Την ανάγκη να υπάρξουν μέτρα εξοικονόμησης ενέργειες, ριζική μεταρρύθμιση της ενεργειακής φορολογίας και στροφή προς τις εγχώριες πηγές με ταχύτερη διείσδυση των ΑΠΕ υπογραμμίζει σε συνέντευξή του στο iEnergeia.gr ο κ. Βασίλης Τσολακίδης, βιοαρχιτέκτονας, σύμβουλος Στρατηγικού Σχεδιασμού για το Περιβάλλον, την Ενέργεια και το Κλίμα, πρώην πρόεδρος του Κέντρου Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ). Σημείωσε πως το κόστος της ενέργειας δεν επιτρέπεται να κατανεμηθεί με άδικο τρόπο και δεν πρέπει να γίνει τροχοπέδη της εθνικής οικονομίας.
Ποιες είναι οι επιπτώσεις της ενεργειακής κρίσης στην ελληνική οικονομία και ποιοι κατά τη γνώμη σας είναι οι κυριότεροι παράγοντες που την επιτείνουν;
Το ετήσιο ενεργειακό αποτύπωμα της Ελλάδας ανέρχεται σε 24 εκατ. ΤΙΠ (τόνοι Ισοδύναμου Πετρέλαιου) σε πρωτογενή μορφή που αντιστοιχεί σε 2.400 λίτρα ανά κάτοικο, ενώ διέπεται από τα ακόλουθα βασικά χαρακτηριστικά: την υπερβολική εξάρτηση από εισαγωγές- μικρό ποσοστό ηλεκτρικής ενέργειας, 78% εισαγόμενα, ρυπογόνα, ακριβά ορυκτά καύσιμα ( πετρέλαιο, φυσικό αέριο), και μόλις 22% εγχώριες πηγές (3% Λιγνίτη 19% ΑΠΕ ). Μόλις το ¼ της κατανάλωσης είναι ηλεκτρική ενέργεια και τα ¾ υγρά καύσιμα και φυσικό αέριο. Είμαστε σπάταλοι ενεργειακά συγκριτικά με το μ.ο. της ΕΕ, - αφού η ενεργειακή ένταση της ελληνικής οικονομίας ανέρχεται σε 95 τόνους ισοδύναμου πετρελαίου ανά 1.000.000 Ευρώ ΑΕΠ, (44% περισσότερο από τον ΕΕ μ.ο. 62 toe/mil€ ΑΕΠ). Το κόστος για την εθνική οικονομία που κυμαίνεται πλέον σήμερα στα 40 δις/έτος (25 δις ευρώ πριν την κρίση), που αντιστοιχεί πλέον στο απίστευτο 22% του ΑΕΠ (διπλάσιο της Γερμανίας 12 % του ΑΕΠ), με χαμηλότατη εγχώρια προστιθέμενη αξία ( μόλις < 1 δις συνολικές αμοιβές απασχολουμένων στον ενεργειακό τομέα),14 δις συναλλαγματική αιμορραγία για εισαγωγές, 11 δις ευρώ χρηματοοικονομικές υπηρεσίες, αποσβέσεις και κυρίως (υπερ) κέρδη των ενεργειακών επιχειρήσεων, και τέλος υπερβολική ενεργειακή φορολογία 14 δις σε Δασμούς, Φόρους, Τέλη(ΕΦΚ,ΥΚΟ, Τέλος άνθρακα, έσοδα/υπερέσοδα ΔΑΠΕΕΠ, ΦΠΑ, κ.λπ.).
Η Ενέργεια της χώρας είναι ρυπογόνα απειλή για την φύση και τους κατοίκους, ενώ ταυτόχρονα συνιστά τροχοπέδη για την εθνική οικονομία, πηγή συναλλαγματικής αιμορραγίας, εθνικής εξάρτησης και εκβιασμών. Όλα τα παραπάνω υπήρξαν οι αιτίες που οδήγησαν στην πρωτόγνωρη κρίση κόστους ενέργειας και προμηνύουν γενικότερη οικονομική κρίση και φτωχοποίηση με διαστάσεις επισιτιστικής ανεπάρκειας. Σήμερα που η ετήσια συναλλαγματική αιμορραγία διπλασιάστηκε, ενώ το συνολικό ενεργειακό κόστος αυξήθηκε εκρηκτικά κατά 16 δις, καλούμαστε όλοι εμείς ως καταναλωτές και φορολογούμενοι να πληρώσουμε από το εισόδημά μας έμμεσα ή άμεσα με 4.000 ευρώ ανά νοικοκυριό. Γενικό συμπέρασμα: Χρειαζόμαστε μια πράσινη, κλιματική στρατηγική απεξάρτησης από τα εισαγόμενα και ρυπογόνα καύσιμα.
Με ποιο τρόπο θα μπορούσαμε αντιμετωπίσουμε την ενεργειακή κρίση. Που θα έπρεπε να στοχεύσει ο ενεργειακός σχεδιασμός της χώρας;
Πρώτον, με τον περιορισμό της ενεργειακής έντασης, την αύξηση της αποδοτικότητας, με δράσεις και μέτρα εξοικονόμησης και αντιμετώπισης της σπατάλης, όπου τα περιθώρια εκτιμώνται σε πάνω από 50%, δηλαδή 20 δις Ευρώ/χρόνο. Σύμφωνα με αξιόπιστες μελέτες το κόστος αυτών των επενδύσεων αποσβένεται τάχιστα σε 5-10 χρόνια, αποκλειστικά από την ίδια την εξοικονόμηση.
Δεύτερο με τις ΑΠΕ, η χώρα μας διαθέτει ανεξάντλητο δυναμικό σε όλες τις μορφές ΑΠΕ. Ηλιακή, αιολική, αναξιοποίητη Βιομάζα, Γεωθερμία, Υδροηλεκτρικά, κλπ. Οι ΑΠΕ συνιστούν ήδη ανταγωνιστικές τεχνολογίες προς τα ορυκτά καύσιμα, οικονομικά βιώσιμες και επενδυτικά όλο και περισσότερο προσιτές ακόμα και για τους απλούς καταναλωτές. Καμία άλλη επένδυση δεν έχει τόσο χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα όσο οι ΑΠΕ, καμία άλλη πηγή ενέργειας δεν εξυπηρετεί τόσο αποτελεσματικά τη φύση, τη χώρα και τον λαό της. Ήδη το ρεύμα από τις ΑΠΕ που λειτουργούν στη χώρα υποκαθιστά 5 εκατ. τόνους εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα που αντιστοιχούν σε 4 δισ. συνάλλαγμα.
Τρίτον, ήρθε η ώρα για ριζική μεταρρύθμιση της ενεργειακής φορολογίας, που είναι φορολογία εξυπηρέτησης δημοσιονομικών στόχων, αλλά και ποικίλων οικονομικών συμφερόντων. Ουσιαστικός στόχος της μεταρρύθμισης της ενεργειακής φορολογίας τόσο για τα έσοδα, όσο και για την διάθεση τους, πρέπει πλέον να είναι η απεξάρτηση της χώρας μας από τα εισαγόμενα, ρυπογόνα και ακριβά ορυκτά καύσιμα, με παράλληλη ριζική μείωση του δυσβάστακτου ενεργειακού κόστους. Αυτός ο στόχος μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από μια μόνιμη, ορθολογική και δίκαιη χρηματοδότηση του πράσινου, κλιματικού και ενεργειακού μετασχηματισμού της χώρας μας.
Για ποιο λόγο είναι απαραίτητη μια διαφορετική ενεργειακή φορολογία;
Χρειάζεται ενεργειακή φορολογία που θα καθιστά ελκυστικότερες τις ΑΠΕ έναντι των ορυκτών καυσίμων. Για παράδειγμα η υφιστάμενη φορολογία των εισαγόμενων υγρών καυσίμων αν και υπερβολική, δεν χρησιμοποιείται για τη χρηματοδότηση του ενεργειακού μετασχηματισμού, αντίθετα το κόστος αυτό εξυπηρετείται αποκλειστικά από την υπέρμετρη φορολόγηση επί της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας (πρόσθετα τέλη, ΕΤΜΕΑΡ,ΥΚΩ κλπ.), επιβάρυνση που καθιστά μη ελκυστική την χρήση της ηλεκτρικής ενέργειας σε σχέση με τα συμβατικά καύσιμα, επιβραδύνοντας έτσι την πράσινη ενεργειακή μετάβαση που βασίζεται στον περαιτέρω εξηλεκτρισμό της οικονομίας. Ορθολογικό και δίκαιο θα ήταν αν π.χ. μειώνονταν αισθητά ο ειδικός φόρος καυσίμων και χρησιμοποιούνταν τουλάχιστον μερικώς για την χρηματοδότηση της πράσινης ενεργειακής μετάβασης.
Σύμφωνα με όλα τα παραπάνω ανακύπτει αδήριτη ανάγκη για μια πιο ορθολογική και ηπιότερη ενεργειακή φορολογία που θα καθιστά ελκυστικότερες τις ΑΠΕ έναντι των ορυκτών καυσίμων. Είναι προφανές ότι τα συμφέροντα της χώρας μας ταυτίζονται απόλυτα με την ανάγκη αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης και εξυπηρετούνται καλύτερα από έναν ριζοσπαστικό πράσινο ενεργειακό μετασχηματισμό, που θα είναι αυτοχρηματοδοτούμενος, αφού θα οδηγεί σε σταδιακό περιορισμό των εισαγόμενων, ρυπογόνων και ακριβών καυσίμων και θα δημιουργεί μια τεράστια υπεραξία μέσω της πράσινης οικονομίας και των χιλιάδων καλά αμειβόμενων νέων θέσεων εργασίας. Τώρα είναι η ώρα να την εξειδικεύσουμε αυτή την πορεία φιλόδοξα και ρεαλιστικά. Να αναλάβουμε στοχευμένες δράσεις κινητοποίησης των πολιτών, της νεολαίας, των παραγωγικών δυνάμεων. Το κόστος της ενέργειας δεν επιτρέπεται να κατανεμηθεί με άδικο τρόπο, να οδηγήσει σε στρέβλωση του ανταγωνισμού, στην καταστροφή θέσεων εργασίας, να μη γίνει τροχοπέδη της εθνικής οικονομίας. Να δώσουμε σε αυτή τη σύγχρονη παγκόσμια πρόκληση όνομα και περιεχόμενο: Ενέργεια οικολογική, οικονομική, βιώσιμη, ασφαλή και πάνω από όλα κοινωνικά.
