Οι ενεργειακές κοινότητες θα έχουν τη μορφή συνεταιριστικών οργανώσεων και θα μπορούν να έχουν δευτεροβάθμια αλλά και τριτοβάθμια εκπροσώπηση. Οι ενεργειακές κοινότητες που έχουν ήδη ιδρυθεί με βάση προηγούμενο νόμο του 2018 μπορούν να συνεχίσουν να λειτουργούν ή να μετατραπούν σε Κοινότητες Ανανεώσιμης Ενέργειας (ΚΑΕ) σύμφωνα με τις διατάξεις του νομοσχεδίου.
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο η Κοινότητα Ανανεώσιμης Ενέργειας είναι αστικός συνεταιρισμός που δεν έχει ως πρωταρχικό σκοπό το οικονομικό κέρδος, αλλά την προσφορά στα μέλη της και στις τοπικές περιοχές, περιβαλλοντικού, οικονομικού και κοινωνικού οφέλους.
Μέλη Κοινότητας Ανανεώσιμης Ενέργειας είναι φυσικά πρόσωπα, Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης α’ και β’ βαθμού, καθώς και επιχειρήσεις που ανήκουν 100% σε ΟΤΑ, μικρομεσαίες επιχειρήσεις και αγροτικοί συνεταιρισμοί, οι οποίοι μάλιστα μπορούν να συμμετέχουν σε μια ή περισσότερες Κοινότητες ως μέλη, ανεξαρτήτως αν στην ίδια Κοινότητα συμμετέχουν και μέλη που ανήκουν στον ίδιο αγροτικό συνεταιρισμό.
Κάθε μέλος μπορεί να κατέχει μια ή περισσότερες συνεταιριστικές μερίδες, με ανώτατο όριο συμμετοχής στο συνεταιριστικό κεφάλαιο, 20%, εκτός από τους ΟΤΑ και τις επιχειρήσεις που ανήκουν σε αυτούς, που μπορούν να συμμετέχουν σε ποσοστό έως και 40%.
Οι ΚΑΕ δραστηριοποιούνται εντός μιας περιφέρειας και μπορούν να ασκούν παραγωγή, κατανάλωση, αποθήκευση και πώληση ενέργειας από ΑΠΕ, έχοντας πρόσβαση σε όλες τις αγορές ενέργειας, τόσο απευθείας, όσο και μέσω σωρευτικής εκπροσώπησης.
Επιπλέον μπορούν να εφαρμόζουν εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό από σταθμούς ΑΠΕ, ΣΗΘΥΑ και αποθήκευσης για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών των μελών τους και καταναλωτών που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας.
Επίσης μπορούν να διαχειρίζονται πρώτη ύλη για την παραγωγή ενέργειας από βιομάζα ή βιορευστά ή βιοαέριο ή αστικά απόβλητα. Μπορούν να δημιουργούν μονάδες αφαλάτωσης νερού με χρήση ΑΠΕ, ή να κάνουν παρεμβάσεις βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης.
Ακόμη οι ΚΑΕ μπορούν να συμμετέχουν σε προγράμματα χρηματοδοτούμενα από εθνικούς πόρους ή πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να αναπτύσσουν δίκτυα διαχείρισης και εκμετάλλευσης υποδομών εναλλακτικών καυσίμων, αλλά και να ασκούν δραστηριότητα σωρευτικής εκπροσώπησης και δράσεις κοινής ωφέλειας που σχετίζονται με την επάρκεια και τον ανεφοδιασμό πρώτων υλών, ενέργειας και καυσίμων.
Το νομοσχέδιο προβλέπει τη σύσταση «Μητρώου Κοινοτήτων Ανανεώσιμης Ενέργειας και Ενεργειακών Κοινοτήτων Πολιτών» που τηρείται σε ηλεκτρονική μορφή από το ΓΕΜΗ.
Η λειτουργία των ΚΑΕ εντός των ενεργειακών αγορών
Σε ότι αφορά τη λειτουργία των ΚΑΕ εντός των ενεργειακών αγορών απαγορεύει τη μεταβίβαση Βεβαιώσεων Παραγωγού και άλλων διοικητικών αδειών που ανήκουν σε Κοινότητα Ανανεώσιμης Ενέργειας.
Επίσης προβλέπεται ότι οι ΚΑΕ μπορούν να εντάσσονται στον εκάστοτε αναπτυξιακό νόμο, ως διακριτή μορφή συνεταιριστικής οργάνωσης, καθώς και σε άλλα προγράμματα που χρηματοδοτούνται από εθνικούς πόρους ή πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.), σύμφωνα και με τους κανόνες των κρατικών ενισχύσεων.
Το νομοσχέδιο προβλέπει ότι με κοινή απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού προκηρύσσονται προγράμματα εγκατάστασης φωτοβολταϊκών συστημάτων και συστημάτων αποθήκευσης από ΚΑΕ για εφαρμογή του εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού, με χρηματοδότηση από πόρους της Ε.Ε. και του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης.
