Σε πονοκέφαλο φαίνεται ότι θα εξελιχθεί, για την επερχόμενη κυβέρνηση, η λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ καθώς , από συγκριτικό πλεονέκτημα της επιχείρησης, έχουν μετατραπεί λόγω και της ευρωπαϊκής πολιτικής κατά της κλιματικής αλλαγής, σε βαρίδι για την ίδια τη βιωσιμότητα της.
Η νέα κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές της 7ης Ιουλίου θα κληθεί να λάβει το ταχύτερο δυνατό αποφάσεις σε τουλάχιστον τέσσερα μέτωπα που σχετίζονται με τη λιγνιτική παραγωγή της ΔΕΗ. Και για να γίνει αυτό θα πρέπει να συμφωνήσει με τις Βρυξέλλες μια σειρά από κινήσεις που σχετίζονται τόσο με την οικονομική κατάσταση της ΔΕΗ όσο και με την επόμενη ημέρα στη Δυτική Μακεδονία και την Αρκαδία, δηλαδή τις δυο περιοχές που είναι συγκεντρωμένη η λιγνιτική παραγωγή της ΔΕΗ.
Από τα πρώτα ζητήματα που θα πρέπει να συμφωνήσει η νέα κυβέρνηση με τις Βρυξέλλες είναι η αναθεώρηση της πολιτικής πώλησης των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ σε Φλώρινα και Μεγαλόπολη. Είναι σαφές ότι ο διαγωνισμός που θεωρητικά βρίσκεται σε εξέλιξη και λήγει μετά την και τελευταία παράταση που έδωσε η ΔΕΗ στις 15 Ιουλίου, αποτελεί παρελθόν τόσο για την Κομισιόν όσο και για την επόμενη κυβέρνηση. Άλλωστε όπως έχουν δηλώσει σχεδόν όλα τα κορυφαία στελέχη της ΝΔ η πρώτη κίνηση σε σχέση με τη ΔΕΗ θα είναι η εφαρμογή ενός άμεσου σχεδίου διάσωσης. Σε δεύτερο χρόνο, οποίος όμως δεν θα είναι πολύ μακρινός, είναι βέβαιο ότι θα εφαρμοστεί ένα σχέδιο πώλησης πακέτων μονάδων στις οποίες δεν θα περιλαμβάνονται μόνο λιγνιτικές αλλά και υδροηλεκτρικές προκειμένου να εξασφαλιστεί η εκδήλωση επενδυτικού ενδιαφέροντος αλλά και η ΔΕΗ να εισπράξει ικανά έσοδα που θα της επιτρέψουν να αντιμετωπίσει τα οικονομικά προβλήματα της.
Όμως εκκρεμότητα υπάρχει και στο μέτωπο της παράτασης λειτουργίας των μονάδων 3 και 4 του ΑΗΣ Καρδιάς. Πληροφορίες αναφέρουν ότι ο υπουργός ΠΕΝ Γιώργος Σταθάκης προώθησε την προηγούμενη εβδομάδα την Κοινή Υπουργική Απόφαση για τον ΑΗΣ Καρδιάς, η οποία προβλέπει την παράταση των ωρών λειτουργίας του σταθμού κατά 32.000 ώρες, όπως είχε γίνει και για τον ΑΗΣ Αμυνταίου.
Παρά το γεγονός ότι η τοπική κοινωνία της Πτολεμαΐδας έχει ενημερωθείσχετικά, η απόφαση δεν έχει δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.Πρέπει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με τη ΔΕΗ η συνέχιση λειτουργίας του ΑΗΣ Καρδιάς θεωρείται αναγκαία ώστε να μην αντιμετωπίσει η χώρα έλλειμμα ηλεκτρικής ενέργειας ώσπου να τεθεί σε λειτουργία η νέα μονάδα «Πτολεμαΐδα 5», αλλά και για να εξασφαλιστεί την απρόσκοπτη λειτουργία της Τηλεθέρμανσης της Πτολεμαΐδας που τροφοδοτείται με θερμική ενέργεια από τις μονάδες 3 και 4 της Καρδιάς.
Πάντως η παράταση της ζωής των μονάδων του Αμυνταίου και της Καρδιάς από τις Βρυξέλλες αντιμετωπίζεται ως μονομερής ενέργεια της ελληνικής πλευράς καθώς η Κομισιόν θεωρεί ότι κανένας από τους δύο σταθμούς δεν πληροί τις προϋποθέσεις υπαγωγής σε καθεστώς εξαίρεσης.
Η προσπάθεια παράτασης των ωρών λειτουργίας του Αμυνταίου και της Καρδιάς ξεκίνησε το 2015 όμως η στάση της Επιτροπής ήταν απορριπτική. Το Νοέμβριο του 2018 και ενώ είχαν εξαντληθεί οι ώρες λειτουργίας του Αμυνταίου ο κ. Σταθάκης εξέδωσε χωρίς τη σύμφωνη γνώμη της Κομισιόν την πρώτη υπουργική απόφαση για την επέκταση του χρόνου ζωής του στις 32.000 ώρες. Τώρα πλέον που έχουν εξαντληθεί και οι ώρες λειτουργίας της Καρδιάς ο κ. Σταθάκηςφαίνεται ότι προχώρησε και πάλι χωρίς τη σύμφωνη γνώμη των Βρυξελλών στην έκδοση της σχετικής υπουργικής απόφασης.
Το τρίτο ίσως και σημαντικότερο από τα ζητήματα της λιγνιτικής παραγωγής ρεύματος το οποίο σχετίζεται άμεσα και με την οικονομική κατάσταση τςη ΔΕΗείναι η υπό κατασκευή μονάδα Πτολεμαΐδα 5 που βρίσκεται ένα βήμα από το να μην είναι επιλέξιμη για επιδότηση μέσω του νέου μηχανισμού διασφάλισης επάρκειας ισχύος (ΑΔΙ).
Αυτό συμβαίνει καθώς ο νέος μηχανισμός ακόμη δεν έχει εγκριθεί και λειτουργήσει, ενώ, σύμφωνα με τον νέο κανονισμό για τις αγορές ηλεκτρισμού της Ε.Ε., που δημοσιεύτηκε προ ημερών στην εφημερίδα της Ένωσης, τίθενται αυστηρά όρια εκπομπών, που θέτουν εκτός μηχανισμού τις νέες μονάδες άνθρακα που δεν έχουν ήδη υπογεγραμμένη σύμβαση για αποζημίωση ισχύος και συμμετέχουν σε μηχανισμούς που βρίσκονται σε ισχύ.
Καθώς η Πτολεμαΐδα δεν προλαβαίνει τις προθεσμίες, κινδυνεύει –λόγω και του νέου περιβάλλοντος με τα αυξημένα κόστη εκπομπής ρύπων– να καταστεί εξαρχής μη βιώσιμη.
Ενδεικτική της κρισιμότητας του ζητήματος είναι η επιστολή που έστειλε ο Μανόλης Παναγιωτάκης στην επίτροπο Ανταγωνισμού, Μαργκρέτε Βεστάγκερ, όπου τονίζει ότι η Πτολεμαΐδα 5 είναι ένα έργο προϋπολογισμού 1,4 δισ. ευρώ, για το οποίο έχουν δαπανηθεί ήδη 950 εκατ. ευρώ, ζητώντας να καθιερωθεί ο μηχανισμός αποζημίωσης ισχύος πριν από την έναρξη του κανονισμού για τις αγορές ηλεκτρισμού της Ε.Ε., καθώς σε αντίθετη περίπτωση οι συνέπειες θα είναι καταστροφικές για τη ΔΕΗ και την ελληνική αγορά ενέργειας.
