Το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας αναφέρεται με μέσους όρους, δείχνοντας ότι οι πάνω από 100.000 Έλληνες που διαβιούν κάτω από ένα Φ/Β στέγης είναι απλοί αριθμοί, και κάνει οριζόντιες περικοπές χωρίς να ενσκήπτει στις ιδιαιτερότητες της κάθε κατηγορίας ΑΠΕ, πόσο μάλλον του «Ειδικού Προγράμματος των Στεγών». Ο ΠΑΣΥΦΩΣ τεκμηριώνει τις θέσεις του με εμπεριστατωμένες μελέτες που ρίχνουν φως στις αδικίες και βάζουν τα επιμέρους δεδομένα κάτω.

«Οικονομική Αποτίμηση και Ωφελιμότητα των Φ/Β Στέγης – Αναγκαιότητα Εξορθολογισμού της Τιμής Αποζημίωσης ανά MWh» είναι ο τίτλος της Μελέτης που κατατέθηκε πρόσφατα στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Τη μελέτη υλοποίησε το Θεσμοθετημένο Εργαστήριο ΕΥΦΥΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ, Α.Π.Ε. & ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ του Τμήματος Ηλεκτρολόγων & Ηλεκτρονικών Μηχανικών του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής (ΠΑΔΑ) με την επίβλεψη του καθηγητή Γεωργίου Βόκα.

Η επιστημονική διερεύνηση του ζητήματος οδήγησε σε ένα αδιαμφισβήτητο συμπέρασμα:

Σε καμία περίπτωση δεν δύναται να προσεγγιστεί η επίτευξη του καθορισμένου από το ίδιο το κράτος βαθμού εσωτερικής απόδοσης της επένδυσης (IRR), εύλογης τιμής 19,5%, όπως όρισε η αιτιολογική έκθεση του Ν. 4254/2014.

Σε πολλές περιπτώσεις τα Φ/Β στέγης δεν επιτυγχάνουν ούτε καν την απόσβεση του αρχικού κεφαλαίου στο χρονικό ορίζοντα της σύμβασης λειτουργίας τους. Στις δε περιπτώσεις τραπεζικού δανεισμού, όχι μόνο η επένδυση δεν είναι βιώσιμη, αλλά σε κάποιες εγκαταστάσεις ο επενδυτής μπορεί να χρειαστεί να εκταμιεύσει δικά του εισοδήματα (ανεξάρτητα αυτών που αποφέρει η ίδια η επένδυση) προκειμένου να εξυπηρετήσει τις ανάγκες του δανείου.

Η «άδικη», κατά την ίδια πάντα Μελέτη, περικοπή των εγγυημένων τιμών που επέβαλλε ο Ν. 4254/2014 επιτείνεται και από το γεγονός ότι δεν ελήφθησαν υπόψη ούτε οι θετικές εξωτερικότητες των Φ/Β στις στέγες (π.χ. επικουρικές υπηρεσίες προς το Δίκτυο Διανομής, μη αλλαγή χαρακτήρα δασικών και γεωργικών εκτάσεων).

Γι’ αυτό και οι περικοπές κρίνονται σαφέστατα άδικες. Ειδικά, όταν διαπιστώνεται ότι μεγαλύτερης εγκατεστημένης ισχύος Φ/Β πάρκα, ίδιας χρονικής περιόδου εγκατάστασης, όπου υφίσταται και η οικονομία κλίμακας, αποζημιώνονται με μεγαλύτερη τιμή (€/MWh).

Ακόμα καταφανέστερη είναι η αδικία εάν συγκριθεί το IRR, για το 2012 είναι 11,63-14,27 στα Φ/Β στέγης, ενώ για τα επιχειρηματικά πάρκα των 100kWείναι 16,06-18,45 (Πίνακες 9 και 23).

Μελέτη Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου

Σε παρόμοια συμπεράσματα είχε καταλήξει και ομάδα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου υπό τον καθηγητή Δημήτρη Καλιαμπάκο το 2016 με το Ερευνητικό έργο:

«Αποτίμηση της κοινωνικής ωφελιμότητας των οικιακών φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων στο πλαίσιο του ελληνικού μηχανισμού στήριξης των ΑΠΕ».

Στα συμπεράσματα αναφέρεται:

Από την ανάλυση στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος (βλ. Κεφάλαιο 2) οι κύριες αιτίες που προκάλεσαν το έλλειμμα το 2014 στον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ είναι:

• η αποτυχία ελέγχου του προσδιορισμένου ρυθμού εισόδου μονάδων ΑΠΕ από πλευράς του κράτους, ειδικά στην περίπτωση των μεγάλων Φ/Β επί εδάφους. Σημειωτέον, ο αποτελεσματικός έλεγχος του ρυθμού εισόδου των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την εύρυθμη λειτουργία του συστήματος και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις εφαρμόζουν συγκεκριμένες πολιτικές για τον έλεγχό του,
• η υποεκτίμηση της ΟΤΣ,
• η εσφαλμένη εκτίμηση των εσόδων από την πώληση των δικαιωμάτων αερίων ρύπων του θερμοκηπίου αλλά και του τέλους της ΕΡΤ,
• το εγγενές πρόβλημα της σύνδεσης του κοινωνικού οφέλους με τη χρηματιστηριακή τιμή του CO₂.

Η ελληνική Πολιτεία χωρίς να αναλύσει τα αίτια που οδήγησαν στη διόγκωση του ελλείμματος αντιμετώπισε το εν λόγω πρόβλημα με λογιστική αντίληψη, η οποία οδήγησε σε μια άδικη και «οριζόντια» μείωση των συμπεφωνημένων τιμών.

Τα Φ/Β στέγης παράγουν σημαντικά περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη, που υπερκαλύπτουν την ενίσχυση που ελάμβαναν ακόμα και πριν τις μειώσεις, ακόμη και κάτω από τις συντηρητικότερες παραδοχές εκτίμησης.

Η περικοπή από το Ν. 4254/2014 προκαλεί σημαντική ζημία στα νοικοκυριά με Φ/Β στέγης, «παγιδεύοντάς» τα σε μια επένδυση που δεν θα είχαν κάνει αν γνώριζαν την εξέλιξη αυτή.

Η αθέτηση των υποχρεώσεων από πλευράς του Κράτους από τη μία υπονομεύει την εμπιστοσύνη των μικροεπενδυτών σε αυτό αλλά κυρίως, από την άλλη, στρεβλώνει τον ανταγωνισμό υπέρ περισσότερο ρυπογόνων μεθόδων παραγωγής ενέργειας εις βάρος του κοινωνικού συνόλου.

Επίσης εντοπίζονται σοβαρές στρεβλώσεις, όπως ότι οι μονάδες ΣΗΘΥΑ (φυσικό αέριο) αποζημιώνονται με ίδια σχεδόν εγγυημένη τιμή (2014), ενώ παράγουν 6,5 φορές περισσότερες εκπομπές CO₂ (0,39 tn CO₂/MWh έναντι 0,06 tn CO₂/MWh), ακόμη και αν υπολογιστούν οι εκπομπές των Φ/Β στέγης στη διάρκεια ζωής των εγκαταστάσεων.

Η αιτιολογική έκθεση του Υπουργείου Περιβάλλοντος στην οποία βασίστηκε η μείωση των εγγυημένων τιμών των Φ/Β στέγης ενέχει σημαντικά προβλήματα, υπό το πρίσμα της τυπικής χρηματοοικονομικής ανάλυσης, μιας που απουσιάζει πλήρως η επιλογή του επιτοκίου προεξόφλησης, χωρίς το οποίο κάθε ερμηνεία με βάση τον οικονομικό δείκτη IRR στερείται νοήματος.

Σημειώνεται επίσης ότι τα νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος εμφανίζουν, κατά κανόνα, υψηλότερη αποστροφή στον κίνδυνο, σε σύγκριση με τα νοικοκυριά υψηλού εισοδήματος και τις μεγάλες επιχειρήσεις. Αυτό σημαίνει ότι τα νοικοκυριά αυτά δε θα προχωρούσαν στην εγκατάσταση των Φ/Β στέγης αν δεν είχαν τις εύλογες αποδόσεις που τους είχαν «διασφαλίσει» με συμβάσεις στις οποίες αναγράφονταν σταθερές εγγυημένες τιμές.

Παρά το γεγονός ότι κατατέθηκαν οι δυο αυτές Μελέτες, όχι μόνο δεν υπήρξε κάποια ενέργεια προς τη διόρθωση και τον εξορθολογισμό, αλλά με τις νέες ρυθμίσεις για το λογαριασμό ΕΛΑΠΕ (Ν. 4759/2020) επιβλήθηκε και έκτακτη εισφορά της τάξεως του 6% γεγονός κατάφωρα άδικο και μη εξηγήσιμο με ορθολογικά κριτήρια.

Μελέτη Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου

Αποτελέσματα χρηματοοικονομικής ανάλυσης για 100% ίδια κεφάλαια
Περίοδος Ανάλυσης	*Επιτόκιο προεξόφλησης (%)	IRR (%) προ μείωσης	IRR (%) μετά μείωσης	NPV (€) προ μείωσης	NPV (€) μετά μείωσης
Γ’ Τριμ. 2011	12	18	14	14.152,7	4.673,1
Δ’ Τριμ. 2011	13	18	14	11.058,9	2.255,7
Α’ Τριμ. 2012	18	21	14	4.617,9	-5.384,3
Β’ Τριμ. 2012	19	21	13	2.965,7	-8.393,9
Γ’ Τριμ. 2012	19	22	13	3.224,5	-7.401,7
Δ’ Τριμ. 2012	12	22	10	17.617,7	-2.915,3

*Σημ. για την αξιολόγηση της τοποθέτησης χρημάτων στην εγκατάσταση οικιακών φ/β, για έναν επενδυτή θα έπρεπε να έχει ως βάση την απόδοση των Ελληνικών ομολόγων δεκαετούς διάρκειας. Τούτου δοθέντος, οι εκτιμήσεις για τα επιτόκια προεξόφλησης των ιδιωτών επενδυτών.

Πίνακας 23: Επιμερισμός των IRR μετά το New Deal (N 4254/2014) ανά Τρίμηνο και ανά Κατηγορία ισχύος (Φωτοβολταϊκά Πάρκα Χωρίς Ενίσχυση)

ΔΕΙΤΕ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΕ POWER POIN