Η ΕΛΕΤΑΕΝ στο πλαίσιο της διαβούλευσης για το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα δίνοντας έμφαση στο θέμα αυτό τονίζει ότι συχνότατα εμφανίζονται και διακινούνται τερατώδη ψεύδη και θεωρίες συνωμοσίας. Κυριαρχούν στο διαδίκτυο και, όσο και αν η ευρύτερη αποδοχή τους από την πραγματική κοινωνία είναι μειοψηφική, διαμορφώνουν ένα τοξικό κλίμα που ευνοεί το να καθυστερούν οι αποφάσεις (θετικές ή απορριπτικές) από τη Διοίκηση ή και το να γίνουν αποδεκτά αιτήματα που ζητούν τον εξοβελισμό της αιολικής ενέργειας από εκτεταμένες περιοχές της επικράτειας. Αν όμως δεν υλοποιηθούν κατά προτεραιότητα τα αιολικά πάρκα με το καλύτερο αιολικό δυναμικό, το κόστος της παραγόμενης ενέργειας δεν θα μειωθεί όσο θα μπορούσε.
Προσθέτει δε ότι υφίσταται ισχυρή θετική συσχέτιση του αιολικού δυναμικού, του υψομέτρου των βουνών μας και των περιοχών Natura. Ο αιτιώδης αυτός σύνδεσμος -αν και όχι αποκλειστικός- που τείνει να διαμορφωθεί μεταξύ των fake news και του κόστους στον καταναλωτή, υποχρεώνει την Πολιτεία -άρα και το ΕΣΕΚ- να περιλάβει και να εκτελέσει μέτρα πολιτικής για να επικοινωνηθούν στους πολίτες τα οφέλη της αιολικής ενέργειας και γενικά της ενεργειακής μετάβασης.
Επί των στόχων που έχουν τεθεί στο ΕΣΕΚ για τα χερσαία αιολικά πάρκα το 2030 παρά το γεγονός ότι έχει αυξηθεί σε σχέση με το σενάριο του περασμένου Οκτωβρίου, η βελτίωση, σύμφωνα με την ΕΛΕΤΑΕΝ, δεν είναι επαρκής για να επαναφέρει σε ισορροπία το μείγμα τεχνολογιών.
Συνοδεύεται δε, με επιβράδυνση της ανάπτυξής των χερσαίων αιολικών την πενταετία 2030-2035. Το νέο ΕΣΕΚ χαρακτηρίζεται επίσης από δυσμενέστερη αναλογία ηλεκτροπαραγωγής από αιολικά και φωτοβολταϊκά το 2030 και μετά. Η ανισορροπία αυτή θα πρέπει να διορθωθεί με σημαντική αύξηση της αναλογίας των αιολικών πάρκων στο μείγμα κάτι το οποίο, σύμφωνα με την ΕΛΕΤΑΕΝ θα οδηγήσει σε μείωση των περικοπών ενέργειας και σε ακόμα μεγαλύτερη και ταχύτερη μείωση του κόστους ενέργειας.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στο καθεστώς των αδειοδοτήσεων για τα χερσαία αιολικά, όπου γραφειοκρατικές διαδικασίες που δεν σχετίζονται με τη νομοθεσία δημιουργούν τεράστια προβλήματα και τα οποία δεν αντιμετωπίζονται μέσω του ΕΣΕΚ.
Προβληματικές πρακτικές από περιφερειακές ή τοπικές υπηρεσίες που τείνουν να αποτελέσουν τον κανόνα, είναι η συστηματική παραβίαση από τη Διοίκηση των προθεσμιών που της θέτει ο νόμος για την έκδοση γνωμοδότησης ή τη λήψη απόφασης (θετικής ή απορριπτικής), η χορήγηση αρνητικών γνωμοδοτήσεων από συγκεκριμένες υπηρεσίες, η αρνητική γνωμοδότηση επί αιτημάτων τροποποίησης σαν να πρόκειται για νέα έργα, απαίτηση για προσκόμιση εγγράφων, εγκρίσεων ή γνωμοδοτήσεων που δεν προβλέπονται στη νομοθεσία, αγνόηση παλαιότερων θετικών γνωμοδοτήσεων, ειδικά στην περίπτωση αιτημάτων για τροποποίηση υφιστάμενων αδειών, ανισότιμη και αδιαφανής αντιμετώπιση αιτημάτων, πιθανά εξαιτίας πιέσεων από τοπικά μικροσυμφέροντα ή επικράτησης του λαϊκισμού κα.
Όλες αυτές οι παθογένειες σύμφωνα με την ΕΛΕΤΑΕΝ οδηγούν σε τελματώδη κατάσταση πάρα πολλά αιτήματα τα οποία είτε ωριμάζουν με απίθανα αργούς ρυθμούς είτε παγώνουν τελείως.
Για την αντιμετώπιση του προβλήματος προτείνει το κράτος οφείλει να αναλάβει κεντρικά την ευθύνη της οριστικής απόφασης για κάθε τέτοια επένδυση, μεταρρύθμιση που μπορεί να περιλαμβάνει βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόσθεσμα μέτρα:
- Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα πρέπει να νομοθετηθούν δύο βασικές αρχές:
– Θα πρέπει να αναστέλλονται όλες οι προθεσμίες για τέλη, αδειοδοτικά ορόσημα, ορόσημα υλοποίησης, εγγυοδοσίας κλπ. για τον επενδυτή, για όσο χρόνο η Διοίκηση παραβιάζει τις δικές της προθεσμίες και καθιστά αδύνατο στον επενδυτή να επιτύχει τις δικές του προθεσμίες.
– Θα πρέπει να εισαχθεί η αρχή “what if not”, δηλαδή τι θα κάνει ο επενδυτής όταν η Διοίκηση δεν απαντά εγκαίρως στο αίτημά μου. Ειδικά στις περιπτώσεις που η αρμοδιότητα για την απόφαση ανήκει στο επίπεδο της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ή χαμηλότερο, ο επενδυτής θα πρέπει να έχει το δικαίωμα να φέρει το φάκελο του στο ΥΠΕΝ ώστε να ληφθεί οριστική απόφαση κεντρικά χωρίς επανάληψη της διαδικασίας.
- Για τον μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, θα πρέπει να οργανωθεί μια αναλυτική και προσεκτική συζήτηση και μελέτη με άνεση χρόνου, για τη διάρθρωση και την αρμοδιότητα του σημείου επαφής που προβλέπει η ευρωπαϊκή νομοθεσία. Η κατεύθυνση θα μπορούσε να είναι το σημείο αυτό να αποτελέσει ένα agency του ΥΠΕΝ που θα στελεχωθεί με σημαντικό αριθμό υφιστάμενων δημοσίων λειτουργών από όλο το εύρος της δημόσιας διοίκησης και τις συναρμόδιες υπηρεσίες, θα αποκτήσει περιφερειακή δομή και διάρθρωση και τελικά θα συγκεντρώσει όλες τις επιμέρους αρμοδιότητες ώστε να μπορεί αυτό να λαμβάνει την τελική απόφαση (θετική ή απορριπτική) για κάθε αίτημα. Πρόκειται για μια μεγάλη και δύσκολη μεταρρύθμιση που χρειάζεται μελέτη, διότι πλέον το σημερινό σύστημα εφαρμογής της αδειοδοτικής διαδικασίας δεν είναι βιώσιμο.
Τέλος θέτει το θέμα των εξαγωγών κάνοντας λόγο για μετριοπαθείς προβλέψεις στο ΕΣΕΚ ως προς τις εξαγωγές καθαρής ενέργειας. «Η αύξηση της αναλογίας της αιολικής ενέργειας στο μείγμα ευνοεί το να καταστεί η χώρα καθαρός εξαγωγός ενέργειας. Επ’ αυτού παρατηρούμε ότι, αν και το ΕΣΕΚ διακηρύσσει αυτή τη στρατηγική, οι ποσοτικοί στόχοι εξαγωγών είναι πολύ μετριοπαθείς. Επειδή η αύξηση των εξαγωγών συνδέεται άμεσα με την εγχώρια ανάπτυξη και τη γεωστρατηγική ενδυνάμωση της Ελλάδας, προτείνουμε το ΕΣΕΚ να διερευνήσει συστηματικά τους παράγοντες που θεωρεί ότι τις περιορίζουν και -σε διαβούλευση με την αγορά- να προβλέψει μέτρα για την άρση των εμποδίων αυτών» σημειώνει.
