριν την 31 η Μαρτίου 2023. Η συνολική ποσότητα του αποθέματος όλων των μονάδων, που δεν διαθέτουν δυνατότητα εναλλακτικού καυσίμου, αντιστοιχεί σε 0.57 TWh και αντιστοιχεί σε λειτουργία σε πλήρες φορτίο 16 ωρών για 5 ημέρες. Η πλήρωση του αποθέματος πρέπει να ολοκληρωθεί μέχρι την 1η Νοεμβρίου 2022.
Δράση Δ5: Αύξηση αποθεμάτων εναλλακτικού καυσίμου (diesel) σε μονάδες ΗΠ μεκαύσιμο ΦΑ και δυνατότητα εναλλαγής καυσίμου.Για τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που έχουν επιλέξει τηδυνατότητα εναλλαγής καυσίμου (ντίζελ), επιβάλλεται η υποχρέωση αύξησης τουαποθέματος εναλλακτικού καυσίμου από ύψος που αντιστοιχεί σε 5 ημέρεςλειτουργίας, σε εκείνο για 20 ημέρεςλειτουργίας (σε πλήρες φορτίο 16 ωρών ανά ημέρα) ή πλήρωση μέχρι το ύψος της μέγιστης χωρητικότητας των δεξαμενών τους.
Δράση Δ6: Μηχανισμός για την κατά προτεραιότητα λειτουργία των μονάδων μεεναλλακτικό καύσιμο στην αγορά του ηλεκτρισμού σε περίπτωση κρίσης φυσικού αερίου Επιπέδου 3 Έκτακτης Ανάγκης.
Η προτεραιοποίηση της λειτουργίας των μονάδων στο πλαίσιο αυτό, και κατάσυνέπεια διακοπή τροφοδοσίας τους με φυσικό αέριο, θεωρείται ως διακοψιμότητα,και θα πρέπει να αντιμετωπιστούν ως Διακόψιμοι Καταναλωτές με μηδενική συνεισφορά στο Τέλος Ασφάλειας Εφοδιασμού.
Δράση Δ7: Εισαγωγή διατάξεων για την συνετή χρήση και περιορισμό της άσκοπηςκατανάλωσης ΦΑ κατά τη διάρκεια κρίσης ΦΑ
Η κατανάλωση φυσικού αερίου στη χώρα πρέπει να μειωθεί κατά 15% έναντι του μέσου όρου κατανάλωσης της προηγούμενης 5ετίας. Συνεπώς, εισάγεται δράση για την ενημέρωσητων καταναλωτών φυσικού αερίου από τους Διαχειριστές Διανομής, με σκοπό τηνευαισθητοποίησή τους και τη συνετή χρήση του φυσικού αερίου.
Δράση Δ8: Κατά προτεραιότητα παροχή φυσικού αερίου σε ορισμένες «Σημαντικές»Βιομηχανίες με τη δημιουργίαλίστας «Σημαντικών» Βιομηχανιών, όπου θα προτεραιοποιείται η τροφοδοσία μιαςβιομηχανίας έναντι άλλης, βάσει τεχνικών, κοινωνικών και οικονομικών κριτηρίων.Κάθε βιομηχανία που επιθυμεί να ενταχθεί σε αυτή τη λίστα, πρέπει να υποβάλει στηΡΑΕ τεκμηρίωση των κριτηρίων που αναφέρονται, μελέτη επιπτώσεων για διακοπήτροφοδοσίας, καθώς και στοιχεία που να αποδεικνύουν τη μη δυνατότητα χρήσηςεναλλακτικού καυσίμου ή πρώτης ύλης.
Δράση Δ9: Ανάπτυξη εξειδικευμένου προϊόντος της αγοράς εξισορρόπησης για τηνεθελοντική μείωση της κατανάλωσης ενέργειας. Το νέο αυτό προϊόν θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί από καταναλωτές στο ΒάθροΕμπορίας προκειμένου να μειώσουν εκουσίως την κατανάλωσή τους και νασυνεισφέρουν στην εύρεση επιπλέον ποσοτήτων στο σύστημα, διαθέτοντας μέρος ήκαι ολόκληρη την ποσότητά τους που προοριζόταν για δική τους χρήση. Θαδιερευνηθεί με τον ΔΕΣΦΑ και το ΕΧΕ ο κατάλληλος σχεδιασμός του προϊόντος,πιθανώς εντός του Χρηματιστηρίου Ενέργειας.
Δράση Δ10: Αναπροσαρμογή του τέλους ασφάλειας εφοδιασμού (ΤΑΕ). Σύμφωνα με το εγκεκριμένο Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης (σχετικό 17), και συγκεκριμένα το «Παράρτημα 1: Κατάλογος Σειράς Διακοπής Παροχής Φυσικού Αερίου σε Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης», Βιομηχανικοί και Προστατευόμενοι - 18 - Καταναλωτές βρίσκονται στην τρίτη και τέταρτη σειρά διακοπής αντίστοιχα, απολαμβάνοντας τη μεγαλύτερη προστασία έναντι των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο που βρίσκονται στη δεύτερη σειρά. Για το λόγο αυτό, είχε αποφασιστεί οι δύο κατηγορίες αυτές να επωμίζονται αναλογικά μεγαλύτερη επιβάρυνση από το Τέλους Ασφάλειας Εφοδιασμού σε σχέση με τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής ΦΑ. Ωστόσο, με την αναθεώρηση του Σχεδίου Προληπτικής Δράσης, αρκετές – και κοστοβόρες – δράσεις έχουν αποκλειστικό στόχο να ενισχύσουν την ασφάλεια εφοδιασμού της ηλεκτροπαραγωγής, άρα και την ασφάλεια εφοδιασμού του ηλεκτρισμού. Επειδή, το κόστος των Δράσεων του Σχεδίου Προληπτικής Δράσης αποσκοπεί, στην ασφάλεια τροφοδοσίας της χώρας με φυσικό αέριο. Το κόστος ωστόσο αυτό, το οποίο αφορά στο μεγαλύτερο μέρος του την εξασφάλιση της επάρκειας καυσίμου για ηλεκτροπαραγωγή καλούνται να το επιβαρυνθούν οι κατηγορίες των Βιομηχανικών και Προστατευόμενων καταναλωτών με δυσανάλογο τρόπο έναντι των Ηλεκτροπαραγωγών Η Αρχή εκτιμά πως η προκύπτουσα αυξημένη επιβάρυνση ως άνω κατηγοριών καταναλωτών δεν ανταποκρίνεται πλήρως στην αρχή της ανταποδοτικότητας που πρέπει να διαπνέει τα βάρη των καταναλωτών και ως εκ τούτου, οι καταναλωτές φυσικού αερίου δεν θα πρέπει να επωμισθούν ασύμμετρα την επιβάρυνση του ΤΑΕ, για την ενίσχυση της ασφάλειας εφοδιασμού του ηλεκτρισμού. Για το λόγο αυτό, στο πλαίσιο αναθεώρησης της Απόφασης ΡΑΕ 1211/2018, θα μελετηθεί η αναπροσαρμογή στην κατανομή του ΤΑΕ.
Δράση Δ11: Ρύθμιση για την έκτακτη τροποποίηση του Προγραμματισμού Εκφορτώσεων ΥΦΑ
Προτείνεται η εισαγωγή ρυθμίσεων, ώστε οι Χρήστες ΥΦΑ να είναι εκ των προτέρων ενήμεροι ότι σε περίπτωση κατάστασης κρίσης επιπέδου 2 ή 3, ο μέγιστος χρόνος χρησιμοποίησης του αποθηκευτικού χώρου στη Ρεβυθούσα θα μειώνεται στις 6 ημέρες, Με τον τρόπο αυτό, δημιουργούνται νέες χρονοθυρίδες, τις οποίες ο Διαχειριστής διαθέτει άμεσα για να δεσμευτούν με επιπλέον εκφορτώσεις – βάσει των περιορισμών χωρητικότητας και ρυθμού αεριοποίησης -, ώστε να αυξηθούν οι ποσότητες που θα εισάγονται στις δεξαμενές της Ρεβυθούσας και να εξασφαλιστεί η αδιάλειπτη αεριοποίηση της εγκατάστασης και η συνεχής τροφοδότηση των καταναλωτών στη μέγιστη τεχνικά δυναμικότητα για μεγάλες περιόδους, αν απαιτείται.
