«Υπερβολικούς» θεωρεί τους πανηγυρισμούς από τη συμφωνία στο Συμβούλιο υπουργών Ενέργειας ο Χάρης Δούκας. «Η συμφωνία δύσκολα θα ενεργοποιηθεί και μπορεί να απενεργοποιηθεί γρήγορα, αν υπάρξει πρόβλημα επάρκειας ενέργειας από μία χώρα. Μπορεί πράγματι να μειώσει τον κίνδυνο να εμφανιστούν ακραία περιστατικά με «διαστημικές» τιμές. Δεν λύνει όμως το πρόβλημα των υψηλών τιμών ενέργειας», αναφέρει χαρακτηριστικά σε συνέντευξη που παραχωρεί στο iEnergeia.gr, ενώ σημειώνει: «Στον κανονισμό για παράδειγμα δεν περιλαμβάνονται τα διμερή, over the counter (OTC) συμβόλαια, όπου έχουμε τις μεγάλες διακυμάνσεις και οι τιμές διαμορφώνονται σε μη ανταγωνιστικές συνθήκες πολλές φορές. Ουσιαστικά αφήνει μεγάλο κενό για τα φορτία LNG τα οποία έχουν ανάγκη οι χώρες και θα μπορούν να διαπραγματευθούν σε πολύ υψηλότερες τιμές».
«Επιπλέον, το μέτρο ξεκινάει από τις 15 Φεβρουαρίου 2023, αφήνοντας έτσι άλλους δύο μήνες peak ζήτησης φυσικού αερίου ακάλυπτους, όπου τα κράτη μέλη μπορεί να χρειαστεί να θυσιάσουν ένα σημαντικό ποσοστό του ΑΕΠ τους για να καλύψουν το κενό», τονίζει ο Χάρης Δούκας.
Τελικά είχαμε λευκό καπνό στο Συμβούλιο υπουργών Ενέργειας…
Ναι, μετά από 9 μήνες διαβουλεύσεων, οι Ευρωπαίοι ηγέτες ήλθαν σε μια συμφωνία ενός πολυσυζητημένου μέτρου – του πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου.
Αποφασίστηκε ένα δυναμικό πλαφόν, στα €180 /MWh, το οποίο θα ενεργοποιείται εφόσον η τιμή ξεπεράσει αυτό το όριο για τρεις διαδοχικές μέρες και εφόσον οι τιμές χονδρικής είναι, για την ίδια περίοδο, €35 / MWh παραπάνω από την παγκόσμια τιμή του υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG).
Η Γερμανία παρά τις ενστάσεις της, ψήφισε τελικά υπέρ, θέλοντας να στείλει ένα μήνυμα ενότητας. Αυστρία και Ολλανδία απείχαν και η Ουγγαρία ψήφισε κατά, επιδιώκοντας να εξαιρεθεί από το πλαφόν σε περίπτωση που αυτό εφαρμοστεί (όπως έχει εξαιρεθεί και σε άλλες περιπτώσεις).
Είναι δικαιολογημένοι οι πανηγυρισμοί;
Είναι υπερβολικοί. Η συμφωνία δύσκολα θα ενεργοποιηθεί και μπορεί να απενεργοποιηθεί γρήγορα, αν υπάρξει πρόβλημα επάρκειας ενέργειας από μία χώρα. Μπορεί πράγματι να μειώσει τον κίνδυνο να εμφανιστούν ακραία περιστατικά με «διαστημικές» τιμές. Δεν λύνει όμως το πρόβλημα των υψηλών τιμών ενέργειας. Στον κανονισμό για παράδειγμα δεν περιλαμβάνονται τα διμερή, over the counter (OTC) συμβόλαια, όπου έχουμε τις μεγάλες διακυμάνσεις και οι τιμές διαμορφώνονται σε μη ανταγωνιστικές συνθήκες πολλές φορές. Ουσιαστικά αφήνει μεγάλο κενό για τα φορτία LNG τα οποία έχουν ανάγκη οι χώρες και θα μπορούν να διαπραγματευθούν σε πολύ υψηλότερες τιμές.
Επιπλέον, το μέτρο ξεκινάει από τις 15 Φεβρουαρίου 2023, αφήνοντας έτσι άλλους δύο μήνες peak ζήτησης φυσικού αερίου ακάλυπτους, όπου τα κράτη μέλη μπορεί να χρειαστεί να θυσιάσουν ένα σημαντικό ποσοστό του ΑΕΠ τους για να καλύψουν το κενό.
Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος να ιδωθεί σαν σήμα στην παγκόσμια αγορά ότι οι Ευρωπαίοι καταναλωτές μπορούν να αντέξουν να αγοράζουν στις πολύ υψηλές τιμές της τάξης των €180 /MWh.Κάτι τέτοιο πρέπει να αποφευχθεί.
Το αποτέλεσμα στον τελικό καταναλωτή μπορεί τελικά να είναι μικρό, εφόσον δε παρθούν μέτρα προστασίας στην τελική τιμή, όπως είναι το εθνικό πλαφόν στη λιανική, ώστε να μειωθεί η κερδοσκοπία και όλες οι γνωστές παθογένειες.
Ποιο θεωρείται πως είναι το πιο θετικό μέτρο από αυτή την κατάληξη;
Το πιο θετικό είναι πως η συμφωνία ξεμπλοκάρει μία σειρά από σημαντικά μέτρα που περιλαμβάνονται στον ίδιο Κανονισμό και τα οποία οι χώρες που πίεζαν για το πλαφόν (όπως και η Ελλάδα) είχαν απαιτήσει να περάσουν «πακέτο».
Τα μέτρα που εκτιμάται ότι πλέον θα δρομολογηθούν άμεσα αφορούν στις κοινές αγορές αερίου από κράτη-μέλη, για τουλάχιστον το 15% της δυναμικότητας των αποθηκών αερίου στην ΕΕ, τη βελτίωση των μηχανισμών αλληλεγγύης σε περίπτωση ελλείψεων εφοδιασμού, τη δημιουργία ενός νέου δείκτη αναφοράς ως εναλλακτικού του TTF και τον χαρακτηρισμό των ΑΠΕ ως έργων υπέρτατου συμφέροντος. Ειδικά τα μέτρα για τις ανανεώσιμες είναι εξαιρετικά κρίσιμα για την ενίσχυση της ενεργειακής αυτονομίας της «Γηραιάς Ηπείρου» και εκτιμάται ότι θα βοηθήσουν την Ελλάδα να κινηθεί με μεγαλύτερη ταχύτητα και αποτελεσματικότητα στην πράσινη μετάβαση.
