Οι ενστάσεις της εταιρείας εστιάζονται στο γεγονός ότι τα επενδυτικά αφορούν κυρίως την επέκταση της εξαγωγικής δυναμικότητας του ελληνικού συστήματος φυσικού αερίου, επιβαρύνοντας τους Ελληνες καταναλωτές.
Μάλιστα η Motor Oil σε επιστολή της προς τον ΔΕΣΦΑ στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης επί του σχεδίου ανάπτυξης του Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου της περιόδου 2024-2033, σημειώνει ότι η προοπτική διαμετακόμισης του αερίου στις γειτονικές χώρες είναι σωστή ωστόσο δεν είναι δίκαιο να χρηματοδοτείται αποκλειστικά από τους Έλληνες καταναλωτές. Και προτείνει την ισομερή κατανομή του βάρους των επενδύσεων και από τα ίδια δικαιώματα για τους χρήστες. Στο πλαίσιο αυτό προτείνει το κόστος να μοιράζεται μεταξύ του ΔΕΣΦΑ και των Διαχειριστών των γειτονικών χωρών, εφόσον επηρεάζει πρωτίστως τη δική τους ασφάλεια εφοδιασμού.
Στην επιστολή της επισημαίνει ότι το πλάνο αυτό έπρεπε να εξεταστεί αναλυτικά όσον αφορά:
- την επιβάρυνση των χρηστών του συστήματος μεταφοράς,
- τα οφέλη για τους Έλληνες καταναλωτές από τις προτεινόμενες επενδύσεις, και
- τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των έργων σε σχέση με την ενεργειακή πολιτική της χώρας.
Συγκεκριμένα σύμφωνα με την Motor Oil το μεγαλύτερο μέρος του συνολικού κόστους του επενδυτικού προγράμματος του ΔΕΣΦΑ, το οποίο θα πληρωθεί από τους Έλληνες καταναλωτές μέσω των τελών χρήσης του συστήματος, σχετίζεται με την ευστάθεια και την επέκταση της εξαγωγικής δυναμικότητας στους βόρειους γείτονες της Ελλάδας.
Μάλιστα η εταιρεία αναφέρει χαρακτηριστικά παραδείγματα έργων όπως ο διπλασιασμός του κλάδου υψηλής πίεσης Καρεπερή-Κομοτηνή (316 εκατ. ευρώ) για εξαγωγές στη Βουλγαρία μέσω του αγωγού Ελλάδας Βουλγαρίας, ο αγωγός Νέα Μεσημβρία -Εύζωνοι /Γευγελή (92 εκατ. ευρώ) για την ασφάλεια εφοδιασμού της Βόρειας Μακεδονίας και οι σταθμοί συμπίεσης στην Κομοτηνή (12 εκατ. ευρώ), στην Αμπελιά (74 εκατ ευρώ) και στη Νέα Μεσημβρία (48 εκατ ευρώ).
Μάλιστα η εταιρεία σημειώνει ότι σε αντίθεση με τα εξαγωγικά έργα το προτεινόμενο πρόγραμμα ανάπτυξης δεν εξασφαλίζει στους Έλληνες αντίστοιχα δικαιώματα εισαγωγής από τα γειτονικά συστήματα. Για παράδειγμα ο αγωγός προς τη Βόρεια Μακεδονία δεν έχει σχεδιαστεί με τη δυνατότητα αντίστροφης ροής προς την Ελλάδα, ενώ δεν έχει προβλεφθεί ακόμη η απευθείας αντίστροφη ροή φυσικού αερίου από τον αγωγό IGB στο εθνικό σύστημα φυσικού αερίου χωρίς τη διαμεσολάβηση του αγωγού TAP, ο οποίος έχει εξαιρετικά υψηλά κόστη που καθιστούν τις εισαγωγές μη συμφέρουσες. Αντίστοιχα, όπως τονίζει η Motor Oil επικρατεί συμφόρηση στην απευθείας διασύνδεση Ελλάδας Βουλγαρίας στο σημείο Kulata/Σιδηρόκαστρο, όπου η εισαγωγική δυναμικότητα σε ετήσια βάση έχει δεσμευθεί από τη βουλγαρική πλευρά έως το 2030, κυρίως από την Gazprom. Σημειώνει επίσης ότι δεν συμπεριλαμβάνεται στο πρόγραμμα ανάπτυξης πρόβλεψη για εισαγωγές από το σημείο σύνδεσης Κήποι με την Τουρκία στο οποίο δεν υπάρχει συμφωνία διασύνδεσης μεταξύ των διαχειριστών και οι Έλληνες χρήστες δεν έχουν τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν μια ακόμη πηγή εισαγωγής.
Πέραν των έργων που αφορούν τις εξαγωγές φυσικού αερίου η Motor Oil σχολιάζει τους σχεδιασμούς του ΔΕΣΦΑ για τον αγωγό Υψηλής Πίεσης προς τη Δυτική Μακεδονία (186 εκατ. ευρώ) και τον αγωγό Υψηλής Πίεσης προς Πάτρα (101 εκατ. ευρώ). Όπως αναφέρει, θα μπορούσαν οι συγκεκριμένοι αγωγοί να αντικατασταθούν με τη μεταφορά του φυσικού αερίου με μικρής κλίμακας φορτηγά -βυτία. Παράλληλα ζητεί να ξεκαθαρίσει το πλαίσιο για τη βέλτιστη ανάπτυξη των απαιτούμενων υποδομών και τη μείωση του κόστους της συγκεκριμένης δραστηριότητας.
Με βάση αυτά τα δεδομένα η MotOr Oil προτείνει:
- Την εξέταση των επενδύσεων για την επαύξηση του ΕΣΦΑ από ανεξάρτητο μελετητή, ο οποίος θα συνεργαστεί με τον ΔΕΣΦΑ για την επίτευξη της λύσης της συμφόρησης στα σημεία διασύνδεσης και την αύξηση της εισαγωγικής δυναμικότητας στο ΕΣΦΑ από τα γειτονικά συστήματα.
- Την κοινή χρηματοδότηση των έργων που συμπεριλαμβάνονται στο πρόγραμμα ανάπτυξης και σχετίζονται με την εξαγωγική ικανότητα στα γειτονικά συστήματα από τους διαχειριστές των συστημάτων αυτών. Στην ίδια λογική ο Κάθετος Διάδρομος πρέπει να χρηματοδοτηθεί πρωτίστως από κοινοτικά κονδύλια και όχι από τους χρήστες.
- Να υλοποιηθεί με διαφάνεια και βελτιστοποίηση κόστους από τον ΔΕΣΦΑ το πλάνο ανάπτυξης των εφαρμογών φυσικού αερίου μικρής κλίμακας στο ΕΣΦΑ ως φθηνότερη λύση για την τροφοδοσία απομακρυσμένων περιοχών, αφού αποσαφηνιστεί το πλαίσιο της αγοράς αυτής που δυστυχώς δεν έχει ξεκινήσει με τον ιδανικότερο τρόπο (αδιαφάνεια, απευθείας αναθέσεις, μη ολοκλήρωση πλαισίου και προσδιορισμός ρόλου ΔΕΣΦΑ και enaon)
