Καθώς οδεύουμε προς την 28η Διάσκεψη των Μερών (COP28) που θα διεξαχθεί μεταξύ 30 Νοεμβρίου και 12 Δεκεμβρίου στο Ντουμπάι, το διακύβευμα για την παγκόσμια δράση για το κλίμα δεν ήταν ποτέ μεγαλύτερο. Η COP28, όπως και κάθε COP, δεν είναι απλώς μια συνάντηση. Είναι ευκαιρία για αποφασιστική δράση και επιβεβαίωση των δεσμεύσεων μας για ένα βιώσιμο μέλλον.

Η COP28 αναμένεται να είναι μια από τις πιο κρίσιμες Διασκέψεις, καθώς θα λάβει χώρα η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της Συμφωνίας του Παρισιού στην αντιμετώπιση των μεγάλων κλιματικών προκλήσεων. Σε αντίθεση με τις προηγούμενες COP, η φετινή αναμένεται να φιλοξενήσει την πρώτη ουσιαστική παγκόσμια συζήτηση για το μέλλον των ορυκτών καυσίμων, ένα θέμα που ποτέ δεν αντιμετωπίστηκε ευθέως σε ένα φόρουμ αυτού του επιπέδου.[1] Τα ανεπτυγμένα έθνη και τα ευάλωτα μικρά νησιωτικά κράτη υποστηρίζουν μια ταχεία στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και προτείνουν συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα για τη σταδιακή κατάργηση της χρήσης ορυκτών καυσίμων, μια κίνηση στην οποία αντιτίθενται χώρες όπως η Ρωσία, η Κίνα και η Σαουδική Αραβία.

Επιπλέον, η COP28 θα εντείνει τις συζητήσεις για τη διεθνή χρηματοδότηση για το κλίμα, αντιμετωπίζοντας την επάρκεια χρηματοδότησης, εξισορροπώντας τη βοήθεια προς τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες και θέτοντας σε λειτουργία το νέο ταμείο «απώλειας και ζημίας» που ιδρύθηκε το 2022. Αυτές οι διαπραγματεύσεις σηματοδοτούν μια κρίσιμη συγκυρία, όχι μόνο για την προώθηση των παγκόσμιων κλιματικών στόχων αλλά και για τη δοκιμή της αποφασιστικότητας και της αποτελεσματικότητας της διεθνούς διπλωματίας για το κλίμα.

Παρακάτω θα περιγράψω με ποιο τρόπο ο Παγκόσμιος Κλιματικός Κόμβος (Global Climate Hub) του Δικτύου Λύσεων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ, τον οποίο διευθύνω, διαδραματίζει καίριο ρόλο και συνεισφέρει σε καθένα από τα τέσσερα κύρια θέματα που θα εστιάσει η ατζέντα της COP28: Προώθηση της ενεργειακής μετάβασης, Μετασχηματισμός των Συστημάτων Βιώσιμης Χρηματοδότησης, Ενίσχυση της προσαρμογής και της ανθεκτικότητας, και Συμπεριληπτικότητα.

Η ανάγκη να μεταβούμε από τα ορυκτά καύσιμα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι πιο επείγουσα από ποτέ. Ειδικά στην Ελλάδα, πέρα από το ότι θα μας φέρει πιο κοντά στον στόχο για κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050, μας παρέχει και ενεργειακή ασφάλεια καθώς θα αυξήσει την ενεργειακή μας αυτάρκεια και θα μειώσει παράλληλα την εξάρτηση μας από εισαγόμενη ενέργεια. Στον Κόμβο, αναπτύσσουμε καινοτόμα ενεργειακά μονοπάτια, προσαρμοσμένα στις ανάγκες διαφορετικών περιφερειών, για να επιτύχουμε τους στόχους μας για το 2030. Το έργο μας, περιγράφεται στην πρόσφατη έκθεση μας και περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και μια ολοκληρωμένη ανασκόπηση των ολοκληρωμένων μοντέλων αξιολόγησης (Integrated Assessment Models (IAMs)) στην ΕΕ και τη Νοτιοανατολική Ασία.[2]

Ως Κόμβος, βρισκόμαστε στην πρώτη γραμμή της μετατροπής των δεσμεύσεων χρηματοδότησης για το κλίμα σε αποτελεσματικές επενδύσεις. Η τρέχουσα παγκόσμια χρηματοοικονομική αρχιτεκτονική πρέπει να μεταρρυθμιστεί για να εξασφαλιστεί η επένδυση των 2,4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων που απαιτούνται από τις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες χώρες έως το 2030. Η προσέγγισή μας περιλαμβάνει πρωτοποριακά μοντέλα χρηματοδότησης που συνδυάζουν δημόσιους και ιδιωτικούς πόρους, ειδικά για έργα προσαρμογής στο κλίμα και ανθεκτικότητας.

Κεντρική θέση στη δουλειά μας έχει και η ενίσχυση της ανθεκτικότητας των υποδομών, αλλά και η επένδυση στην κοινωνική και περιβαλλοντική ανθεκτικότητα. Οι συστημικές στρατηγικές του Κόμβου, για την ενσωμάτωση της κλιματικής ανθεκτικότητας στα αναπτυξιακά μονοπάτια χρησιμεύουν ως σχέδιο για τη διαχείριση των κλιματικών επιπτώσεων. Συμμετέχουμε εκτεταμένα σε διεθνή ερευνητικά έργα που αφορούν τη δημιουργία μέτρων προσαρμογής και οικονομικών λύσεων, όπως είναι το ταμείο «Loss and Damage» που αποφασίστηκε στην COP27, για την υποστήριξη ευάλωτων κοινοτήτων.

Η προσήλωση του Κόμβου σε συμμετοχικές μεθόδους διασφαλίζει ότι διαφορετικές φωνές και ιδιαίτερα από περιθωριοποιημένες κοινότητες, συμμετέχουν στον διάλογο για το κλίμα. Επίσης το έργο μας δίνει έμφαση σε μια ισορροπημένη προσέγγιση μεταξύ των φύλων, που περιλαμβάνει τη νεολαία και αναγνωρίζει τη μοναδική συνεισφορά των τοπικών κοινοτήτων.

Και στη φετινή COP, όπως και στις προηγούμενες, η πρωτοβουλία AE4RIA, της οποίας ηγούμαι, πρόκειται να συμμετάσχει ενεργά στις συζητήσεις καθώς και στη διαμόρφωση προτάσεων για ένα πιο βιώσιμο, και ανθεκτικό μέλλον, χωρίς αποκλεισμούς.[3]

Την 1η Δεκεμβρίου, θα είμαι συντονίστρια σε ένα πάνελ που οργανώνει το Global Climate Hub όπου θα εμβαθύνουμε στα βιώσιμα μονοπάτια βιώσιμες οδούς που καλύπτουν τους τομείς της ενέργειας, της χρήσης γης και των τροφίμων. Αυτή η συνεδρία, θα παρουσιάσει τη δουλειά μας στα ολοκληρωμένα μοντέλα αξιολόγησης και την προσέγγισή μας για την ανάπτυξη μονοπατιών με γνώμονα την επιστήμη, αλλά έχοντας στο επίκεντρο τον άνθρωπο.

Στις 2 Δεκεμβρίου, θα παρουσιάσουμε παρόμοια θέματα, δίνοντας έμφαση στα βιώσιμα ενεργειακά συστήματα και στις καινοτόμες προσεγγίσεις για την ανθεκτικότητα στο κλίμα. Αυτή η συνεδρία θα τονίσει περαιτέρω τις συνέργειες μεταξύ διαφορετικών τομέων, υπογραμμίζοντας τη σημασία των ολιστικών μετασχηματιστικών λύσεων για ένα βιώσιμο μέλλον.

Στο πάνελ «Green digital skills, digitalization and AI for climate action», πάλι στις 2 Δεκεμβρίου, θα παρουσιάσουμε τη Λευκή Βίβλο για τις Πράσινες Ψηφιακές Δεξιότητες, που απαιτούνται για τη λεγόμενη «Δίδυμη Μετάβαση», πράσινη και ψηφιακή, που αναπτύχθηκε σε συνεργασία με την PwC και τη HUAWEI, αναλύοντας τον ρόλο των ψηφιακών τεχνολογιών και της τεχνητής νοημοσύνης στην ενεργοποίηση της δράσης για το κλίμα, ειδικά σε αναπτυσσόμενες χώρες.

Το πάνελ «Accelerating Green Innovation» στις 3 Δεκεμβρίου θα είναι μία ακόμη σημαντική στιγμή της συμμετοχής μας. Εδώ, θα παρουσιάσω τα ευρήματα της «λευκής βίβλου» για τις πράσινες και ψηφιακές δεξιότητες καθώς και τρεις επιταχυντές που υποστηρίζουν καινοτομίες στην πράσινη ναυτιλία, τον μετριασμό των επιπτώσεων από φυσικές καταστροφές εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής και τη βιώσιμη μπλε οικονομία.

Στο πάνελ «SDG Stimulus: Financing the Sustainability Transition across the world», θα μιλήσουμε για τη χρηματοδότηση των μετασχηματισμών της βιώσιμης ανάπτυξης και θα προσδιορίσουμε τρόπους χρηματοδότησης για την υποστήριξη της Ατζέντας 2030 και των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης και της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.

Τέλος, στις 5 Δεκεμβρίου, το πάνελ «Δίκαιη μετάβαση στην πράξη», θα μιλήσουμε για τη διασύνδεση της απαλλαγής από εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, και την ανθεκτικότητα στο κλίμα, με την απασχόληση των νέων και την ισότητα των φύλων, υπογραμμίζοντας την αναγκαιότητα μιας δίκαιης πράσινης μετάβασης.

Συμπερασματικά, η COP28 είναι μια κρίσιμη συγκυρία στην παγκόσμια απόκρισή μας στην κλιματική κρίση. Είναι μια στιγμή να εδραιωθούν φιλόδοξες δεσμεύσεις, να προωθηθούν στρατηγικές προσαρμογής και να ενσωματωθούν οι προοπτικές των ευάλωτων κοινοτήτων στην καρδιά της δράσης για το κλίμα. Ως Παγκόσμιος Κλιματικός Κόμβος που τελεί υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, είμαστε αφοσιωμένοι στο να εισφέρουμε τεχνογνωσία προωθώντας ένα βιώσιμο, ανθεκτικό και δίκαιο μέλλον για όλους.

Η δέσμευσή μας στην COP28 οφείλει να είναι πολύπλευρη, εστιάζοντας σε συστημικούς μετασχηματισμούς και μονοπάτια που θα επιταχύνουν την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση. Η συμμετοχή της AE4RIA στην COP28 αποτελεί απόδειξη της δέσμευσής μας να καθοδηγούμε την παγκόσμια δράση για το κλίμα μέσω της καινοτομίας, του διαλόγου χωρίς αποκλεισμούς και των πρακτικών λύσεων. Καθώς συμμετέχουμε σε αυτές τις κρίσιμες συζητήσεις, ο στόχος μας παραμένει σταθερός: να γίνουμε καταλύτης της αλλαγής και να χαράξουμε μια πορεία προς έναν κόσμο ανθεκτικό στο κλίμα και βιώσιμο.

(Η Φοίβη Κουντούρη είναι Καθηγήτρια και Διευθύντρια του Ερευνητικού Εργαστήριου ReSEES στη Σχολή Οικονομικών Επιστημών του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Καθηγήτρια στο Πολυτεχνείο της Δανίας στη Σχολή Τεχνολογίας, Διοίκησης και Οικονομικών και Διευθύντρια της Μονάδας Αειφόρου Ανάπτυξης στο Ερευνητικό Κέντρο ΑΘΗΝΑ. Είναι Πρόεδρος του Παγκόσμιου Κόμβου Κλίματος του δικτύου Λύσεων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ, (UNSDSN) και συμπρόεδρος του SDSN Ευρώπης-Το άρθρο αποτελεί αναδημοσίευση από το Κ-Report)

[1] Why COP28 Could Be the Most Contentious in Years,

[2] Τα IAMs χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση της τεχνολογικής και οικονομικής σκοπιμότητας των κλιματικών στόχων, όπως ο μακροπρόθεσμος στόχος της Συμφωνίας του Παρισιού για τη διατήρηση της υπερθέρμανσης του πλανήτη πολύ κάτω από τους 2˚C και η συνέχιση των προσπαθειών για περιορισμό αυτής της θέρμανσης στο +1,5˚C σε σχέση με την προβιομηχανική περίοδο.

[3] Το πλήρες πρόγραμμα της συμμετοχής του AE4RIA μπορεί να βρεθεί εδώ