Είναι μεγάλη λέξη η ελευθερία και ακόμα μεγαλύτερη η συζήτηση που επιδέχεται κάθε τι που διατείνεται ότι υπηρετεί τη μεγάλη ιδέα της ελευθερίας .

Καθόλου τυχαία η επιλογή να αποτυπωθεί στο νέο νομοσχέδιο του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού η διπλή απελευθέρωση στο χώρο της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στην Ελλάδα.

Μα αν δεν πηγάζει η ελευθερία από την Παιδεία ποια άλλη πηγή, αναρωτιέμαι, μπορεί να διεκδικήσει και να κερδίσει την προέλευση, την επάρκεια, την ποιότητα και την ουσία;

Η Παιδεία μέσα στους αιώνες, μέσα από την οικουμενική διάσταση και έκφρασή της είναι ο μόνος δρόμος της ανθρωπότητας προς την ελευθερία.

Θέτουμε, λοιπόν, την αναμφισβήτητη βάση της συλλογιστικής πάνω στην οποία χτίζουμε στο χώρο και στο χρόνο και παραδίδουμε στις επόμενες γενιές ένα απελευθερωμένο Πανεπιστήμιο.

“Ο χώρος και ο χρόνος δεν είναι προϋποθέσεις ύπαρξης, ο χώρος και ο χρόνος είναι τρόπος σκέψης” θα πει ο Albert Einstein και χωρίς ίχνος διάθεσης φιλοσοφικής προσέγγισης θα αναδείξουμε το χώρο και το χρόνο αυτής της νομοθετικής μεταρρύθμισης μέσα από το προγραμματικό σκεπτικό της Κυβέρνησης, του Πρωθυπουργού και του Υπουργείου Παιδείας.

Αρχές του 2024 η συζήτηση έχει ξεκινήσει δυναμικά και αυτό είναι καλό! Άλλωστε ο διάλογος και ο σεβασμός στην ανεμπόδιστη έκφραση και την αποτύπωσή της ακόμα δε και στην υιοθέτηση μέρους ή όλου της έκφρασης αυτής είναι η αρχή και η αλήθεια της ελευθερίας.

Αρκεί να ξέρουμε για ποιο πράγμα μιλάμε, τι εννοούμε, που στοχεύουμε και, φυσικά, πως θα το οργανώσουμε ώστε να το καταφέρουμε, να το παραδώσουμε λειτουργικό, αξιόπιστο, με εγγυήσεις, με βιωσιμότητα, με προοπτική στους αποδέκτες του.

Η επικείμενη νομοθετική πρωτοβουλία απαρτίζεται από άρθρα αναβάθμισης, εκσυγχρονισμού και απελευθέρωσης, για να μην απομακρυνθούμε από την θεμελιώδη έννοιά μας, του Πανεπιστημιακού χώρου στην Ελλάδα σε πραγματικό χρόνο και εφεξής.

Άρθρα που στην μεγάλη πλειοψηφία τους αφορούν τα δημόσια Πανεπιστήμια και άρθρα που ορίζουν το πλαίσιο δημιουργίας μη κερδοσκοπικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων στη χώρα μας.

Είναι αυταπόδεικτο ότι η βαρύτητα δίνεται στο Ελληνικό Πανεπιστήμιο. Ενισχύουμε τη δημόσια τριτοβάθμια εκπαίδευση με χρηματοδότηση μεγαλύτερη του 1 δισ. ευρώ, εξασφαλίζουμε ενισχυμένη αυτονομία και το αυτοδιοίκητο των ΑΕΙ . Τα ελληνικά ακαδημαϊκά ιδρύματα απαλλάσσονται από τη γραφειοκρατία ενώ διευκολύνονται οι διαδικασίες για την ίδρυση νέων τμημάτων, δίνεται η δυνατότητα αύξησης των μισθών των καθηγητών μέσα από έργα που θα αναλαμβάνουν, τα ερευνητικά προγράμματα χρηματοδοτούνται χωρίς καθυστερήσεις . Επίσης, ψηφιοποιείται η διοικητική λειτουργία των ΑΕΙ μεταρρύθμιση που επιτρέπει στους καθηγητές να επικεντρωθούν στο ακαδημαϊκό και ερευνητικό έργο τους και ενισχύεται η διεθνοποίηση και η εξωστρέφεια των πανεπιστημίων μέσα από συνεργασίες με πανεπιστήμια του εξωτερικού.

Το σχέδιο νόμου φέρνει στο προσκήνιο την ενδυνάμωση του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, για λόγους εκπαιδευτικούς και εθνικούς, το οποίο αναβαθμίζεται με την ίδρυση νέων σχολών και τμημάτων και την ενσωμάτωση όλων των τμημάτων που είναι εγκατεστημένα στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Το μήνυμα ότι η προτεραιότητα δίνεται στα περιφερειακά Πανεπιστήμια ξεκινά έμπρακτα από το ΔΠΘ.

Για να περάσουμε και στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, που μέσα από τα άρθρα του νέου νομοσχεδίου, αυτονομείται, αποκτά το σύστημα διακυβέρνησης και τα όργανα διοίκησης των υπολοίπων δημόσιων πανεπιστημίων, συστήνει Πανεπιστημιακό Κέντρο Ανάπτυξης, Πιστοποίησης και Αξιολόγησης και Εταιρεία Αξιοποίησης και Διαχείρισης της Περιουσίας του ΕΑΠ.

Και ενώ τα δημόσια ΑΕΙ παραμένουν στον πυρήνα του κυβερνητικού ενδιαφέροντος, με την λειτουργία μη κερδοσκοπικών παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων θα καλύψουμε την διαρκώς αυξανόμενη εγχώρια ζήτηση για πανεπιστημιακές σπουδές και θα μπούμε στον παγκόσμιο ανταγωνισμό για την προσέλκυση φοιτητών από όλον τον κόσμο. Με αυστηρές ακαδημαϊκές προδιαγραφές και υψηλά κριτήρια, τα Νομικά Πρόσωπα Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα συνιστούν τον ενδεδειγμένο θεσμικό συγκερασμό των Συνταγματικών διατάξεων με το Ενωσιακό Δίκαιο και δημιουργούνται με απόφαση του Υπουργού Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού κατόπιν έγκρισης της ΕΘΑΑΕ και γνώμης του ΕΟΠΠΕΠ.

Η πολιτική της Κυβέρνησης για την Τριτοβάθμια ουδόλως ακροβατεί αλλά προχωρά, με σίγουρα βήματα σε απόλυτη ισορροπία, προς την αποδέσμευση από την κρατική γραφειοκρατία και το αναχρονιστικό μονοπώλιο.

Το σχέδιο νόμου τίθεται σε δημόσια διαβούλευση, μια διαδικασία ελεύθερης έκφρασης, σχολιασμού και κατάθεσης προτάσεων που θα δυναμώσει τη στόχευση για την οριστική αρχή στη διπλή απελευθέρωση της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης στη χώρα μας.

Θέτουμε σε δημόσια διαβούλευση το μέλλον του Πανεπιστημίου αλλά δεν διαβουλευόμαστε για τίποτε λιγότερο από την αυτόνομη και ανταγωνιστική προοπτική του πανεπιστημιακού χώρου στην Ελλάδα.

(Η Ζέττα Μακρή είναι υφυπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού)