Εισήγηση της Π. Πέρκα στην Ολομέλεια της Βουλής για το Σ/Ν του ΥΠΕΝ «Ενσωμάτωση Οδηγίας ενεργειακής απόδοσης, καθώς και την ενίσχυση των ΑΠΕ και του ανταγωνισμού στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας»
Θα ξεκινήσω με κάτι διαδικαστικό, αλλά πολύ ουσιαστικό ταυτόχρονα. Υπονομεύετε την κοινοβουλευτική διαδικασία, παραβιάζοντας τον κανονισμό της βουλής. Η δημόσια διαβούλευση επί των νομοσχεδίων είναι ουσιώδες στοιχείο της νομοθέτησης και δεν είναι τυπική διαδικασία που την προσπερνάτε. Εκτός από την ενσωμάτωση της Oδηγίας, όλο το υπόλοιπο μέρος του νομοσχεδίου δεν βγήκε ποτέ σε δημόσια διαβούλευση. Επίσης μας υποβάλατε εχθές αργά το βράδυ πάνω από 100 σελίδες τροπολογίες. Αυτά είναι απαράδεκτα και αντιδημοκρατικά πράγματα. Και μόνο για αυτό σας καλούμε να πάρετε πίσω απαράδεκτες διατάξεις που συγκρούονται ακόμα και με τις προβλέψεις των τροπολογιών που καταθέσατε και να φέρετε ένα ν/σχ να βγει στη διαβούλευση, να το συζητήσουμε.
Η αλήθεια είναι ότι στις Επιτροπές έγινε πάρα πολύ μεγάλη κουβέντα, πιεστική – σε μια μέρα 2 και 3 Επιτροπές – ειπώθηκαν αρκετά πράγματα. Εγώ όμως περιμένω ακόμα καίριες απαντήσεις από τον κ. Υπουργό, ο οποίος έχει αποφύγει το θέμα, δεν το έχει θίξει. Το θίγει βέβαια ο συνάδελφος και οφείλω να ξεκινήσω κι εγώ πάλι εκτός κειμένου μάλλον και να πω τα εξής:
Αγαπητέ συνάδελφε, αγαπητοί συνάδελφοι, η χώρα μπήκε σε δύο μνημόνια και μετά ήρθε μια κυβέρνηση που δεν ευθυνόταν για το χρέος της χώρας και την εξόφλησή του, έβγαλε τη χώρα από τα μνημόνια, ρύθμισε και το χρέος και άφησε και αποθεματικό. Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ βρήκε και κάποιες δεσμεύσεις, μεταξύ των οποίων ήταν τα ΝΟΜΕ που είχε δεσμευτεί η κυβέρνηση Σαμαρά, η οποία επίσης είχε χάσει τα δωρεάν δικαιώματα ρύπων το 2014, η οποία συμβασιοποίησε την Πτολεμαϊδα V, η οποία είχε το σχέδιο της μικρής ΔΕΗ που είχε και τα υδροηλεκτρικά, το οποίο είναι και το πιο κερδοφόρο κομμάτι.
Βρήκαμε επίσης μια ΔΕΗ με 14.5 δισ. ευρώ δάνεια, με – δε θυμάμαι πόσα δισ. - χρέη πολιτών και ήρθε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και μεσοσταθμικά μείωσε τα τιμολόγια 12% και στήριξε τα νοικοκυριά, μείωσε το χρέος, έκανε επενδύσεις στα Βαλκάνια και βεβαίως στροφή στις ΑΠΕ, διότι μέχρι τότε η ΔΕΗ είχε 3% στις ΑΠΕ.
Και έρχεται σήμερα η κυβέρνηση της ΝΔ με αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου, χωρίς καμιά διαδικασία, καμιά απολύτως ενημέρωση – κάποιοι ‘φίλοι’ φυσικά το ήξεραν – γι’ αυτό κι εμείς ζητάμε από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς να επιληφθεί επί του θέματος. Και ρωτάω λοιπόν, τι εξυπηρετεί αυτή η εκχώρηση του πυλώνα του ενεργειακού μας συστήματος και πώς βοηθάει την ελληνική οικονομία και την ελληνική κοινωνία; Πρέπει να δώσετε κάποιες εξηγήσεις σε ό,τι αφορά στην πολιτική σας στα θέματα της ακρίβειας και της απορρύθμισης της αγοράς ενέργειας. Σήμερα περιμένουμε απαντήσεις.
Και εν πάση περιπτώσει, από πού θα λείψουν αυτοί οι πόροι με τους οποίους επιδοτείτε και δε μειώνετε την ακρίβεια, προστατεύοντας όσους ευθύνονται για την ακρίβεια; Για να μην πούμε για τις αυξήσεις τιμών, 20% το Σεπτέμβρη, όταν έπεσαν οι τιμές των καυσίμων είχαμε τη ΔΕΗ να κερδοσκοπεί – και όλους βέβαια.
Και τελικά η ιδιωτικοποίηση των κρίσιμων ενεργειακών εργαλείων (ΔΕΠΑ, ΔΕΔΔΗΕ) είναι ο δρόμος που επιλέγετε για την ενεργειακή μετάβαση της χώρας σε ένα πράσινο μέλλον; Είναι πολύ σοβαρό αυτό. Με τι εργαλείο; Σε μια περίοδο κρίσης τιμών, η δημιουργία ενός ιδιωτικού μονοπώλιου στο δίκτυο φυσικού αερίου πραγματικά αναρωτιέμαι πώς βοηθάει.
Πάμε όμως στο θέμα του anti-trust. Να θυμίσω ότι με αυτές τις υποχρεώσεις που βρήκε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ έκανε μια αντιπρόταση, η οποία ήταν η αποεπένδυση. Η αντιπρόταση αυτή είχε να κάνει με το ότι προσαρμόστηκε ακριβώς στην Πράσινη Συμφωνία, ότι αντί να ανοίξουν νέα λιγνιτωρυχεία, θα δοθεί πρόσβαση σε υφιστάμενες λιγνιτικές μονάδες – το οποίο βέβαια δεν έγινε ποτέ.
Σε ό,τι αφορά στο κομμάτι αυτό του νομοσχεδίου, κ. Υπουργέ κι εδώ δεν μπορείτε να αποφύγετε να απαντήσετε σε κάποια ερωτήματα. Είναι η τέταρτη φορά που σας τα θέτουμε και τα θέτουν όλες οι πλευρές της αντιπολίτευσης.
Θα θέλαμε λοιπόν να ξέρουμε σε ό,τι αφορά αυτή τη συμφωνία, ποιες ήταν οι επιφυλάξεις που διατυπώθηκαν από παράγοντες της αγοράς για τις ελληνικές δεσμεύσεις έναντι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής; Ποιες τροποποιήσεις έγιναν προκειμένου να ικανοποιηθούν οι επιφυλάξεις και να επιτευχθεί η συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή; Αυτά αναφέρονται σε επίσημη ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δεν είναι αντιπολιτευτική ρητορική.
Δεν απαντήσατε επίσης, πώς χωρίς θεσμικό πλαίσιο, αφού σήμερα νομοθετείτε, χωρίς να έχει οριστεί ο Εντολοδόχος Παρακολούθησης, η ΔΕΗ προχώρησε σε διάθεση ποσοτήτων λιγνιτικής παραγωγής τον Σεπτέμβριο 2021.
Στο νομοσχέδιο προβλέπεται ότι η ΔΕΗ θα μπορεί να διαθέσει τα προθεσμιακά προϊόντα της ηλεκτρικής ενέργειας που προέρχονται από τις λιγνιτικές μονάδες στο ελληνικό χρηματιστήριο ενέργειας ή/και στο ευρωπαϊκό. Υποτίθεται ότι ο σκοπός της ρύθμισης είναι η αύξηση του ανταγωνισμού της εγχώριας αγοράς – αυτό είναι το πρόστιμο, αυτή είναι η δέσμευση, αυτά λένε τα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια. Όπως αποδείχτηκε, το σύνολο των ποσοτήτων της ΔΕΗ το Σεπτέμβριο πουλήθηκε αποκλειστικά στο εξωτερικό, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι ο στόχος της ενίσχυσης του ανταγωνισμού της εγχώριας αγοράς δεν επιτυγχάνεται από τα προτεινόμενα μέτρα.
Εξίσου σημαντικό είναι ότι δεν έχει αποδοθεί ακριβώς το αγγλικό κείμενο της συμφωνίας με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στο εν λόγω κείμενο αναφέρεται το εξής: «Η ΔΕΗ θα έχει πλήρη διακριτική ευχέρεια να παράγει τους όγκους αυτούς με οποιοδήποτε από τα περιουσιακά στοιχεία ηλεκτροπαραγωγής του χαρτοφυλακίου της, συμπεριλαμβανομένης της ηλεκτροπαραγωγής από φυσικό αέριο, της υδροηλεκτρικής ενέργειας ή άλλων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας».
Στο Άρθρο 45 αυτό δεν υπάρχει, αντίθετα φαίνεται ότι οι ποσότητες που η ΔΕΗ είναι υποχρεωμένη να διαθέτει είναι μόνο σε λιγνίτη. Με αυτό τι θα γίνει κ. Υπουργέ, δε θα απαντηθεί; Σας έχει ξεφύγει; Είναι λάθος; Θα κάνετε νομοτεχνική βελτίωση ή κρύβεται κάτι άλλο; Ο ακριβής όρος της μετάφρασης από το αγγλικό κείμενο λέει: «Για την αποφυγή αμφιβολιών, η ΔΕΗ δεν υποχρεούται να παρέχει τις ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας μόνο σε λιγνίτη στους αγοραστές».
Και βεβαίως η ΔΕΗ είχε υποχρέωση να πουλήσει το Σεπτέμβριο 893 GWh, τελικά πούλησε 970 GWh, δεν ξέρουμε τι θα γίνει με το πλεόνασμα και αν θα πάει στην επόμενη περίοδο.
Σε ό,τι αφορά την Πτολεμαϊδα V, θα μου επιτρέψετε, γιατί είμαι και Βουλευτής Φλώρινας, να σας πω ότι υπάρχει πάρα πολύ μεγάλη αγωνία και θυμός. Έχει εξαγγελθεί μια απολιγνιτοποίηση και αυτά τα δύο χρόνια δεν έχει γίνει τίποτα άλλο, εκτός από ωραία κείμενα. Η ανεργία καλπάζει – 3500 άνεργοι – ακόμα περιμένουμε τις αποκαταστάσεις των εδαφών, τα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια, τις ζώνες απολιγνιτοποίησης. Τις μεγάλες επενδύσεις τις είδαμε στο πρώτο Σχεδίο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΣΔΑΜ), ενώ δεν τις ξαναείδαμε στα Εδαφικά Σχέδια.
Κι από την άλλη υπάρχει μια μονάδα, η οποία έχει στοιχίσει στον ελληνικό λαό 1.5 δισ. ευρώ – να αναφέρω ξανά ότι είχε συμβασιοποιηθεί επί κυβέρνησης Σαμαρά-, η οποία ακόμα κατασκευάζεται, η οποία θα ανοίξει υποθέτουμε το 2023 και μετά θα πρέπει να κλείσει – ενώ μέχρι τώρα δεν ξέραμε καν πότε θα κλείσει. Δηλαδή θα στοιχίσει 1.5 δισ. ευρώ, θα δουλέψει με λιγνίτη και θα κλείσει. Από το νομοσχέδιο συμπεράναμε ότι θα κλείσει το αργότερο το Δεκέμβριο του 2024, άρα θα δουλέψει ένα χρόνο με λιγνίτη και μετά, ρωτάμε, με τι θα συνεχίσει; Με φυσικό αέριο. Το φυσικό αέριο όμως είναι ορυκτό καύσιμο, δε χρηματοδοτείται από τα Ευρωπαϊκά Ταμεία της επόμενης προγραμματικής περιόδου και θα πρέπει να πείτε στους κατοίκους της περιοχής ότι θα γίνουν αυτές οι δαπάνες και σε λίγο θα πρέπει να ξαναμπούμε στη διαδικασία, γιατί πρόκειται για απανθρακοποίηση και όχι απολιγνιτοποίηση που είναι μέρος της.
Περιμένουμε απαντήσεις για το κόστος, τις απαιτούμενες τεχνοοικονομικές μελέτες, το αν έχει ληφθεί υπόψη η εκτόξευση των τιμών του εισαγόμενου φυσικού/ορυκτού αερίου ή το «Fit for 55» που είναι και υποχρέωση πια της χώρας.
Έρχομαι λίγο στον τίτλο του νομοσχεδίου που συζητάμε σήμερα και πρόκειται για μια Οδηγία για την ενεργειακή μετάβαση. Το μόνο που είχατε να κάνετε αγαπητοί συνάδελφοι της κυβέρνησης γι’ αυτή την Οδηγία ήταν να την ενσωματώσετε εγκαίρως. Και ενώ η τύχη της αγνοούταν από το Νοέμβριο του 2020 που είχε βγει σε διαβούλευση, ήρθε επιτέλους στη Βουλή και ψηφίζεται σήμερα, όντας πλέον ανεπίκαιρη, αφού ήδη η Επιτροπή με βάση τον νέο στόχο για το πακέτο «Fit for 55», προβαίνει σε αναθεώρησή της. Άρα πολύ σύντομα η παρούσα καθυστερημένη Οδηγία θα αναθεωρηθεί με πιο φιλόδοξους στόχους. Στο μεταξύ χάθηκε πολύτιμος χρόνος, ενώ ήμασταν ήδη πολύ πίσω σε ένα τόσο κομβικό ζήτημα, όπως είναι η ενεργειακή απόδοση.
Ακόμα κι αν δεν ασχοληθούμε με την καθυστέρηση της ενσωμάτωσης, υπάρχει το θέμα της κακής εφαρμογής του ενωσιακού δικαίου. Έχουμε να κάνουμε με ένα ευχολόγιο κατά κύριο λόγο, ενώ σε πολλές περιπτώσεις έχουμε στρεβλή μεταφορά διατάξεων στο εθνικό δίκαιο, αφού αντί να γίνεται αναφορά σε σημεία της Οδηγίας, αναφέρεται μόνο η αντικατάσταση άρθρων του Ν4302/2015, ο οποίος ενσωμάτωνε την προηγούμενη Οδηγία του 2012.
Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι το σκεπτικό και η φιλοσοφία της Οδηγίας απουσιάζουν τελείως από το νομοσχέδιο. Ότι δηλαδή η ενεργειακή απόδοση θα πρέπει να αναγνωρισθεί ως καίριο στοιχείο και προτεραιότητα των μελλοντικών αποφάσεων για επενδύσεις στις ενεργειακές υποδομές της Ένωσης.
Οπότε τελικά μιλάμε για ένα άτολμο νομοσχέδιο, με διατάξεις ξεπερασμένες που δε θα συμβάλουν στην αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης. Αντ’ αυτού, πολλοί ήταν οι φορείς που πρότειναν φιλόδοξες και πιο γενναίες προτάσεις, για παράδειγμα το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στήριξης, όπως άλλωστε απαιτεί και η κλιματική και η ενεργειακή κρίση. Άλλο παράδειγμα, το ποσοστό 0.8% του νομοσχέδιο ως ελάχιστη υποχρέωση για ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας (σύμφωνα με την προηγούμενη Οδηγία), θα μπορούσε να γίνει 1.5%, όπως ακριβώς είναι και η πρόταση της Επιτροπής που θα έρθει πολύ σύντομα στην καινούρια Οδηγία.
-Γιατί δεν το υιοθετείτε;
-Γιατί δεν κάνετε ένα βήμα μπροστά;
-Γιατί δεν τολμάτε;
Με τη μεγάλη αυτή καθυστέρηση στην ενσωμάτωση της Οδηγίας, βάλατε το κάρο να τρέχει μπροστά από το άλογο, αφού διάφορα Προγράμματα τρέχουν αυτή τη στιγμή ή ακόμα χειρότερα, έχουν ολοκληρωθεί, χωρίς τη συγκεκριμένη Οδηγία, η οποία θα έθετε τα απαιτούμενα κριτήρια για τα Προγράμματα αυτά.
Για παράδειγμα, το Εξοικονομώ – Αυτονομώ, για το οποίο έχουμε πει πολλά στις Επιτροπές, εγώ θα ξαναμιλήσω με νούμερα. Το Εξοικονομώ II έκλεισε το Σεπτέμβριο του 2019 με 500 εκ. ευρώ και 53.000 κατοικίες. Απ’ την άλλη πλευρά, επί κ. Χατζηδάκη σπαταλήθηκαν 850 εκ. ευρώ για να ενταχθούν στο ‘Εξοικονομώ – Αυτονομώ’ μόλις και μετά βίας 40.000 κατοικίες. Αυτό ως αποτέλεσμα του ‘ξεχειλώματος’ των εισοδηματικών κατηγοριών, του ‘ξεχειλώματος’ των ορίων επιδότησης κι επειδή «το αφεντικό τρελάθηκε» αύξησε και τον προϋπολογισμό των παρεμβάσεων.
Κι ερχόμαστε στο νέο ‘Εξοικονομώ – Αυτονομώ’, όπου από την προδημοσίευση του Οδηγού, καταλαβαίνει κανείς ότι χρειάστηκε να περάσει ένας κύκλος του Προγράμματος για να υιοθετήσει η κυβέρνηση κάποιες από τις προτάσεις μας. Για παράδειγμα μειώνεται η μέση επιδότηση στο 60%, με στόχο να ενταχθούν περίπου 50.000 κατοικίες. Χαιρετίζουμε την εν λόγω αλλαγή, σπαταλήθηκε όμως πολύ κρατικό χρήμα για να φτάσουμε σ’ αυτό το σημείο.
Ρωτάω ήδη από την πρώτη συνεδρίαση της Επιτροπής και απάντηση δεν έχω πάρει, τι γίνεται με το ΗΛΕΚΤΡΑ; Όλοι γνωρίζουμε πόσο ενεργοβόρα είναι τα κτήρια του δημόσιου τομέα, μιλάμε για πάρα πολλά παλαιά κελύφη, πολλά κτήρια, με μεγάλη απώλεια ενέργειας σε όλη τη χώρα. Με την εμμονή σας όμως να ακυρώνετε συνεχώς έργα του ΣΥΡΙΖΑ, ακυρώσατε το Πρόγραμμα, το οποίο ήταν τελείως έτοιμο, ενώ είχε και εξασφαλισμένη χρηματοδότηση και με ένα μόνο Άρθρο στο Ν4643/2019 φροντίσατε να μπλοκάρετε αυτά τα 500 εκ. από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
Πλέον η πολιτεία βγαίνει έξω από τη λειτουργία του προγράμματος, δε συνδέεται πια με τη γενικότερη αναβάθμιση των κτιρίων, δεν το παρακολουθεί καμία δομή – από την πρώτη Επιτροπή ρωτάω κ. Υπουργέ, ποια δομή παρακολουθεί το Πρόγραμμα ΗΛΕΚΤΡΑ, καμία.
Ελπίζουμε να έχετε πιο γρήγορα αντανακλαστικά για προσαρμογή στη νέα πρόταση της επιτροπής που εστιάζει περισσότερο στην άμβλυνση της ενεργειακής φτώχειας και στην ενδυνάμωση των καταναλωτών.
Η πράσινη μετάβαση θέλει σοβαρό σχεδιασμό, ικανούς πόρους και στοχευμένα μέτρα για να είναι δίκαιη και να μη μείνει κανείς πίσω. Δε γίνεται με ευχές και κείμενα και κυρίως δεν εντέλλεται.
Αλλά ούτε εξαγγέλλεται…όπως έγινε με τις προσδοκίες που δημιούργησαν οι εξαγγελλίες σας κ. Υπουργέ για τις Ενεργειακές Κοινότητες (ΕΚΟΙΝ) περί νέου θεσμικού πλαισίου, περί άρσης των εμποδίων, περί δημιουργίας νέων οντοτήτων, περί χρηματοδότησης και πολλές άλλες πολύ ωραίες πράγματι εξαγγελίες.
Και έρχεται το νομοσχέδιο και η πιο εντυπωσιακή παρέμβαση είναι… η απουσία ρύθμισης για κατάργηση του ασφυκτικού πλαισίου των διαγωνιστικών διαδικασιών για όλες τις ΕΚΟΙΝ. ‘Πονάει’ το κομμάτι αυτό με τη συγκεκριμένη ρύθμιση του κ. Χατζηδάκη. Δεν είδαμε τίποτα μέχρι στιγμής, φέρατε και τροπολογίες 100 σελίδες, οι οποίες παρεμβαίνουν στο ίδιο νομοσχέδιο, αλλά δε λύνουν αυτό το μεγάλο πρόβλημα.
Δεύτερο σοβαρό θέμα: Ούτε κουβέντα για το έλλειμμα διάθεσης ηλεκτρικού χώρου για την ανάπτυξη μικρών έργων ΑΠΕ από Ενεργειακές Κοινότητες (δημοτικές και πολιτών).
Παγωμένοι οι πόροι από το Πράσινο Ταμείο που είναι ήδη δεσμευμένοι για την ενίσχυση των ΕΚΟΙΝ στις λιγνιτικές περιοχές. Να ρωτήσω, γιατί πάλι κάτι είδαμε στις τροπολογίες γι’ αυτούς τους πόρους, πάλι τους ‘πειράζουμε’, πάλι κάτι θα γίνει για τον ΕΛΑΠΕ, πάλι μπορεί να λείψουν από τις λιγνιτικές περιοχές.
- Έχετε σκοπό να διασφαλίσετε τη συνέχιση αυτής της πηγής χρηματοδότησης και τα επόμενα χρόνια;
- Θα επαναφέρετε το ποσοστό από τα έσοδα δημοπράτησης των ρύπων προς τις λιγνιτικές περιοχές στο 6% που το είχαμε εμείς και μαζεύτηκαν κάποιοι πόροι, τους οποίους δεν αξιοποιείτε και τελικά το πήγατε στο 1%, εν μέσω απολιγνιτοποίησης και αύξησης της ανεργίας; Η Δυτική Μακεδονία και η Μεγαλόπολη υποφέρουν.
Ακόμα και ένα σωστό μέτρο όπως είναι οι μονάδες βιοαερίου εντός ΖΟΕ σε γη υψηλής παραγωγικότητας, το ξεχειλώνετε, αυξάνοντας την επιτρεπόμενη ισχύ από 500 KW σε 3 MW. Αφενός δεν καταλαβαίνουμε τι εξυπηρετεί, αφετέρου είναι προφανής η αλλαγή χρήσης της γης από αγροτική σε βιομηχανική, κάτι το οποίο δε μπορεί να γίνει αποδεκτό.
Και έρχονται τα άρθρα 36 και 37 και τι μας λένε; Οι ΕΚΟΙΝ να μετατραπούν σε εταιρείες.
Στο Άρθρο 36 περιορίζεται η υποχρέωση πλειοψηφικής συμμετοχής των φυσικών προσώπων. Αυτό σε συνδυασμό με το Άρθρο 37, το οποίο αναφέρεται στον εταιρικό μετασχηματισμού ΕΚΟΙΝ, αντίκεινται στο πνεύμα του θεσμού των ΕΚΟΙΝ που είναι η ενεργός συμμετοχή πολιτών, ΝΠΔΔ, ΟΤΑ στη διαδικασία της ενεργειακής μετάβασης και ότι τα οικονομικά και κοινωνικά οφέλη θα επιστρέφονται στις τοπικές οικονομίες.
Είναι σαν να μιλάμε πια για εταιρείες. Βέβαια - πάλι καλά - προβλέπεται ότι σε περίπτωση μετασχηματισμού μίας ΕΚΟΙΝ σε εταιρική μορφή, χάνονται τα προνόμια. Όμως τότε μπαίνει το ερώτημα, αν χάσει τα προνόμια, γιατί να μετασχηματιστεί μια ΕΚΟΙΝ σε εταιρική μορφή;
Στο άρθρο 40 είναι ιδιαίτερα προβληματική η δυνατότητα μεταβίβασης αδειών σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα. Επίσης δεν διευκρινίζεται αν χάνονται τα προνόμια των ΕΚΟΙΝ σε αυτή την περίπτωση μεταβίβασης.
Έχουμε δει ομαδοποιημένα έργα ενεργειακών κοινοτήτων κερδοσκοπικού χαρακτήρα να κάνουν χρήση προνομίων ΕΚΟΙΝ. Πράγματι η πρόβλεψη του νομοσχεδίου με το Άρθρο 38 αποπειράται να περιορίσει από το 2021 αυτές τις στρεβλώσεις. Δε λύνει όμως το πρόβλημα της κατάστασης που έχει ήδη δημιουργηθεί το προηγούμενο διάστημα, και που έχει προκαλέσει στρεβλώσεις και αδικίες μεταξύ των ενεργειακών κοινοτήτων.
Θετική η διάταξη του άρθρου 39 για την αύξηση ορίου ισχύος σταθμών εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού από ΕΚΟΙΝ. Θα μπορούσε βέβαια η ρύθμιση αυτή να είναι πιο γενναία και να περιλαμβάνει τη βιομηχανία και τις επιχειρήσεις. Στο πλαίσιο της πρότασής μας το 50% των έργων ΑΠΕ να γίνεται από ΕΚΟΙΝ, θα προτείναμε μια ακόμα μεγαλύτερη αύξηση του εν λόγω ορίου.
Να πω επίσης ότι έχει ήδη υποβληθεί και η πρώτη αίτηση σύνδεσης από Ενεργειακή Κοινότητα Πολιτών για έργο Εικονικού Ενεργειακού Συμψηφισμού στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας. Πρόκειται για τη μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα «ΕΚΟΙΝ Δημ. Υψηλάντη».
Εξίσου ενδιαφέρον παρουσιάζει και το παράδειγμα των ενεργειακών κοινοτήτων που έχουν συστήσει οι Δήμοι Κοζάνης και Φλώρινας-Πρεσπών, όπως επίσης και η σύσταση του πρώτου δικτύου ΕΚΟΙΝ μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα «ΟΦeΛΟΣ». Επιπλέον, η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας έχει συστήσει ενεργειακή κοινότητα σε συνεργασία με τους 13 Δήμους στα όριά της και το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας – που τόσο σοβαρό ρόλο έρχεται να παίξει στο θέμα της μετάβασης και της απολιγνιτοποίησης και τόσο άσχημα φέρεται η κυβέρνηση και σ’ αυτό το Πανεπιστήμιο, αφού διαλύει τμήματα με την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής της κας Κεραμέως.
Και ενώ βλέπουμε λοιπόν ότι υπάρχει ενδιαφέρον, οι τοπικές κοινωνίες ενδιαφέρονται, σε άλλα κράτη μέλη της Ένωσης οι ΕΚΟΙΝ έχουν απογειωθεί (πχ Δανία, Γερμανία) κι εμείς εδώ ακόμα συζητάμε τυπικά θέματα και «παρακαλάμε» για λίγο ηλεκτρικό χώρο, λίγη χρηματοδότηση .
- Έχετε σκοπό να ικανοποιήσετε το αίτημα δέσμευσης του απαιτούμενου ηλεκτρικού χώρου για έργα Εικονικού Ενεργειακού Συμψηφισμού;
- Θα παρέχετε τη δυνατότητα σύνδεσης έργων αυτοπαραγωγής από ΕΚΟΙΝ κοινωφελούς σκοπού στο ηλεκτρικό δίκτυο;
- Θα ενεργοποιήσετε χρηματοδοτικά εργαλεία στήριξης των ΕΚΟΙΝ;
Το ζήτημα της χρηματοδοτικής στήριξης είναι εξαιρετικά κρίσιμο, αφού δεν είναι εύκολα βιώσιμα ούτε έχουν πρόσβαση σε τραπεζική χρηματοδότηση. Υποστηρίζουμε το αίτημα για ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα χρηματοδότησης ΕΚΟΙΝ και έργων εικονικού συμψηφισμού από ΕΚΟΙΝ στη Δυτική Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη και βέβαια περιμένουμε να δούμε πώς θα χρηματοδοτηθούν από τα ταμεία της νέας προγραμματικής περιόδου και πότε επιτέλους θα ξεμπλοκάρετε τους πόρους του πράσινου ταμείου από το 2018.
Ολοκληρώνοντας την παρέμβασή μου, θα κάνω μια μικρή αναφορά στο θέμα των περιβαλλοντικών ελέγχων. Κ. Υπουργέ νομίζω είναι εμφανές και από την ακρόαση των φορέων ότι δεν είμαστε μόνο εμείς που αντιδρούμε και ζητάμε να πάρετε πίσω κάποιες ρυθμίσεις και να τις φέρετε σε διαβούλευση, να φέρετε τροπολογίες. Αυτά που λέτε αναιρούν αυτά που περιγράφονται στα άρθρα. Παράλληλα, μιλάτε για μια «μια τεράστια μεταρρύθμιση» και την ίδια στιγμή οι φορείς εκφράζουν την τεράστια αγωνία και ανησυχία τους για την τροποποίηση της διαδικασίας των περιβαλλοντικών ελέγχων. Είναι λεπτά θέματα, είναι ίσως δύσκολα, θέλουν διαβούλευση, δεν μπορούμε να τα υιοθετούμε πρόχειρα.
Τη στιγμή μάλιστα που η Ελλάδα είναι ‘πρωταθλήτρια’ τα τελευταία χρόνια σε υποθέσεις παραβίασης της περιβαλλοντικής νομοθεσίας του ενωσιακού δικαίου και σε παραβίαση καταδικαστικών αποφάσεων του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αντί λοιπόν η κυβέρνηση να ενισχύσει τον έλεγχο της περιβαλλοντικής συμμόρφωσης με κυρώσεις, ούτως ώστε να μην έχουμε αυτή την τραγική κατάσταση, τον ελαστικοποιεί, βάζει στοιχεία υποκειμενικότητας στα πρόστιμα, ανοίγει το παράθυρο σε καταστάσεις διαφθοράς και εκβιασμών, κάνει ό,τι ακριβώς δεν αρμόζει σε μια ευρωπαϊκή χώρα.
Υιοθετείτε τη «φιλοσοφία της ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ», αγνοώντας όμως τη βασική αρχή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας «ο ρυπαίνων πληρώνει». Είναι ορατός ο κίνδυνος ο ρυπαίνων να εξακολουθεί να ρυπαίνει χωρίς επίπτωση για πολλά χρόνια. Το είπαν οι φορείς και θα το επαναλάβω, γιατί πραγματικά είναι ένα σύνθημα: Δεν υπάρχει έλεγχος περιβαλλοντικής συμμόρφωσης στην Ελλάδα
Προς επίρρωση της ανάγκης για ισχυρό έλεγχο περιβαλλοντικής συμμόρφωσης, έχει πολύ ενδιαφέρον η πρόσφατη μελέτη του ΟΟΣΑ που ανέφερε κατά την ακρόαση των φορέων η εκπρόσωπος της WWF, σύμφωνα με την οποία οι πιο ισχυρές και ανταγωνιστικές οικονομίες έχουν και τα πιο ισχυρά συστήματα περιβαλλοντικών ελέγχων και κυρώσεων.
Με τις διατάξεις που προτείνετε, αντί οι λίγοι, αλλά εξειδικευμένοι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος να κάνουν τη δουλειά τους, θα έχουν την ευθύνη για το αν κάνουν σωστά τη δουλειά τους οι ιδιώτες Περιβαλλοντικοί Ελεγκτές. Η έμφυτη αποστροφή σας προς κάθε τι δημόσιο, στην ουσία εξουδετερώνει πλήρως τους δημόσιους μηχανισμούς ελέγχου της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.
Τέλος, όσον αφορά στους δασικούς χάρτες, καλείτε τους πολίτες να υποβάλουν αντιρρήσεις, ενώ στην πραγματικότητα θέλετε να τους ξαναδιορθώσετε. Με το εν λόγω ασαφές πλαίσιο, μπερδεύετε και ταλαιπωρείτε τους πολίτες κι αυτό δε θα φτάσει πουθενά.
